Monkeypox virüsü, çiçek hastalığına benzer ancak daha az şiddetli semptomları olan bir hastalığa neden olan bir ortopoks virüsü. Çiçek hastalığı 1980'de ortadan kaldırılırken, Orta ve Batı Afrika ülkelerinde maymun çiçeği ortaya çıkmaya devam ediyor.
Hayvanlardan insana bulaşıyor
Monkeypox bir zoonozdur; hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalık. Vakalar genellikle virüsü taşıyan hayvanların bulunduğu tropik yağmur ormanlarının yakınındadır.Sincaplar, Gambiya'da haşlanmış sıçanlar, yurt, farklı maymun türleri ve diğerleri dahil olmak üzere hayvanlarda maymun çiçeği virüsü enfeksiyonunun kanıtı bulunmuştur.
İnsandan insana bulaşma sınırlıdır, belgelenen en uzun bulaşma zinciri altı nesildir, yani bu zincirde enfekte olan son kişi, orijinal hasta kişiden altı bağlantı uzakta.
Vücut sıvısıyla temas
Vücut sıvılarıyla temas yoluyla, deride veya ağız veya boğaz gibi iç mukozal yüzeylerde lezyonlar, solunum damlacıkları ve kontamine nesnelerle bulaşabilir. Viral DNA'nın polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile tespiti, maymun çiçeği için tercih edilen laboratuvar testi. En iyi tanı örnekleri doğrudan döküntüden elde edilir – deri, sıvı veya kabuklar veya mümkün olduğunda biyopsi. Antijen ve antikor saptama yöntemleri, ortopoksvirüsleri ayırt etmedikleri için kullanışlı olmayabilir. Dört kıtada 15 ülkede insanlarda doğrulanmış maymun çiçeği vakaları bildirilmiştir.
Hangi ülkelerde yoğunlukta
Amerika Birleşik Devletleri, Sierra Leone, Liberya, Fildişi, Benin, Gabon, Sudan,Kongo Cumhuriyeti,Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Birleşik Krallık, İsrail ve Singapur'da 1970-2021 yılları arasında maymun çiçeği hastalığı yoğunluklu olarak görüldü.
Belirtileri neler?
Monkeypox ateş, yaygın karakteristik döküntü ve genellikle şişmiş lenf düğümleri ile kendini gösterir. Maymun çiçeğini su çiçeği, kızamık, bakteriyel cilt enfeksiyonları, uyuz, frengi ve ilaca bağlı alerjiler gibi diğer hastalıklardan ayırt etmek önemli. Maymun çiçeğinin kuluçka süresi 5 ila 21 gün arasında değişebilir. Ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati (lenf düğümlerinin şişmesi), sırt ağrısı, miyalji (kas ağrısı) ve yoğun asteni (enerji eksikliği) gibi semptomlarla hastalığın ateşli evresi genellikle 1 ila 3 gün sürer. Ateşli evreyi 2 ila 4 hafta süren deri döküntüsü evresi takip eder. Lezyonlar, maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (yükseltilmiş sert ağrılı lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu), püstüllere (irinle dolu), ardından kabuk veya kabuklara dönüşür.
Ölen hastaların oranı belgelenmiş vakalarda %0 ila 11 arasında değişmiştir ve küçük çocuklar arasında daha yüksektir.
Bildirimi zorunlu bir hastalık
Maymun çiçeği hastalarının tedavisi semptomlara bağlı olarak destekleyici. Maymun çiçeği virüsü enfeksiyonuna karşı etkili olabilecek çeşitli bileşikler geliştirilmekte ve test edilmektedir. İnsan maymun çiçeğinin önlenmesi ve kontrolü, topluluklarda farkındalığın artırılmasına ve sağlık çalışanlarının enfeksiyonu önlemek ve bulaşmayı durdurmak için eğitilmesine dayanır.
Çoğu insan maymun çiçeği enfeksiyonu, birincil hayvandan insana bulaşmadan kaynaklanır. Hasta veya ölü hayvanlarla korunmasız temastan kaçınılmalı ve hayvan eti veya parçaları içeren tüm yiyecekler yemeden önce uygun şekilde pişirilmelidir.
Maymun Çiçeği Virüsü bildirimi zorunlu olan hastalıklar arasında yer alıyor. Maymun Çiçeği Virüsü'nün Türkiye'de görüldüğüne dair henüz bir bildiri yok. Çiçek hastalığı da yıllardır ülkemizde görülmedi bu nedenle de aşısı da kaldırıldı.
Kimler risk altında?
Maymun Çiçeği Virüsü başta olmak üzere tüm virüslerin en çok etkilediği ve ölümle sonuçlanan kişiler şöyle sıralanıyor:Bağışıklık sistemi kötü olanlar,65 yaş üstü olanlar,Kanser tedavisi görenler,Böbrek yetmezliğine bağlı diyalize girenler,Kronik hastalığı olanlar,Kronik akciğer yetmezliği olanlar.
