Sadece eş ve çocuğa değil, anne, baba ya da kardeşe alınan eve de gelir vergisi geliyor. Kuşkusuz sevgiliye hediye edilene de... Ancak, veraset ve intikal vergisinde yapılan değişiklikle ebeveynin vefatı halince kalan mallar için herhangi bir vergi ise ödenmeyecek.
Emlak Müşavirleri Federasyonu Gayrimenkul Zirvesi'ne katılan vergi uzmanı Şükrü Kızılot, önümüzdeki günlerde gayrimenkul vergilerinde ne gibi değişiklikler olacağının tüm ayrıntılarını anlattı.
Soru: Yeni yasalar gündemde ve bu yasalar gayrimenkulde de yeni uygulamalar, değişiklikler öngörüyor. Önümüzdeki günlerde bizi yeni ne gibi değişiklikler bekliyor?
Şükrü Kızılot: Gayrimenkul ile ilgili olarak birincisi ve en önemli konu şu: Yakında yeni bir yasanın çıkması söz konusu. Yaşadığımız ülkede insanların eşine, çocuğuna ev alması yaygın bir uygulamadır. Şimdi bu çıkacak yeni yasayla birlikte, bir kişinin annesine, babasına, eşine, çocuğuna ya da kardeşine, -ayrıca üçüncü kişileri de kapsıyor bu uygulama- ev alınan kişiler açısından bu bir kazanç kabul edilecek. Örneğin baba kızına bir ev almışsa, kızı bir kazanç kazanmış kabul edilecek ve onun gelir vergisini verecek.
Soru: İki taraflı bir vergi söz konusu değil ama değil mi, yani baba da aynı zamanda vergi vermeyecek?
Şükrü Kızılot: Hayır, baba parayı ödeyecek. Evi kaça almış? Örneğin İstanbul'da 500 bin YTL'ye ev amış. Parayı ödemiş, tapusunu almış ve kızına hediye etmiş. Bu bizde çok yaygındır. Bırakın kızını, oğlunu torununun bile geleceğini düşünerek, imkanı varsa torununa ev alır, geleceği garanti altında olsun diye.
Şimdi çıkacak olan yeni kanunla bu gelir vergisinin kapsamına alınıyor. Bunu gelir olarak beyan etmeleri isteniyor. Kuşkusuz bu yasa çıkmadı ama burda yakınlık derecesine göre bir derecelendirme olacaktır, çocuğuna aldı, sevgilisine aldı bunlar farklı oranlarda vergilendirilmeli...
Bir de gayrimenkulün tamamının kazanç kabul edilmesi halinde adil olmayan bir uygulama olur. Hiç olmazsa belli bir kısmının vergi dışı bırakılması gerekir. İlk kez Türkiye'de böyle bir olay oluyor. Bu önemli bir durum.
GAYRİMENKULÜN DEĞERİNİN YÜZDE 35'İ VERGİYE GİDECEK
Soru: Vergi oranları belli mi?
Şükrü Kızılot: Oranlar yüzde 15'den başlıyor, %20, %27 ve 44.70 YTL'yi aşması halinde de yüzde 35 oluyor vergi oranı. Gayrimenkul değerinin tamamının tabi tutulması halinde 44.70 YTL'yi bir gayrimenkul doğal olarak aşacağı için, örneğin 200-300 YTL'lik gayrimenkulün yüzde 35'i vergiye tabi tutulacak. Çok yüksek bir oran, bunun kesinlikle gözden geçirilmesi gerekiyor.
TAPU HARCI ALIM-SATIM DEĞERİ ÜZERİNDEN ALINACAK
İkinci önemli konu ise, gayrimenkul alım-satımında emlak vergisine esas değer üzerinden tapu harcı alınıyordu. Örneğin bir evin emlak vergisi değeri neyse o alınıyordu. Çıkacak yasayla normal alım-satım değeri neyse onun tapu harcına esas alınması gerekiyor. Dolayısıyla alıcının da satıcının da yükünün artması söz konusu.
