Mal beyanında bulunmayan hapis yatmayacak

Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, 2004 sayılı İcra ve İflas Yasası'nın 337. 1. Fıkrası'nın iptal hükmünün 1 yıl sonra yürürlüğe girmesine karar verdi. Müşteki Yapı Kredi Bankası Vekili Avukat Arzu Turgut'un dilekçesini İstanbul 10. İcra Mahkemesi Hakimi Mehmet Uysal inceleyerek, Anayasa Mahkemesi'ne başvurmaya karar verdi. Banka avukatı dilekçesinde, borcunu ödemeyen ve usulüne uygun mal beyanında bulunmayan sanığın İcra İflas Yasası'nın 337 Maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle dava açtı.

Ancak sanık avukatı, bu durumun anayasaya aykırı olduğunu belirtti. Mahkeme heyeti de, avukatı haklı bularak yasa maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulundu. Mahkemenin, 24 Şubat 2006 tarihili gerekçeli kararında, 337-1 Maddesi'nde, 'müddeti içinde beyanda bulunmak üzere mazareti olmaksızın icra dairesine gelmeyen ve ya yazılı beyanda bulunmayan borçlu alacaklının şikayeti üzerine 10 günlük disiplin hapsi ile cezalandırıldığı' belirtildi. Kararda, alacaklının alacağını karşılayacak miktarda malın haczedilmesi veya borcun ödenmesi halinde bu ceza düştüğü ifade edildi. Kararda, ayrıca borçludan alacağını rızasıyla alamayan alacaklı devlet kurumlarının yardımıyla alacağını, zorla tahsil etme olanağına sahip olduğu belirtildi. Kararda, 'Cebri icranın dışında, borçlunun ayrıca hapisle cezalandırılması evrensel hukuk kuralları ile bağdaşmaz' denilerek, 'İcra takibi ve mal beyanında bulunmasıyla ihlal edilen değerde toplumsal olmayıp bireysel olduğu' belirtildi.

Mal beyanında bulunmama nedeni de borçlunun hapis ile cezalandırılmasının, evrensel hukuk ilkelerine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümlerine ve anayasanın 'Hukuk Devleti' ilkesine aykırı olduğu ifade edildi. Anayasa Mahkemesi ise, 2004 sayılı İcra ve İflas Yasası'nın 337. 1. Fıkrası'nın iptal hükmünün 1 yıl sonra yürürlüğe girmesine karar verdi.