Yapılan son araştırmalar yeni bir tehlikeyi ortaya çıkardı. Eğer bu tehlikenin önüne geçilemezse artık gökyüzündeki yıldızları görmek zorlaşacak.
Amerikalı bilim adamlarının yakın zamanda yaptığı bir araştırmaya göre, kentsel alanlardaki ışık kirliliği artış oranı %6,5 ila %10 arasında değişiyor. Doğal ışığın dikkatsizce kullanılmasının tüm canlı organizmalar üzerindeki etkileri her geçen gün artıyor.
Büyük şehirlerin en cezbedici unsurlarında biri de gece manzaralarıdır. Işıklı bulvarlar, ışıklı neon tabelalar, binalardaki ışıklı projektörler her şehirde karşımıza çıkan ışıklı unsurlardan sadece birkaçı. Ancak yapay ışığın yoğun kullanımı doğal çevremizi olumsuz etkilemektedir.
Science dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmanın sonuçları, her geçen gün artan ışık kirliliğinin insanların gökyüzünü gözlemlemesini giderek zorlaştırdığını gösteriyor.
Bilim insanları, ışık kirliliğinin sadece estetik bir sorun olmayıp aynı zamanda hayvan davranışlarını ve insan yaşam kalitesini de doğrudan etkilediğini öne sürdü.
Işık kirliliği nasıl ölçülür?
Işık kirliliği bilim insanlarını ilk kez ilgilendirmiyor. Bir dizi çalışma, insanlar tarafından aşırı yapay ışık kullanımının sürekli arttığı sonucuna varıyor. Ancak şimdiye kadar bilim camiası, ışık kirliliğindeki değişimi doğru bir şekilde kaydedememişti, yani yapay ışığın zaman içinde ne kadar arttığını belirleyememişti. Bunun nedeni, ilgili kayıtların, çeşitli teknik kısıtlamalar nedeniyle kentsel dokular tarafından yayılan yapay ışığın tüm spektrumunu kaydedemeyen uydu sistemleri kullanılarak yapılmasıdır. Bu sistemlerden biri de VIIRS (Visible Infrared Imaging Radiometer Suite) olarak adlandırılır: meteorolojide kullanılan uydulara monte edilen sensörlerden oluşan bir sistemdir ve Dünya'ya kurulu yapay ışıkların yaydığı görünür. Kızılötesi spektrum ışığını sistematik olarak kaydeder. Bu sensörlerin, birçok LED teknolojisi lambasının yaydığı UV ışığını "görmediğinin" göstergesidir. Bu sistemi kullanan araştırmacılar daha önce ışık kirliliğinin her yıl %2 arttığını tahmin etmişti. Ancak son araştırmalar bu tahmini tersine çevirerek ışık kirliliğindeki artış hızının %6,5-%10 aralığında olduğunu gösteriyor. Vatandaşlarla yapılan anket
Araştırmacılar bu sonuca varmak için soruna farklı bir açıdan yaklaştılar: bu kez Dünya'yı uzaydan izleyen araçların kayıtlarına değil, Avrupa ve Güney'in gökyüzünü gözlemleyen gönüllü vatandaşların gözlemlerine güvendiler.
Bilim insanları, "Globe at Night" araştırma projesine katılan bu gönüllülerden, yıldızların Dünya'dan açıkça görülüp görülmediğini değerlendirmek için düzenli aralıklarla bir anket doldurmalarını istedi.
Araştırmacılar 51.351 kayıt topladıktan sonra bunları analiz etti ve sonuçları uzaydan elektronik olarak kaydedilen verilerle karşılaştırdı. Gözlemler, 11 yıllık bir süre boyunca gece gökyüzündeki yıldızların daha az belirgin hale geldiğini gösterdi ve bu da ışık kirliliğinin arttığını doğruladı. Aslında analizler, bu değişimin meydana gelme hızının uzay sensörleri tarafından kaydedilenden çok daha yüksek olduğunu gösterdi. Işık kirliliğinin etkileri ciddi
Yapay ışığın düşüncesiz kullanımı, yalnızca modern uygarlıklarda hüküm süren açgözlülük üzerine düşüncelere yol açmaz, aynı zamanda hem insanlar hem de her türlü biyolojik organizma için önemli sonuçlar doğurur.
"Kötü tasarlanmış veya takılmış ışıklar insanların gözlerinin kamaşmasına neden olur ve ayrıca bitişikteki aydınlatılmamış alanların karanlık görünmesine neden olabilir. Bu nedenle, yanlış türde bir aydınlatma ekleyerek gece görüşümüz aslında daha da kötüleşebilir" diye açıklıyor yayının ilk yazarı Dr. Christopher Kimba BIMA-Science'a ve ekliyor:"Göçmen kuşlar, aydınlatılmış bina cephelerine çekilir ve özellikle kötü havalarda bu binalara çarparak ölürler. Ayrıca doğal alanlara ışık yerleştirildiğinde bitki ve hayvanlar bundan etkilenir. Örneğin ağaçlar kışın çok erken çiçek açabilir. Aynı zamanda, ışıklar suya yakın olduklarında çok sayıda böceği çekebilirler. Bu, böceklerin kendilerinin üremesini etkileyen orijinal yaşam alanlarından uzaklaşmalarına yol açabilir.
Bilim insanları, bir sonraki araştırma adımlarında gönüllü tabanını genişletmeye çalışacak ve bu da daha ayrıntılı analizler yapmalarını sağlayacaktır. Araştırmacı Kimba, "Katılımcı sayısı artarsa, değişimin hangi alanlarda hesapladığımız ortalamadan daha hızlı veya daha yavaş olduğunu inceleyebileceğiz. Bu, önce fenomenin en yoğun olarak hangi yerlerde gözlemlendiğini bulmamızı ve ardından bu alanların güçlü ışık kirliliğinin olmadığı alanlara göre özelliklerinin neler olduğunu belirlememizi sağlayacaktır" diyor. Karşı önlemler
Yeni bulgular, ışık kirliliği sorununa yeni boyutlar kazandırıyor. Ancak modern şehirlerde yapay ışığın hakim olduğu düşünüldüğünde, bu fenomenle nasıl başa çıkılabilir? Dr. Christopher Kimba, BIMA-Science'a "Konu, kentsel gelişim üzerine çalışan araştırmacıları ilgilendirmelidir" diye yanıtlıyor. "Işık kirliliğini önlemek için bilinen önlemlerden bazıları, yalnızca gerektiği zaman ve yerde ışık kullanmak, yalnızca görmek için gereken ışık miktarını kullanmak ve çok soğuk beyaz veya kızılötesi ışığa dayalı aydınlatmadan kaçınmaktır. Her halükarda ışık kirliliğini yakından takip etmez ve önlem almaya değer bir sorun olarak görmezsek, kendi kendine ortadan kalkmayacaktır."
