Birleşmiş Milletler verilerine göre, ''gıda yoksulu ülkeler'' listesinin üs sıralarında yer alan Siera Lion, Nijer, Nijerya, Çad, Etiyopya, Liberya, Afganistan ve Somali anne ve çocuk ölüm oranlarında da başı çekiyor.
BM Nüfus Fonu, Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerinden derlenen bilgilere göre, büyük çoğunluğu Afrika ülkelerinde olmak üzere dünyada 800 milyon kişi yetersiz beslenme tehdidi altında yaşıyor.
FAO'nun Nisan 2008 Raporu'na göre, çatışma, iç savaş, iklimsel koşullar nedeniyle 21 Afrika ülkesi dışardan gıda yardımı alıyor.
UNICEF 2008 Çocuk Durum Raporu'na göre, gıda yoksulu ülkelerde her yıl 1000 çocuktan 119'u 5'inci yaşgününü göremeden yaşamını yitiriyor.
Rapora göre, çocuk ölüm oranlarında birinci sırada yer alan Siera Lion'da, her yıl 5 yaş altındaki bin çocuktan 282'si, diğer bir deyişle 4 çocuktan 1'i hayatını kaybediyor. Sıralamayı Angola, Afganistan, Nijer, Liberya ve Somali izliyor.
Siera Lion'da 4 çocuktan 1'i ölüyor
UNICEF raporuna göre, çocuk ve anne ölümleri en çok açlık ve savaşların yaşandığı Afrika'da görülüyor.
Afrika ülkesi Siera Lion'da her 4 çocuktan biri hayatını kaybediyor. Diğer taraftan her yıl Nijerya'da 59 bin, Afganistan'da 26 bin anne ölüyor.
Anne çocuk ölüm oranlarının en yüksek olduğu ülkeler:
Ülke (Binde) 5 yaş altı çocuk ölüm hızı
Siera Lion 282
Angola 260
Afganistan 257
Nijer 256
Liberya 235
Somali 225
Çad 208
Nijerya 194
Etiyopya 164
İzlanda'da 1000 çocuktan 3'ü ölüyor
UNICEF Raporu, Somali'nin tahıl tarımı yapılan güney ve orta kesimlerinde bile devam eden iç savaş yüzünden çocukların yeterince beslenemediğine dikkati çekiyor.
Her yıl 5 yaş altı çocukların yüzde 50'sinin yetersiz beslenme nedeniyle yaşamını yitirdiğini vurgulayan rapor, 83 bin çocuğun yetersiz beslenme kurbanı olduğu ve 13 bin 500'ünün açlıktan ölümle burun buruna geldiği 10 milyon nüfuslu Somali'de, yardıma muhtaç insan sayısının 1 milyondan 1.5 milyona yükseldiğini ortaya koyuyor.
BM 2007 İnsani Gelişme Endeksi'nin zirvesinde yer alan ve 5 yaş altı çocuk ölüm hızının en düşük olduğu İzlanda'da, bin çocuktan sadece 3'ü yaşamını yitiriyor.
Doğum sırasında ölüm
WHO'nun verilerine göre; gıda yoksulu Afrika ülkelerinde 15 yılda 270 bin anne hayatını kaybediyor.
Doğum sırasında ölüm riskinin en yüksek olduğu Afrika ülkesi ise 7 anneden birinin yaşamını yitirdiği Nijer. Hamilelik sırasında ya da doğum sonrasında Nijerya'da 59 bin, Afganistan'da 26 bin anne ölüyor.
WHO verilerine göre, hamileliğe bağlı komplikasyon yüzünden 15 yaşındaki bir genç kadının ölüm olasılığı da Afrika'da 26'da bir iken sanayileşmiş ülkelerde bu oran 7 bin 300'de bir gibi düşük bir oranda seyrediyor.
Diğer taraftan, WHO, Afrika'da nüfusun yüzde 45'inden fazlasının yetersiz beslenme ve açlık tehlikesi altında yaşadığını kaydediyor.
Okur-yazar oranı yüzde 50
FAO verilerine göre ise, Nijer, Somali, Nijerya, Siera Lion ve Afganistan'da okur yazar oranı ülke nüfusunun yüzde 50'sini geçmiyor.
Nijer, Somali, Nijerya, Siera Lion ve Afganistan iç çatışma, iklim koşulları ve susuzluk gibi nedenlerle dışardan gıda yardımı alıyor.
UNICEF 2008 Çocuk Durum Raporu'na göre, gıda yoksulluğunun yaşandığı bu ülkelerde, eğitim ve iletişim kaynaklarının kullanım oranları da çok düşük.
Rapora göre, Afganistan'da kadınların okur yazarlık oranı yüzde 13, Nijer'de yüzde 15'te kalırken, her iki ülkedeki erkek okur yazar oranı ise ancak yüzde 43'e ulaşıyor.
