Çocuğunu çalıştıran babaya hapis

Mahkemenin verdiği beraat kararını bozan Yargıtay, çocuğunu okula göndermek yerine, sokakta çalıştıran babanın bir yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanması gerektiğine karar verdi.

Yargıtay'ın oybirliğiyle aldığı bu karar emsal sayılacak. On yaşındaki oğlunu sokakta çalıştırdığı için M.N.Ö. hakkında Adana 4. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından 'Disiplin ve inzibat tedbirlerini kötüye kullanmak' suçunu işlediği gerekçesiyle dava açıldı. Yargılama sırasında, mağdur olan çocuk, babasından şikayetçi olmadığını belirtince Mahkeme, M.N.Ö. nün beraatına karar verdi. Dosyanın temyiz incelemesini yapan Yargıtay 4. Ceza Dairesi, yerel mahkemenin verdiği kararı bozdu. Oybirliğiyle alınan karar sonrasında, çocuklarını okula göndermek yerine sokakta çalıştıran babaların 1 yıla kadar hapis cezasına mahkum olmasının önü açılmış oldu.

-İŞTE, YARGITAY'IN TARİHİ KARARI...

Aileleri tarafından sokakta çalıştırılan çocukların okula gitmesinin önünü açacak kararın gerekçesinde şöyle denildi: 'Anayasanın 412. maddesinde ailenin ve çocukların korunması devletin gereken tedbirleri alacağı, 50. maddesinde kimsenin yaşına ve gücüne uygun olmayan işlerde çalıştırılmayacağı ve küçüklerin özel olarak korunacağı, 61/4. maddesinde de korunmaya muhtaç çocuklarla ilgili tedbirlerin devlet tarafından alınacağı hükümleri yer almaktadır. TBMM tarafından 09.12.1994 tarihinde 4055 sayılı kanunla onaylanarak kabul edilen ve Resmi Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe giren ve iç hukukumuzun bir parçası haline gelen Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 19. maddesinde; çocuğun yanında bulunduğu kişinin suistimal, ihmal ya da ihmalkar muamelesine karşı devletin gerekli tedbirleri alacağı açıklanmış, 32. maddesinde ise 'Çocuğun ekonomik sömürüye ve her türlü tehlikeli işte ya da eğitimine zarar verecek ya da sağlığı veya bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal ya da toplumsal gelişmesi için zararlı olabilecek nitelikte çalıştırılmasına karşı' taraf devletlerin koruma sağlaması ve bu maddenin etkili biçimde uygulanmasını sağlamak için ceza veya başka uygun yaptırımların uygulanabileceği belirtilmiştir. Yine, sözleşmenin 36. maddesinde, taraf devletlerin, 'esenliğine herhangi bir biçimde zarar verebilecek başka her türlü sömürüye karşı çocuğu' koruyacakları hükmü yer almıştır.'

-'ÇOCUĞU SOKAKTA ÇALIŞTIIRMAK, KÖTÜ MUAMELEDİR'

Yargıtay, verdiği tarihi kararda çocukların sokakta çalıştırılmasını 'kötü muamele' olarak yorumladı. Baba M.N.Ö hakkında, çocuğunu sokakta çalıştırdığı için TCK'nın 232. maddesinde yer alan 'Kötü muamele' suçunu işlediği iddiasıyla yargılanmasına karar veren Yargıtay, gerekçeli kararında ayrıca şunları belirtti: 'Dava konusu olayda suç tarihinde 10 yaşında olan mağdurun, sokakta çalıştırıldığı güvenlik birimlerince düzenlenen tutanakla saptanmıştır. Gerek sanık savunması ve gerekse mağdurun anlatımı ile 'okulda yer olmadığı' biçimindeki itibar edilemeyecek nedenle mağdurun okula dahi gönderilmeyerek çalışmaya sevk edildiği anlaşılmaktadır. Çocuk Haklarına Dair Sözleşmenin 31. maddesi uyarınca çocukların dinlenme, boş zamanlarını değerlendirme, oyun oynama, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılma hakları bulunmaktadır. Buna karşın, sanığın acıma, merhamet ve şefkat duygularıyla bağdaşmaz biçimde mağdurun eğitimini engellemek suretiyle sokaklarda çalıştırmasının, aile bireylerine kötü davranış oluşturacağı gözetilmeden, dayanaksız ve yasal olmayan gerekçe ile beraatına karar verilmesi yasaya aykırıdır.' Yerel Mahkeme, Yargıtay'ın verdiği bozma kararına uyarsa karar kesinleşecek. Mahkeme, verdiği beraat kararında direnirse, dosya Yargıtay Ceza Genel Kurulu gündemine gelecek. Çocuğunu okula göndermek yerine sokakta çalıştıran babanın, bir yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanmasına neden olan TCK'nın 232. maddesi şöyle: 'Aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birine karşı kötü muamelede bulunan kimse, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İdaresi altında bulunan veya büyütmek, okutmak, bakmak, muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat öğretmekle yükümlü olduğu kişi üzerinde, sahibi bulunduğu terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini kötüye kullanan kişiye, bir yıla kadar hapis cezası verilir.'