Bu yılın milyarderler listesinin başında yardımseverlerin bir araya geldiği görülüyor. Sıralamada en üstten olan Warren Buffett, zirvede yerini aldığı kişi olan William H. Gates III?ün servetiyle bugüne kadar finanse edilen yardım derneğine servetinin büyük kısmını bağışlama sözü verdi.
Bu kombinasyon, ikiliyi yeni girişimci yardımseverler dalgasının en önüne yerleştiriyor. Sanat gibi klasik yardım alanlarından kaçınarak, özellikle yoksulluk, sağlık ve eğitim gibi büyük küresel sosyal sorunlara yöneliyorlar.
Bunun için yeterli zenginliğe sahipler. Parasının yönetimini Gates?e bırakan Buffett?ın aksine, onlar hala bu tür hırslı ve zor yardımseverlik gayretlerini üstlenecek enerji ve ateşe sahip olacak kadar genç. Küresel bir ölçekte çalışıyorlar ve iş dünyasının beceri ve yaklaşımlarını hayır işlerine uyguluyorlar.
Bu durum, geçen yıl milyarderlerin yaptığı ABD?nin en büyük hayır yardımları listemize yansıdı. Belirli sağlık ve eğitim hedefleri için en az 100 milyon USD?lik (121,6 milyon YTL) bağışlar listeye hakim.
Zor hedefler belirleme, kıyaslama, sorumluluk üstlenme, operasyonel verimlilik sağlamaya alışkın yeni yardımseverler, işletmelerindeki hissedar değerini en üst düzeye çıkarmaya çalıştıkları gibi eylemlerinin sosyal etkisini de en üst düzeye çıkarmaya çalışıyorlar. Yenilikçilikleri sayesinde, teknolojiyi kullanarak önemli etki doğuran yeni ürünler ve hizmetler geliştirebileceklerine inanıyorlar.
Cisco Systems (nasdaq: CSCO - haberler - insanlar) ve PepsiCo (nyse: PEP - haberler - insanlar) gibi şirketlerde filizlenen kurumsal sosyal sorumluluk programlarının yaklaşımlarını pratikte, sivil toplum örgütlerinin tek soruna odaklı yaklaşımıyla birleştiriyorlar. Bu süreçte, yardım ve ekonomik kalkınma oyununun kurallarını değiştirmeyi vaat ediyorlar.
Gates, bu Temmuz?da Microsoft?un (nasdaq: MSFT - haberler - insanlar) günlük faaliyetlerinin yönetimini bırakarak, tüm zamanını Bill & Melinda Gates Vakfına ayırma sözü verdi. Üç ayda bir 20 milyon Microsoft hissesi satarak, gelirini vakfına bağışlıyor. Hali hazırda vakfın 37.8 milyar USD?lik (45,9 milyar YTL) varlığı bulunuyor.
Buffett 2006 yılında geri dönüşü olmayan bir biçimde Berkshire Hathaway?deki (nyse: BRK - haberler - insanlar) hisselerinin büyük kısmını gelecek 20 yılda %5'lik dilimler halinde yardım kuruluşlarına ve büyük ölçüde Gates'in vakfına bağışlama taahhüdünü imzaladı. Kararın duyurusu yapıldığında, bağışın değeri 31 milyar USD (37,6 milyar YTL) idi ancak Berkshire hisselerinin değeri yükselmeye devam ederse, yardımın büyüklüğü bu tutarın çok üzerine gelebilir.
Enflasyon ayarlaması yapılmış dolarla, Buffett, John D. Rockefeller veya Andrew Carnegie?den daha fazla yardım dağıtıyor. Ve dünyanın sayısız sorunlarından herhangi birinde gerçek anlamda bir çentik açmak için de bu büyüklükte bir kaynak gerektiği açık. Carnegie?in kütüphanelerle fakirlerin kitaplara tüm dünyada ulaşmasını sağladığından ve Rockefeller?ın çocuk felcinin ortadan kaldırılmasını sağlayan araştırmalara milyarlar harcadığından bu yana, hiçbir yardımseverin dünya çapında bir sorunu çözmediğini hatırlamak gerek.
Gates de benzer bir ölçekte hırs sahibi. Kendi (veya eşi) yaşadığı süre içinde, dünyadaki en ciddi 20 hastalığı ortadan kaldırmak istiyor.
Dünyanın en zengin ikinci kişisi olan Meksikalı işadamı Carlos Slim Helú, Buffett ve Gates?le ?Noel Baba gibi ortalıkla dolaşıyorlar? diyerek dalga geçti. Genel olarak Latin Amerikalı milyarderlerin Buffett veya Gates'e kıyas edilebilir bir hayır kaydı yok ve ABD?nin aksine, bölgenin vergi yasaları da bunu pek fazla teşvik etmiyor.
Ancak Helú, Buffett ve Gates?in standartları dışında, yüklü tutarlarda yardımlar yaptı. Geçen yıl eski ABD Başkanı William Clinton?ın yönettiği vakfa 100 milyon USD (121,6 milyon YTL) bağışta bulundu. Eğitim ve sağlık projelerini finanse etmek ve Mexico City?nin tarihi şehir merkezi bölgesini yeniden canlandırmak için nakit olarak ve hisse senetlerinden 7 milyar USD?ye (8,5 milyar YTL) yakın yardım yaptı.
