Dumansız hayat yarın başlıyor

Yasa ve konuya açıklık getirmek üzere yayımlanan Başbakanlık genelgesine göre, yarından itibaren tütün ve tütün mamülleri her yerde tüketilemeyecek.

Kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında, koridorlar dahil, her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor, eğlence ve benzeri amaçlı özel hukuk kişilerine ait olan, birden çok kişiningirebileceği (ikamete mahsus konutlar hariç) binaların kapalı alanlarıve taksiler dahil, karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçlarında tütün ürünleri tüketilmeyecek.

Bu alanlarda tütün ürünlerinin tüketilmesi için tahsis edilmiş alanlar varsa, bunlar kaldırılacak. Sabit veya seyyar bir tavanı ya da çatısı (çadır, güneşlik v.b) olan, kapıları, pencereleri ve giriş yolları dışında bütün yan yüzeyleri geçici veya kalıcı olarak tamamen kapatılmış alanlar ile aynı şekilde tavanı veya çatısı olup, yan yüzeylerinin yarısından fazlası kapalı bulunan yerler kapalı alan olarak değerlendirilecek. Bu alanlarda tütün ürünlerinin tüketilmesi önlenecek.

Yaşlı bakım evlerinde, ruh ve sinir hastalarının yatarak gördüğü birimlerde ve ceza infaz kurumlarında, şehirlerarası veya uluslararası güzergahlarda yolcu taşıyan deniz yolu araçlarının güvertelerinde, tütün ürünleri tüketilmesine mahsus alanlar oluşturulabilecek. Bu alanlar, toplam kapalı alanın yüzde 10'unu geçemeyecek.

Gemilerde güvertede sigara içilebilecek alan da toplam alanın yüzde 10'unu aşamayacak. Dershaneler, özel eğitim ve öğretim kurumları dahil, ilk ve orta öğretim kurumları ile okul öncesi eğitim kurumlarının kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı alanlarıyla birlikte açık alanlarında da tütün ürünleri tüketilmeyecek.

Sigara içilebilecek yerler tecrit edilecek

Tütün ve mamüllerinin kullanılabileceği yerler yarından itibaren sınırlı olacak ve diğer alanlardan ayrılacak. Tütün tüketilmesine mahsus alanlar, koku ve duman geçişini önleyecek şekilde tecrit edilmiş ve standartlara uygun, havalandırma tertibatıyla donatılmış, tavanı, kapı ve pencereleri dışında 4 tarafı sert zemin veya duvarla kaplı olacak.

Alanların kapıları, yangın talimatları da dahil olmak üzere, mevcut diğer düzenlemelere de uygun, mekanik kapanan kapılar şeklinde olacak. Alanların duvarlarında tütün ürünleri kullanımının zararlarını anlatan sağlık uyarıları, görülebilir yerlere asılmış olacak ve kapılarında tütün ürünlerinin tüketimine mahsus alan olduğunu belirtir uyarı yazıları bulunacak. Bu alanlara 18 yaşından küçükler giremeyecek.

Tiryakiler aynı katlarda konaklayacak

Kapalı alanlarında tütün ürünleri tüketilmesi mümkün olmayan ticaret merkezi, iş hanı, sinema, tiyatro, hava alanı, otogar, spor ve eğlence tesisi, alışveriş merkezi gibi yerlerin içinde olup, tütün ürünlerinin tüketilmesine müsaade edilmeyen alanlardan tecrit edilmemiş ve hava geçişi engellenmemiş şekilde faaliyet gösteren lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti veren işletmelerde, tütün ürünleri tüketilmeyecek.

Otelcilik hizmeti verilen işletmelerin, tütün ürünleri tüketen müşterilerin konaklamasına tahsis edilmiş odalarında standartlara uygun havalandırma tertibatı bulunacak. Tahsis edilen bu odaların, mümkün olduğunda aynı kat, koridor gibi müstakil ve tecrit edilebilir ayrı bölümlerde yer almasını sağlanacak.

Açık havada yapılan her türlü spor, kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı yerler ile bunların seyir yerlerinde tütün ürünleri kullanılmayacak. Bu tesislerde tütün ürünlerinin tüketilmesine mahsus alanlar oluşturulması halinde, bu alanlar, toplam seyir alanının yüzde 50'sini geçmeyecek. Buralar, ortamda bulunan diğer kişilerin etkilenmesini önleyecek şekilde düzenlenecek.

