Süzme, mozarella, parmesan, kaşar, beyaz, gravyer ve daha pek çok çeşit. Tarihi koyunun ilk evcilleştirildiği 8 bin yıl öncesine dayanan peynir kahvaltı sofrasından çıkıp yemeklerde kullanılmaya başlandı. Makarnadan sandviçe ve karnabahara pek çok yiyecek artık peynirle tatlandırıyor. Peyniri lezzetini ve yararını anlatmak için işte derlediklerimiz
Dünyada kaç çeşit peynir var?
Dünyadaki peynirlerin çeşit sayısı hakkında net bir bilgi yok ama pek çok kaynakta 2 bin ile 4 bin arasında peynir çeşidi olduğu belirtiliyor. Kafkas Üniversitesi Kars Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Asya Çetinkaya yaptığı araştırmada Türkiye?de 193 çeşit peynir olduğunu söylüyor.
Türkiye?de en çok hangi çeşit peynirler tüketiliyor?
Ülker yetkililerinin verdiği bilgiye göre ambalajlı peynirler içerisinde yüzde 41 ile en çok satın alınan peynir, taze kaşar. Bu oranı yüzde 38 ile beyaz peynir izliyor ve yüzde 13 oranında da krem peynirler satın alınıyor. Özel peynirler ve lor peyniri ise yüzde 8?lik bir paya sahip. Açık peynirlerde ise yüzde 70 gibi yüksek bir oranla en çok beyaz peynir satın alınıyor. Bunu yüzde 19 ile özel peynirler takip ediyor. Kalan yüzde 11?lik payı ise kaşar peyniri, lor peyniri ve krem peynirler oluşturuyor.
Yağlı ve light peynir arasında kalori farkı nedir?
100 gram tam yağlı beyaz peynirde 260 kalori bulunurken, light beyaz peynirde 179 kalori bulunuyor. Light beyaz peynir, tam yağlı beyaz peynirden ortalama yüzde 45 daha az kalorili. 100 gram tam yağlı taze kaşar peynirde ise 353 kalori, light taze kaşar peynirde 259 kalori var. Light taze kaşar peyniri, tam yağlı olanından ortalama yüzde 36 daha az kalorili.
Peynir uzun süre bozulmadan nasıl saklanır?
Yine Ülker yetkililerinin verdiği bilgiye göre diğer fermente süt ürünleri gibi peynir de canlı ve raf ömrü boyunca peynirin duyusal, yapısal ve kimyasal özelliklerinde çeşitli değişiklikler görülebiliyor. Bu değişikliklerin minimumda tutulması için peynirlerin genel olarak +4 ile +10 derecelik sıcaklıklarda tutulması gerekiyor. Açtıktan sonra buzdolabına konulan peynirleri mümkün olduğunca hava ve nem ile temas etmeyecek şekilde saklamak gerekiyor. Paket açıldıktan sonra ürünün ıslanmamasına, paketin içinde su damlacıklarının oluşmamasına da dikkat etmek ve mümkünse ürünü kısa bir zaman aralığında tüketmek gerek.
Peynir satın alırken nelere dikkat edelim?
Türk Gıda Kodeksi?nin Etiket Tebliği ve Tüketiciyi Koruma Yasası?nın Etiket Yönetmeliği?ne göre, satışa sunulan her şeyin ambalaj içinde olması ve üzerinde ürünle ilgili bilgilerin yer alması gerekiyor. Yani bir ürünün üzerinde paketlenme tarihinden son kullanma tarihine kadar her şey yazılmalı.
Pazardan peynir satın alınır mı?
İstanbul Veteriner Hekimler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tahsin Yeşildere hayvansal ürünlerin açıkta satılmasının kesinlikle yasak olduğunu belirterek, ürünlerin ambalaj içinde satılmaları ve üzerlerinde mutlaka ürünle ilgili bilgilerin olması gerektiğini söylüyor. Pazarda satılan et ve süt ürünlerinin kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini anlatan Yeşildere, iyi kaynatılmamış ve iyi pastörize edilmemiş sütten yapılan yiyeceklerin birçok hastalığa davetiye çıkardığını belirtiyor.
Pastörize sütten yapılmayan peynirler hangi riskleri taşıyor?
Prof. Dr. Tahsin Yeşildere hayvanlardan insanlara geçen en önemli ve en sinsi hastalığın bruselloz olduğunu belirterek ?Koyun, keçi, sığır, manda gibi hayvanların et ve sütlerinin pastörize edilmeden tüketilmesiyle insana geçen bir hastalık. Titreme ile yükselen ateş, kas ve büyük eklem ağrıları ile seyreden hastalık öldürmez ama süründürür. Sinirsel bölgelere girebilir, felce kadar neden olabilir. Bir de listeria adı verilen yine bakteriyel bir hastalık söz konusu. Bu hastalık sinirsel bozukluklar meydana getirir? diye konuşuyor.
Dünyanın en pahalı peyniri hangisi?
İsviçre ve Fransa peynirleriyle ünlü olmasına rağmen 2006 yılında İspanya?da iki kilogramdan daha azı 4 bin Euro?ya satılan İspanyol peyniri Cabrales pahalı peynirler arasında başı çekiyor. Saf inek, keçi ve koyun sütünden yapılan bu peynir yapıldıktan sonra mağaralarda bekletiliyor. Sert, keskin kokulu bir peynir olan Cabrales, mavi küfüyle tanınan Fransız rokfor ve İtalyan Gorgonzola peynirlerine benziyor.
Peynir yemezsem ne olur?
Peynir protein, mineraller ve vitaminler bakımından zengin bir kaynak. A, B ve E vitaminleri, kalsiyum ve fosfor içeriyor. Özellikle beyaz peynir ve lor protein açısından çok zengin. Kolesterol oranı düşük olan peynir kolay hazmediliyor. Hatta bazı ülkelerde peynir yemekten sonra tüketiliyor, çünkü peynir diğer yiyeceklerin hazmedilmesini de kolaylaştırıyor. Kalsiyum zengini peynir, çocukların gelişiminde ve ileriki yaşlarda kemik erimesi hastalığından mustarip olan kadınlar için önemli bir yere sahip.
?Lafla peynir gemisi yürümez? atasözü ne anlama geliyor?
Bu söz bir kişinin ?Şöyle yaparım, böyle ederim...? diye söylenmesinin hiçbir işi halletmeyeceğini göstermek için kullanılıyor. Peki bu söz nereden çıktı? Bir rivayete göre kaynağı şöyle: İstanbullu bir tüccar, peynir fiyatları İzmir?de yüksek olduğundan gemiyle peynirlerini İzmir?e gönderirmiş. Kaptana peşin para vermeden, yola çıkmasını söyleyince kaptan da kabul etmemiş. Tüccarın ?Peynirler İzmir?e gelsin, ondan sonra konuşuruz? demesi üzerine işte bu atasözü kaptandan çıkmış: ?Peynir gemisi lafla yürümez!
Kaynak: Star Gazetesi