Bu ülkelerde her yüz kişiden en çok 10'u telefona sahip. İnterneti, Kongo ve Nijerya'da her 100 kişiden sadece 1'i kullanabiliyor, diğer ülkelerde hiç kullanılamıyor.
Eh yüksek okur yazar oranı Siera Lion'da
Raporda, dünyadaki bütün ülkelerin kendi araştırma sonuçlarına dayanarak bildirdiği veriler yer alıyor. Buna göre, en yüksek okur yazar oranına sahip gıda yoksulu ülke Siera Lion'da, kadınların yüzde 24'ü, erkeklerin ise yüzde 47'si okur yazar durumunda.
Bu ülkeler arasında en düşük okur yazar oranına sahip Çad'da ise kadınların yüzde 13'ü, erkeklerin yüzde 41'i okuma yazma biliyor.
En çok Kongolular telefona sahip
Etiyopya, Kongo, Nijerya ve Somali'nin okur yazar nüfus oranlarına ilişkin bilginin bulunmadığı raporda, ülkelerin telefon ve internete erişim oranları hakkında bilgi de yer alıyor.
Rapora göre, en çok Kongolular telefona sahip. Kongo'da, yüz kişiden 10'unun telefonu bulunuyor. Nijer ve Etiyopya'da ise 100 kişiden sadece 1'inin telefonu var.
Kongo ve Nijerya'da 100 kişiden 1'i internete erişebilirken, diğer ülkelerde internet hiç kullanılamıyor.
Sağlıklı içme suyuna erişim
FAO ve UNICEF'in verilerine göre, Nijer, Somali, Nijerya, Çad, Etiyopya, Kongo, Liberya, Siera Lion ve Afganistan'da yeterli sağlık hizmeti ve sağlıklı içme suyuna erişim oranları dünya ortalamasının altında bulunuyor.
UNICEF 2008 Çocuk Durum Raporu'na göre, bu ülkelerde nüfusun en çok yüzde 39'u sağlık hizmetlerine erişebiliyor.
Rapora göre, Nijerya'da 2 milyon 900 bin kişinin HIV/AIDS virüsü taşıdığı, bunların 240 bininin çocuk olduğu tahmin ediliyor.
Raporda, Çad'da 180 bin, Etiyopya'da 400 bin, Kongo'da 120 bin, Nijer'de 79 bin, Siera Lion'da 48 bin, Somali'de 44 bin AIDS hastası bulunurken, Afganistan'da binden daha az kişinin AIDS hastası olduğu tahmin ediliyor.
Çad'ın sadece yüzde 9'u sağlık hizmeti alabiliyor
Rapora göre, gıda yoksulu ülkelerde sağlık hizmetlerine ulaşım oranı en çok yüzde 39 iken, bu oran sanayileşmiş ülkelerde yüzde 100'e kadar çıkıyor.
Yoksul ülkeler arasında yer alan Çad'da nüfusun ancak yüzde 9'u sağlık hizmeti alabilirken, Etiyopya ve Nijer'de ise nüfusun yüzde 13'ü bu hizmete erişebiliyor.
Ortalama yaşam süresi beklentisi 46 yıl
Rapora göre, yaşam süresi beklentisi sanayileşmiş ülkelerde 79, Latin Amerika ve Karayipler'de 72, Doğu Asya ve Pasifik ülkelerinde 71'e ulaşırken, Afrika ülkelerinde ortalama yaşam süresi beklentisi 46 yılda kalıyor.
Ülkelerin yaşam süresi beklentisi ve sağlık hizmeti sunum oranları şöyle:
Ülke Yaşam Süresi Beklentisi Sağlık Hizmeti Sunumu
(Yaş) (Nüfusun Yüzdesi)
Afganistan 47 34
Çad 44 9
Etiyopya 48 13
Kongo 53 27
Liberya 42 27
Nijer 45 13
Nijerya 44 44
Somali 47 26
Siera Lion 41 39
UNICEF raporu, insan yaşamı için büyük önem taşıyan sağlıklı içme suyuna ulaşım oranlarını da içeriyor.
Rapora göre, gıda yoksulu ülkelerde sağlıklı içme suyuna ulaşım oranları yüzde 61'e çıkıyor. Nüfusunun yüzde 61'inin içme suyuna erişebildiği Siera Lion'u, yüzde 58'lik oranla Kongo izliyor.
Etiyopya'da nüfusun yüzde 22'si, Somali'deyse 29'u sağlıklı içme suyuna erişiyor. İçme suyuna ulaşım oranı gelişmiş ülkelerde yüzde 100, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 80 iken bu oran, gıda yoksulu ülkelerde ortalama yüzde 55 gibi düşük bir seviyede kalıyor.