Çocuklar istihdam edilemeyecek

Tütün ürünleri, 18 yaşını doldurmamış kişilere satılamayacak ve tüketimlerine sunulamayacak. 18 yaşını doldurmamış kişiler, tütün ürünü işletmelerinde, pazarlanmasında ve satışında istihdam edilemeyecek.

Tütün ürünleri, paket açılarak adet şeklinde veya daha küçük paketlere bölünerek satılamayacak. Bu düzenlemeyle de özellikle okul çevrelerinde taneyle satış yapılarak gençlerin sigaraya başlamasının önüne geçilmesini hedefliyor.

Tütün ürünleri, yetkili satıcı olan yerlerin dışında; otomatik makinelerle, telefon, televizyon ve internet gibi elektronik ortamlarda satılamayacak, satış amacıyla kargo yoluyla taşınamayacak. Tütün ürünleriyle ilgili izmarit, paket, ağızlık, kağıt ve benzeri atıklar çevreye atılmayacak.

Tütün ürünleri, 18 yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşacağı ve işletme dışından görülecek şekilde satışa sunulamayacak. Tütün ürünleri satış belgesi olmaksızın ve satış belgesinde belirtilen yerin dışında satış yapılamayacak.

Her türlü sakız, şeker, çerez, oyuncak, kıyafet, takı, aksesuar ve benzeri ürünler, tütün ürünlerine benzeyecek veya markasını çağrıştıracak şekilde üretilemeyecek, dağıtılamayacak ve satılamayacak.

Reklam ve tanıtım yapılamayacak

Tütün ürünlerinin ve üretici firmaların isim, marka veya alametleri kullanılarak her ne suretle olursa olsun reklam ve tanıtım yapılamayacak.

Bu ürünlerin kullanılmasını özendiren veya teşvik eden kampanyalar düzenlenemeyecek. Tütün ürünleri üreten ve pazarlamasını yapan firmalar, her ne suretle olursa olsun hiçbir etkinliğe isimlerini, amblemlerini veya ürünlerinin marka ya da işaretlerini kullanarak sponsorluk yapamayacak.

Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmaların isimleri, amblemleri veya ürünlerinin marka ya da işaretleri veya bunları çağrıştıracak alametleri kıyafet, takı ve aksesuar olarak taşınamayacak.

Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalara ait araçlarda bu ürünlere ilişkin markaların tanınmasını sağlayacak bir uygulamaya gidilemeyecek. Firmalar her ne amaçla olursa olsun tütün ürünlerini bayilere veya tüketicilere teşvik, hediye, eşantiyon, promosyon, bedelsiz veya yardım olarak dağıtamayacak.

Tütün ürünlerinin ismi, logo veya amblemleri kullanılarak bildirim yapılamayacak, basın yayın organlarına ilan verilemeyecek. Televizyonda yayınlanan programlarda filmlerde, dizilerde, müzik kliplerinde reklam ve tanıtım filmlerinde tütün ürünleri kullanılamayacak, görüntülerine yer verilemeyecek. Ancak, tarihi belge niteliğindeki görüntüler için bu yasak geçerli olmayacak.

Zorunlu yayın

Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan her kategoride televizyon ve radyolar, ayda en az 90 dakika tütün ürünleri alışkanlığının zararları konusunda uyarıcı, eğitici yayın yapacak. Bu yayınların 30 dakikası 17.00-22.00 saatleri arasında yapılacak ve yayınların kopyaları her ay düzenli olarak RTÜK'e teslim edilecek.

Bu saatler dışında yapılan yayınlar, aylık 90 dakikalık süreye dahil edilmeyecek. Bu süreler RTÜK tarafından denetlenecek. Bu programlar Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, RTÜK, Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu, bilimsel kuruluşlar vesivil toplum örgütleri tarafından hazırlanacak veya hazırlattırılacak.

Kontrolün sağlanması

Tütün ürünlerinin içilmesinin yasaklandığı yerlerde, yasal düzenleme ve buna uymamanın cezai sonuçlarını belirten uyarılar; salonlarda asgari 10 santimetrelik puntolarla, toplu taşım araçlarında 3 santimetrelikpuntolarla herkes tarafından görülebilir yerlere asılacak.

