Türk bilim insanı Selçuk Yalçınkaya'nın liderliğindeki uluslararası ekip, biri yaşanabilir bölgede yer alan 4 yeni ötegezegen keşfetti. “TOI-5799”, “TOI-1743” ve “TOI-6223” yıldızlarının etrafında tespit edilen gezegenlerden “TOI-5799c”nin yüzey sıcaklığı, konumu ve yapısı nedeniyle yaşam ihtimali barındırabileceği değerlendirildi. Keşif sonuçları Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlandı.
ÖTEGEZEGENLERİN KEŞFİ BİR İLK OLDU
Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı doktora öğrencisi Selçuk Yalçınkaya'nın tez çalışması kapsamında yürütülen araştırma, uluslararası bilim çevrelerinde geniş yankı uyandırdı. TÜBİTAK 2214-A Yurt Dışı Doktora Sırası Araştırma Burs Programı tarafından desteklenen Yalçınkaya'nın çalışmasının bir kısmı Belçika Liege Üniversitesinde gerçekleştirildi.
Yalçınkaya, geçiş yöntemiyle yapılan gözlemler sonucunda Güneş'ten küçük ve soğuk TOI-5799 yıldızının etrafında 2, TOI-1743 ve TOI-6223 yıldızlarının etrafında ise birer olmak üzere toplam 4 ötegezegen tespit ettiklerini bildirdi. AÜ Kreiken Rasathanesi ve Türkiye Ulusal Gözlemevi teleskopları da gözlemlerde kullanıldı.
Yaklaşık 90 ışık yılı uzaklıktaki TOI-5799 yıldızının etrafında keşfedilen ötegezegenlerden TOI-5799c'nin yıldızın yaşanabilir bölgesinin iç sınırında yer aldığı belirlendi. Bu konum, gezegenin atmosfer barındırması halinde yaşam bulgularının James Webb Uzay Teleskobu ile gözlenebilmesi ihtimalini öne çıkardı.
SÜPER-DÜNYA TÜRÜ GEZEGENLER DİKKAT ÇEKTİ
Yalçınkaya, tespit edilen gezegenlerin ilk olarak TESS Uzay Teleskobu tarafından ötegezegen adayı olarak belirlendiğini söyledi. Geçiş sinyallerinin kaynağını tespit etmek için dünya genelindeki teleskoplardan destek alındığını ifade etti.
Yalçınkaya, TOI-6223b'nin sıcak-Neptün sınıfında olduğunu, yıldızına çok yakın konumda bulunduğunu ve atmosfer yapısının belirlenmesine yönelik çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu aktardı.
TOI-1743b'nin ise Süper-Dünya türünde bir gezegen olduğunu belirten Yalçınkaya, Dünya'dan yüzde 70 daha büyük olan bu karasal gezegenin yıldızına çok yakın olması nedeniyle atmosferini kaybettiğini değerlendirdi. Yalçınkaya, gezegenin yıldızı etrafındaki bir turunu yalnızca 4 günde tamamladığını ifade etti.
YAŞANABİLİR BÖLGEDE OLAN TOI-5799C ÖNE ÇIKIYOR
Yalçınkaya, TOI-5799 sistemi üzerinde yaptıkları çalışmada iki Süper-Dünya tespit ettiklerini bildirdi. Bunlardan TOI-5799b'nin yıldızına yakın olması nedeniyle yüksek sıcaklığa sahip olduğunu ve yaşam ihtimalinin düşük olduğunu belirtti.
TOI-5799c'nin ise yıldızın yaşanabilir bölgesinde yer aldığını ve bir turunu 14 günde tamamladığını söyledi. Gezegenin yüzey sıcaklığının yaklaşık 63 derece olabileceğini, atmosfer koşullarının ise sıcaklığı büyük ölçüde değiştirebileceğini aktardı.
Yalçınkaya, gezegenin atmosferine dair yapılacak gelecekteki çalışmaların yaşam izlerine yönelik önemli veriler sunabileceğini vurguladı.
ATMOSFER ARAŞTIRMALARI JAMES WEBB İLE DERİNLİŞTİRİLECEK
Çalışmanın danışmanı Prof. Dr. Özgür Baştürk, ötegezegen keşfinin uluslararası işbirliği gerektiren geniş kapsamlı bir çalışma olduğunu belirtti. Şili, Türkiye, Meksika ve Kanarya Adaları'ndaki yaklaşık 20 teleskobun gözlemlerde kullanıldığını söyledi.
Baştürk, TOI-5799c'nin yaşanabilir bölgede bulunmasının önemli bir özellik olduğunu ifade etti. Gezegenin atmosferinin olup olmadığını ortaya çıkarmak istediklerini, James Webb Uzay Teleskobu ile yapılacak gözlemlerin bu açıdan kritik olacağını kaydetti. Baştürk, TOI-5799c'nin atmosfer barındırabilecek az sayıdaki aday arasında yer aldığını vurguladı.
AA
Yorum Yap