Oğuz ESER / TIMETURK
'e-atık' olarak isimlendirilen eski elektronik eşyalar çevre için her geçen gün artan boyutta tehdit oluşturuyor. Eski bilgisayar, televizyon, buzdolabı ve cep telefonları gibi elektronik eşyalar çevre için büyük bir tehdit oluştururken aynı zamanda da yeni bir sektörün doğuşuna da işaret ediyor.
'e-atık'ların değerlendirilmesiyle ilgili çığır açacak bir çalışmaya da Ege Üniversitesi'nden Türk bilimadamları imza attı.
Ege Üniversitesi?nden Kimya Bölüm Başkanı Prof. Jale Yanık ve Öğretim Görevlisi Tamer Karayıldırım?ın Romanya?daki meslektaşlarıyla yaptığı çalışma American Chemical Society?de yayınlandı. Çalışmada, bilgisayarlardaki elektronik devrelerin, yakıt, plastik ya da daha az zararlı ve kullanışlı malzemelere dönüşümü için etkin ve uygulanabilir bir çözüm geliştirildi.
Sağlıklı bilgi yok
Bu çözümde bilgisayarlardan sökülen elektronik devreler, yüksek sıcaklık, kataliz ve kimyasal filtrelemeden geçirilerek içerdiği toksinlerden arındırılıyor. Elde edilen yağ, yakıt ya da çeşitli ürünler için hammadde olarak kullanılabilecek. 100 birim bilgisayar parçasından 20 birim kadar yakıt elde edilebilecek.
Proje hakkında konuştuğumuz Prof. Yanık, çalışmanın Türk ve Romen Bilim Akademileri arasında yapılan anlaşmanın bir uzantısı olduğunu belirterek şunları söyledi: ?İki kısım halinde yapılan proje 2004?te başladı. Romen bilim adamları Türkiye?ye gelerek Ege Üniversitesi?nde birlikte çalıştık ?. Bunun bir geri dönüşüm projesi olduğunun altını çizen Yanık, Türkiye?deki özel ve kamu sektörünün konuya ilgisizliğinden yakındı. Yanık, ?1996?dan beri plastikler üzerine çalışıyorum. Özel sektörden ne bir talep geldi ne de çalışmalarımıza ilgi gösterdiler? şeklinde konuştu.
Türkiye?de gerek e-atık gerekse de plastik konusunda sağlıklı bilgi eksikliğine dikkat çeken Prof. Yanık, Tübitak?a atık plastiklerden sıvı yakıt üretimi konusunda proje verdiklerini, bir elektrik dağıtım şirketinin ve TKİ?nin (Türkiye Kömür İşletmeleri) çalışmaya müşteri olduklarını kaydetti.