Ayrıca, tütünürünlerinin tüketilmesine tahsis edilen alanlarda, tütün ürünleri kullanımının tehlikelerini anlatan sağlık uyarıları herkes tarafından görülebilir yerlere asılacak.

Tütün ürünlerinin satışının serbest olduğu yerlere en az 5 santimetrelik puntolarla, beyaz zemin üzerine büyük harfler ve siyah yazı rengi ile 'Yasal Uyarı: 18 yaşını doldurmayanlara sigara ve diğer tütün ürünleri satılamaz; satanlar hakkında yasal işlem yapılır' ibaresi yazılarak, rahatlıkla görülebilen ve okunabilen yerlere asılacak.

Türkiye'de üretilen veya ithal edilen tütün ürünleri paketlerinin üzerine, en geniş iki yüzünden, bir yüzüne toplam alanın yüzde 40'ından, diğer yüzüne yüzde 30'undan az olmamak üzere özel çerçeve içinde tütün ürünlerinin zararlarını belirten Türkçe yazılı uyarılar veya mesajlar konulacak.

Uyarı yazıları, birden fazla paketi bir arada bulunduran tütün ürünleri kutuları üzerine de aynı şekilde yazılacak. Uyarı mesajları resim, şekil veya grafik biçimlerinde de olabilecek. Uyarı mesajlarını taşımayan tütün ürünleri ithal edilemeyecek veya satışa çıkarılamayacak.

Tütün ürünlerinin paketlerinde ve etiketlerinde, bu ürünlerin özellikleri, sağlığa etkileri, tehlikeleri veya emisyonları ile ilgili yanlış ve eksik bilgi verilemeyecek, aldatıcı tanımlama, marka, renk, figür veya işaret kullanılamayacak.

Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalar, ürün, üretim, pazarlama ve diğer aktivitelerle ilgili her türlü bilgiyi istenildiği takdirde 15 gün içinde Sağlık Bakanlığı'na ve Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu'na verecek.

Cezalar

Tütün yasağı olan açık ve kapalı alanlarla spor, kültür, sanat ve eğlence yerlerinde sigara içenlere para cezası ilgili idari birimamirinin yetkili kıldığı kamu görevlilerince verilecek.

Kabahatin özel hukuk kişileri tarafından işletilen toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde ceza ilk başvurulan kolluk birim yetkilileri tarafından uygulanacak.

Sigara yasağının uygulanması ve tedbir alınmasıyla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmeler önce yazılı olarak uyarılacak. Bu uyarıya rağmen yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında ise mahalli mülki amir tarafından 500 YTL ile 5 bin YTL arasında ceza verilebilecek.

Sigara yasağı bulunan yerlerde sigara içenlere 50 YTL, sigara izmaritini ve paketini yere atanlara 20 YTL ceza verilecek. Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalar, ürünlerini bedelsiz olarak hediye vermeleri, indirimli satmaları, eşantiyon, promosyon veya yardım olarak dağıtmaları, ilan vermeleri, yetkili satıcıyerlerin dışında satış yapmaları halinde 50 bin YTL'den 250 bin YTL'ye kadar cezaya çarptırılabilecek.

Ele geçirilecek tütün ürünlerinin kamuya geçirilmesine mahalli mülki amir tarafından karar verilecek.

Lokanta, kahvehane ve kafeteryalarda yasak 2009'da

Görsel yayın yoluyla film, dizi ve müzik kliplerinde tütün ürünlerinin reklamı yapılması halinde; yerel yayın yapanlara bin YTL ile 5 bin YTL, bölgesel yayın yapanlara 5 bin YTL ile 10 bin YTL, ulusal yayın yapan kuruluşlara ise 50 bin YTL ile 100 bin YTL idari para cezası verilecek.

Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde tütün ürünlerini satanlara, belediye sınırları içinde belediye encümeni, belediye sınırları dışında genel kolluk tarafından 1000 YTL ceza kesilebilecek.

Lokanta, kahvehane ve kafeterya gibi yerler için yasaklar ise 19 Temmuz 2009'da yürürlüğe girecek.