M. Hasan UNCULAR / TIMETURK
Irak?ta ve Afganistan?da kan dinmek bilmiyor ve Amerikan harcamaları da bitmek bilmiyor. En son yapılan bir analize göre, Amerika?nın Irak?taki harcamaları hızla artarken, bu oranın ayda 12 milyar dolara ulaştığı bildirildi.
Nobel ödüllü ekonomi uzmanı Joseph E.Stiglitz ve Linda J.Bilmes?in ortak yazdıkları kitapta Amerika?nın, işgalin altıncı yılı olan 2008 yılında işgal masraflarının ayda 12 milyar dolara çıktığı belirtildi. Harcama oranının, Amerikan ordusunun işgalin ilk yıllarında harcadığı para oranının yaklaşık üç katı olduğu söylendi.
2008 senesinden sonraki dönemler için, ?en iyi şartlarda? ve ?en ılımlı şekliyle? hazırlanmış harcama oranlarına bakılacak olsa bile, Irak ve Afganistan?da işgallerine devam eden Amerika?nın 2017 yılına kadar bütçesinden 1.7 ile 2.7 trilyon dolar arasında bir paranın çıkması bekleniyor.
?Irak?taki yıkım niye hesaplanmıyor??
IMF sözcüsü Niels Buenemann ise, Amerika?nın işgal sonrasında yaşadığı ekonomik sıkıntılarla alakalı olarak, ? kimse Irak?ta nasıl bir zarar meydana getirildiğini hesaplamıyor? dedi. Milyonlarca Irak?lının işsiz kaldığı, yüz binlerce iş sahibi, yönetici ve orta sınıf vatandaşın ülkelerini terk etmek zorunda kaldıklarını biliniyor.
Columbia Üniversitesinden Stiglitz ve Harvard Üniversitesinden Bilmes?in ortaklaşa yazdığı ?The Three Trillion Dollar War?( Üç Trilyon Dolarlık Savaş) isimli kitapta, Afgan ve Irak işgalleri için, 2008 senesine kadar Kongre, Bush?un tüm ödeme isteklerine olumlu bakarsa, Amerikan bütçesinden harcanacak olan paranın 845 milyar dolar olacağı belirtiliyor.
Bu masraflar sadece askeri harekatları içermiyor. Elçilik masrafları, tekrardan inşa etme ve diğer işgalle alakalı harcamalar da bu rakamlara dahil ediliyor.
Amerikan Kongresi araştırma servisi, 12 yıl süren Vietnam savaşında harcanan paranın 670 milyar dolar olduğunu belirtiyor. 2008 Irak işgal bütçesinin, 2004 senesine oranla % 155 daha fazla olduğu belirtiliyor.
Irak?ta ve Afganistan?da direnişçilerin verdiği zayiatı da göz ardı etmemek gerekiyor. Amerikan ordusuna ait araçlara ilişkin tahribatların, Amerikan işgal harcamalarına etkisi 17 milyar doları buluyor.
Stiglitz ve Bilmes, Amerikan işgal programına ilişkin iki senaryo üzerinde duruyor. Birinci senaryoya göre, kesin ve erkenden, 2009 senesinin sonuna kadar 30,000 civarında Amerikan askeri çekilecek ve 2012 senesine kadar bu rakam 55,000?i bulacak. Diğer senaryoya göre ise; Amerikan ordusu daha aşamalı bir şekilde işgal ettiği Irak ve Afganistan topraklarından çekilecek.
Ayrıca Stiglitz ve Bilmes, Amerikan masraflarında sadece işgal ve ondan sonraki çekilme sürecine ait harcamalar olmadığını, savaşta yaralananlara verilecek tazminat ve maaşların da hesaplanmasının gerektiğini belirtiyorlar.
İki ekonomi uzmanı da yaptıkları hesaplamalarda olabilecek diğer ?gizli? harcamaların yer almadığını da ifade ediyorlar ve ekliyorlar, ?tüm Afgan ve Irak işgallerinin ekonomik ve sosyal masrafları, Amerikan işgal faturasını 2017 senesine kadar 5 trilyon dolara çıkarabilir?.
