ADEO Cyber Security şirketinde siber güvenlik uzmanı Ersin Çahmutoğlu, sosyal medya dünyasında artan merkezi denetim ve algoritma manipülasyonlarına karşı ortaya çıkan merkeziyetsiz sosyal medya yapılarının önemine dikkat çekti. Çahmutoğlu, AA Analiz için kaleme aldığı yazıda, Türkiye'nin yerli sosyal medya girişimi olan Next Sosyal'in, merkezi platformlara karşı sunduğu alternatif yapıyı ayrıntılarıyla ortaya koydu.

Çahmutoğlu, uzun yıllardır X, Facebook, Instagram ve TikTok gibi sosyal medya platformlarının küresel ölçekte etkili olduğunu ve bu yapıların tamamının merkezi bir şirket tarafından kontrol edildiğini hatırlattı. Bu şirketlerin, kullanıcıların ne göreceğine, hangi içeriklerin öne çıkacağına ve sansür politikalarına karar verdiğini vurguladı.

Next Sosyal gibi girişimlerle birlikte öne çıkan merkeziyetsiz sosyal medya kavramının, bu hegemonyaya karşı güçlü bir alternatif sunduğunu belirten Çahmutoğlu, bu tür platformların açık protokoller üzerine kurulu olduğunu ifade etti. Çahmutoğlu, Mastodon ve Bluesky gibi örneklerde olduğu gibi içeriklerin tek bir merkezde değil, farklı sunucular aracılığıyla dağıtılarak kontrol edildiğini kaydetti.

Next Sosyal'in Mastodon altyapısını kullandığını ve açık kaynak kodlu bir yapıya sahip olduğunu belirten Çahmutoğlu, bu durumun yazılımın herkes tarafından erişilebilir ve geliştirilebilir olmasını sağladığını bildirdi. Kullanıcı verilerinin tek bir merkezi sunucuda değil, sadece ilgili sunucu yöneticilerinde tutulduğunu ve içeriklerin bu yöneticiler tarafından yönetildiğini aktardı. Böylece sansür ve algoritmik yönlendirme gibi uygulamaların yapılamadığını belirtti.

Çahmutoğlu, geleneksel platformlarda kullanıcı verilerinin reklam hedeflemeleri amacıyla toplandığını, buna karşılık merkeziyetsiz yapılarda bu verilerin sunucu yöneticilerinin kontrolünde kaldığını belirtti. Açık kaynak kodlar sayesinde algoritmaların şeffaf hale geldiğini, içeriklerin ise kullanıcıların tercihleri doğrultusunda özelleştirilebildiğini ifade etti.

Next Sosyal'in şu anda yalnızca bir sunucu üzerinden hizmet verdiğini söyleyen Çahmutoğlu, bu sunucu üzerinden kullanıcıların içerik paylaşabildiğini, farklı konularda tartışmalara katılabildiğini kaydetti. Her ne kadar X'e benzese de, altyapı, algoritma şeffaflığı ve veri kontrolü bakımından büyük ölçüde farklılaştığını belirtti.

Çahmutoğlu, Next Sosyal platformunu X ve benzerlerinden ayıran özellikleri şöyle sıraladı:

Mastodon altyapısı sayesinde merkeziyetçi kontrol yok

Açık kaynak kodlu olması güvenliği ve şeffaflığı artırıyor

İçerik algoritmaları her topluluğa göre özelleştirilebiliyor

Kullanıcı verileri merkezi sunucuda toplanmıyor

Sansür ve keyfi içerik filtreleme mümkün değil

Reklam hedeflemesi amacıyla veri işlenmiyor

Kullanıcıların kendi veri kontrolü ve güvenliği daha yüksek

Yasal durumlarda yerli oluşu avantaj sağlıyor

Çahmutoğlu, merkeziyetsiz sosyal medya platformlarının, X, Meta, ByteDance gibi büyük şirketlerin dayattığı içerik politikalarına karşı önemli bir alternatif sunduğunu vurguladı. Bu tür yapılar sayesinde gelecekte kullanıcıların daha özgür ve güvende olabileceği bir sosyal medya deneyiminin mümkün olduğunu ifade etti.

Gelecekte birçok ülkenin kendi sosyal medya platformlarını kurmak için daha kararlı adımlar atabileceğini belirten Çahmutoğlu, bunun sadece kullanıcı güvenliği değil aynı zamanda ulusal güvenlik meselesi olduğunun altını çizdi. Son dönemlerde Fransa, Güney Kore, Rusya, Çin ve İran gibi ülkelerin yabancı menşeli platformları kısıtlama çabaları da bu durumu destekler nitelikte olduğunu kaydetti.