Avrupa Birliği'nin savunma alanında daha fazla özerklik hedeflediği dönemde uzmanlar, Türkiye'nin hem mevcut hem de gelecekteki rolünün kritik önem taşıdığını belirtti. German Marshall Fund Başkan Yardımcısı Ian Lesser ve Trieste Üniversitesi Profesörü Federico Donelli, Türkiye'nin coğrafi konumu, teknolojik kapasitesi ve artan askeri etkinliği nedeniyle Avrupa güvenlik mimarisinde 10 yıl öncesine kıyasla çok daha güçlü bir noktada olduğuna dikkat çekti.
Avrupa daha fazla özerklik ararken Türkiye öne çıkıyor
Avrupa Birliği ülkelerinin ortak savunma projelerine hız verdiği süreçte, German Marshall Fund Başkan Yardımcısı ve Brüksel Sorumlusu Ian Lesser, Avrupa'nın savunma harcamalarını artırma niyetinin ciddi olduğuna işaret etti. Lesser, yalnızca paranın miktarının değil, kaynakların nasıl kullanıldığının ve Avrupa'daki stratejik kültürün bu süreçte ne kadar uyum sağlayacağının da belirleyici olduğunu ifade etti. Avrupa ülkelerinin stratejik kültür bakımından farklılık taşıdığına değinen Lesser, savunma bütçelerinin hızla artırılabileceğini ancak halkların “güç kullanma” isteğinin daha karmaşık bir sorun olduğunu söyledi.
Lesser, Baltık ülkelerinde güç kullanımına daha sıcak bakıldığını, ancak Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, Belçika ve Hollanda'da toplumların bu konuda daha çekinceli davrandığını dile getirdi.
AB'nin savunma girişimleri NATO'yu tamamlayacak
AB'nin 27 üyesinden 22'sinin NATO üyesi olduğuna dikkat çeken Lesser, Avrupa'nın savunma birliği girişimlerinin NATO ile mükerrerlik oluşturup oluşturmayacağına dair değerlendirmesinde, gelecekte AB merkezli bir yapıdan çok NATO içinde daha güçlü bir Avrupa sütununun oluşacağının öngörüldüğünü belirtti. Modern savunma kapasitesinin halihazırda NATO bünyesinde bulunduğunu hatırlatan Lesser, mevcut yatırımları yok saymanın “akılsızlık” olacağını vurguladı.
AB'nin askeri hareketliliği artırmak amacıyla gündeme getirdiği “askeri Şengen” fikrine de değinen Lesser, bu girişimlerin NATO'nun operasyonel kabiliyetine doğrudan katkı sağlayacağını ifade etti.
Türkiye, benzersiz konumu sayesinde kilit aktör
Türkiye'nin coğrafi konumu nedeniyle benzersiz bir ülke olduğunu söyleyen Lesser, Ankara'nın Avrupa güvenliği için “çok büyük bir değer” taşıdığını belirtti. Türkiye'nin AB'nin savunma projelerinde yer almamasıyla ilgili olarak ise İngiltere ve Norveç gibi ülkelerin de benzer durumda olduğuna işaret etti.
Türkiye'nin NATO içinde masada söz sahibi kilit ülkelerden biri olduğunun altını çizen Lesser, NATO'nun gelecekte önem kaybetmeyeceğini ve bu nedenle Türkiye'nin 10 yıl öncesine kıyasla Avrupa güvenliğinde daha güçlü bir rol üstlenmeye uygun konumda bulunduğunu ifade etti. Türkiye'nin yeni AB destekli savunma programlarında da aktif rol alma fırsatına sahip olduğunu belirten Lesser, Ankara'nın teknolojik gelişim kapasitesinin ve askeri potansiyelinin Avrupa güvenliğinde giderek daha önemli hale geldiğini söyledi.
Donelli: Türkiye, Avrupa güvenliğinin yeniden yapılanmasında kilit rol oynayabilir
İtalya'daki Trieste Üniversitesinden Uluslararası İlişkiler Profesörü Federico Donelli ise Türkiye'nin Avrupa'nın güvenlik mimarisinin yeniden yapılandırılmasında kritik bir role sahip olabileceğini belirtti. Türk savunma sanayisinin son 10 yılda ciddi ilerleme kaydettiğini ifade eden Donelli, mühimmat ve askeri teçhizat üretimi ile ortak projeler aracılığıyla Türkiye'nin Avrupa savunmasına etkin katkılar sunabileceğini söyledi.
Türkiye'nin bağımsız dış politika yaklaşımının farklı bağlamlarda manevra kabiliyeti sağladığını söyleyen Donelli, bu nedenle Türkiye'nin Avrupa için kilit bir ortak olduğunu vurguladı.
AB için ortak savunma artık “kaçınılmaz”
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırıları ve Donald Trump'ın ABD Başkanı olarak yeniden göreve dönmesi, Donelli'ye göre Avrupa'nın savunma harcamalarını hızlandırdı. ABD'nin uzun süredir NATO müttefiklerinden daha fazla mali sorumluluk üstlenmesini talep ettiğini hatırlatan Donelli, liberal uluslararası düzenin zayıflamasıyla bu talebin daha acil hale geldiğini söyledi.
Donelli, AB için ortak bir savunma yapısının artık kaçınılmaz olduğunu, daha fazla gecikmenin Avrupa'nın büyük güçlerin gerisinde kalmasına yol açacağını vurguladı. Uluslararası sistemin giderek öngörülemez hale geldiği bir dönemde güçlü askeri yeteneklerin hayati önem taşıdığını belirten Donelli, AB ülkelerinin ortak savunma konusunda farklılıklarını bir kenara koymaktan başka çarelerinin olmadığını söyledi.
Avrupa ortak savunması NATO ile uyumlu olabilir
Ortak savunma girişimlerinin NATO ile mükerrerlik riski taşıyıp taşımadığına ilişkin değerlendirmesinde Donelli, bunun önemli bir risk oluşturmadığını ifade etti. Avrupa ortak savunmasının Atlantik İttifakı'nın geniş çerçevesi içinde konumlanabileceğini belirten Donelli, bunun gerçekleşmesi için öncelikle ortak bir Avrupa dış politikasının geliştirilmesinin şart olduğunu söyledi.
Donelli, üye ülkelerin savunma ve dış politika alanlarındaki egemenliklerini devretme konusundaki isteksizliğinin en büyük engellerden biri olduğunu belirterek sürecin sonucunun Avrupa'nın gelecekteki uluslararası düzende nasıl bir siyasi aktör olacağını belirleyeceğini söyledi.
aa
Yorum Yap