Bir sağlık ve araştırma vakfına 2007 yılı Mart ayında 450 milyon USD (547,2 milyon YTL) bağışladığını duyururken 'konseptimiz bir şeyler vermekten çok, bir şeyler başarmak ve bir şeyleri çözmek' dedi.
Gates ve benzer düşüncedekiler de tam olarak yaptıklarının bu olduğunu söyleyecektir. Pek çoğu, şirketlerinde olduğu gibi yardımseverlik konusunda da işe bizzat dahil oluyorlar. Zorlukların karmaşıklığı onların hoşuna gidiyor ve örneğin sıtmayı kontrol ederken, temel bilimsel araştırmadan tamamlanan aşının düşük maliyetli uygulama sistemlerinin oluşturulmasına kadar gerekli parçaları nasıl bir araya getireceklerini, arz zinciri yönetiminde bir alıştırma olarak düşünüyorlar.
En iyilerinin, sağlık ve daha geniş çaptaki sosyal sorunlar arasındaki noktaları birleştirecek kadar zihni açık. Yutamayacak kadar yetersiz beslenmiş zayıf bir kişinin bir ilaç dozunu almasını nasıl sağlayabilirsiniz?
Örneğin Gates Vakfı sağlığın salt tıbbi boyutlarından, ziraat ve mikro finansmana doğru ilerliyor. Ocak ayında, ?Kendileri ve ailelerini açlık ve fakirlikten kurtarabilmeleri için Afrika ve gelişen dünyanın diğer bölgelerindeki milyonlarca küçük çiftçinin gelirini ve verimi arttırmayı amaçlayan? 306 milyon USD?lik (372 milyon YTL) zirai kalkınma hibelerini duyurdu.
Sonunda bu ve diğer vakıflar kaçınılmaz olarak sağlam sosyal alt yapı, açık Pazar, hukukun üstünlüğü, saydam ve yolsuzluğun ortadan kaldırıldığı bir hükümet için uğraşıyor olacaklar. Rockefeller?ın adlandırdığı şekilde bu ?hayırseverlik işinin? küreselleşmesi ve modernleşmesi. Ve bu durum yeni nesil vakıflarla tüm dünyadaki hükümetler arasında giderek daha fazla çatışmaya neden olacak.
Bu şimdiden Hindistan'da gerçekleşiyor, İngiltere'de yaşayan Hintli milyarder Anjil Agarwal, 3.8 milyar USD?lik (4,6 milyar YTL) servetinin 1 milyar USD?sini (1,2 milyar YTL), Hindistan'da Stanford, Harvard ve Oxford gibi dünya çapında kurumlara rakip haline gelmesini umduğu seçkin bir özel araştırma üniversitesini kurmak için harcamaya çalışıyor. Pek çok Hintli, ülkelerinin yüksek öğrenim sistemindeki eksiklikleri kabul etse de, Agarwal 10 hem ülkenin eğitim bürokrasisinin hem de bin dönüm arazi kaybedecek olan yerel arazi sahiplerinin taarruzu altında (Harvard ise 380 dönüm ile yetiniyor.)
İngiltere Başbakanı Gordon Brown'un sözleriyle 'sınırlarının farkına varmaya başlayan' bazı hükümetlerden kısmen onay alırken, girişimci hayırseverler geleneksel hayır kurumları tarafından hiç güvenilir bulunmuyor. Ayrıca bütün kültürlerin, Batılı özgürlük, teknoloji ve girişimcilik değerlerini vurgulayan hayırsever vakıflardan memnun olacağı söylenemez.
Yatırım bankası Goldman Sachs'ın (nyse: GS - haberler - insanlar) bu hafta duyurduğu, Afrika, Asya ve Orta Doğu'da kadınları işletme ve yönetim konusunda eğitmeyi amaçlayan 100 milyon USD?lik (121,6 milyon YTL) programın, kadınların geleneksel olarak bu tür bir eğitim almalarına izin verilmeyen ülkelerde nasıl karşılanacağını görmek ilginç olacak. Katılan işletme fakültelerinden biri olan Pennsylvania Üniversitesi Wharton School'un dekanı Thomas Robertson, 'öğrenciler aile yapısına ya da toplumlarına döndüklerinde, öğrendiklerini nasıl uygulayacakları konusunda sorunlar çıkacağını' belirtiyor.
Ancak Deloitte & Touche'un küresel başkanı John Connoly'nin Davos, İsviçre'de Dünya Ekonomik Forum'unun Ocak toplantısında belirttiği gibi, 'artık işletmeler, hükümetler ya da sivil toplum örgütleri birbirinden bağımsız hareket etmeyi göze alamaz--riskler fazlasıyla yüksek.'
Gates de 'yaratıcı kapitalizm' adını verdiği, şirketlerin dünyanın en yoksul insanlarına hizmet vermesi için piyasa teşvikleri sağlama yolu olan girişimci hayırseverliğin yeni evrimini burada tanıttı. Ama şirketler girmeden önce, milyarderler ve yeni vakıfları yolu açacak.
Mynet Finans