Gayrimenkulleri ilgilendiren bir diğer uygulama da, veraset ve intikal vergisinde olacak. Kişi öldüğünde eşine, çocuğuna bir mal kalıyorsa, bundan dolayı eş ve çocuk veraset ve intikal vergisi ödemeyecekler. Yani burdan da şöyle çarpıcı bir anlam çıkıyor: Bir ev var. Baba evladına verirse, ciddi vergi var, baba ölürse vergi yok. Bu da çok yanlış bir uygulama.
EMEKLİLER VE ÖZÜRLÜLER DE EMLAK VERGİSİ ÖDEYECEK
Bir başka konu; emlak vergisi... Öteden beri gelen uygulama, emekli olup 200 m2'yi aşmayan konuta sahip olanlar tek bir konutları varsa emlak vergisi ödemiyorlardı. Bu sadece emekliler için değil, özürlüler için de geçerliydi. Şimdi bunlar kalkıyor. Emekliler ve özürlüler de emlak vergisi ödeyecek diyorlar.
Ama emekli kadınlar için emzirme yardımı getiriyorlar 6 ay süreyle. Ne kadar anlamsız. Emekli olan bir kişinin normal şartlarda doğum yapması pek mümkün olmadığı için, yardım da kağıt üzerinde kalacak. Fıkra gibi olaylar yaşanıyor ülkemizde.
EMLAK VERGİSİ YÜZDE 50 ZAMLANACAK
Soru: Emekliler ve özürlüler için de uygulanacak emlak vergisi oranı yine normal oranlarla aynı mı olacak?
Şükrü Kızılot: Hayır tam tersi... İl Özel İdareleri ve Belediye Gelirleri Kanun Tasarısı'nda yer alan bir hükümle emlak vergisi oranları yüzde 50 oranında artırılıyor. Bütün vatandaşları kapsayacak bu oran. Emekliler ve özürlüler de yükseltilmiş oran üzerinden emlak vergisi ödemeleri gerecek.
Soru: Anlattıklarınızdan gayrimenkul sahiplerinin durumu pek iç açıcı görünmüyor...
Şükrü Kızılot: Adamın birisi 2 milyar dolara Finansbank'ın hissesini sattı, kazanç elde etti. Bir başkası Denizbank'ın hissesini sattı, 2.2 milyar dolar aldı. Bir üçüncüsü Cevahir İş Merkezi'ni sattı, 600 milyon dolar elde etti. Üçünün birlikte ödedikleri toplam vergi 3 dolar bile değil. Ağaçlarla
uğraşırlarken ormanı görmüyorlar. Asıl vergi ödeme gücü olanlar milyar dolarlar kazananlar, emekliler, özürlüler değil. Yabancı ülkelere gittiğimizde, emeklilere ve özürlülere nasıl değer verildiğini görüyoruz. Bir anlamda onlara olan yaklaşım toplumun aynası oluyor. Atatürk'ün bir sözü var, ülkenin uygarlık düzeyinin yaşlılara gösterilen değerle ölçülebileceğine dair. Ama bizim ülkemizde maalesef, Anayasanın 73. maddesinde 'vergi mali güce göre alınır' denmesine rağmen, bu nasıl mali güçse asgari ücretlide var, özürlüde var, emeklide var, milyar dolar kazananlarda yok.
Soru: Demek ki, bilmediğimiz, göremediğimiz çok yüksek ücretler veriyorlar ki! yüksek oranda vergi de istiyorlar...
Şükrü Kızılot: Bilmediğimiz değil, aslında biz bunu çok iyi biliyoruz ama karşı tarafın işine gelmiyor. Çünkü bu hangi tarafta yer aldığına göre değişiyor. Bu kanunları yapanlar milyar dolar kazananların safında yer aldıkları için işler böyle yürüyor.
Ayşe Yılmaz
07.04.2008
