Geleneksel damak tadına hitap eden salep içeceği, vücut sıcaklığını artırması, hoş kokusu ve şifa özelliğiyle günümüzde de halen çokça tüketiliyor.
Dağlık ve çayırlık alanlarda, 1000-1500 metre yüksekliklerde yabani olarak yetişen ve endemik bir tür olan Anadolu orkidesinin yumruları, işin uzmanlarınca toplanıyor. Mor ve kırmızı renkte başak formatındaki bitkinin bir yumrusu kendisine beslenmesi için bırakılırken diğer yumru sütte veya suda kaynatılıp kurutulduktan sonra salep olarak satılıyor.
İnsan eliyle yetiştirilemeyecek formatta olan bitkinin yumrularından elde edilen salep ise, vücut sıcaklığını artırması ve hoş kokusu ile soğuk kış günlerinde tercih edilirken öksürük, bronşları açma gibi özellikleri nedeniyle de şifa olarak görülüyor.
Salebi hem kışın içecek olarak hem de yazları dondurmada kullanarak 93 yıldır tüketiciye sunan tarihi Zeynel Muhallebicisi, eskilerin damak tadını halen yaşatmaya çalışıyor.
Salep, süt bazlı kaymak, çikolata, karamel, fıstık, ceviz ve sakızlı dondurmalarda kullanılırken, soğuk havalarda da içecek olarak tarçınlı ikram ediliyor. Bu sıcak damak tadını evinde misafirleriyle paylaşmak isteyenler için de dışarıya satış yapılıyor.
93 yıldır satılıyor
Zeynel Bölükbaşı tarafından 1925'te kurulan Zeynel Muhallebicisinin üçüncü kuşak yöneticilerinden Barış Bölükbaşı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dedesinin sunduğu lezzeti günümüzde de devam ettirmeye çalıştıklarını söyledi.
Muhallebicide 93 yıldır salep içeceğini, daha doğrusu salep ham maddesini ürünlerinde kullandıklarını dile getiren Bölükbaşı, "Aslında mesleğimiz dondurmacılık. Salep dondurmada da bir ana unsur. Salep bizim işletmemizde çok önemli bir ham madde. Kışın salep içeceğini hazırlıyoruz, yazın da dondurmanın içinde kullanıyoruz. Temel taşlarımızdan bir tanesi." dedi.
Salep bitkisinin Türkiye'nin dağlarında, yamaçlarında yetişebildiğini, ancak Ege Bölgesi, Kuzey Akdeniz'in bunun vatanı olduğunu dile getiren Bölükbaşı, işin ehli tarafından bitkinin iki yumrusundan birinin toplandığını, diğerinin ise bitkinin beslenebilmesi için bırakıldığını anlattı.
"Kadim hatıra günümüzde de popülaritesini koruyor"
Bölükbaşı, toplanan yumrunun sütte veya suda kaynatıldıktan sonra kurutulduğunu anlatarak, şöyle devam etti:
"Böylece içecek veya dondurmada kullandığımız salep yumrusu haline geliyor. Değirmenlerde öğütülerek toz haline getiriliyor. Toz veya yumru olarak salebi ürünlerimizde kullanabiliyoruz. Salebin kış aylarında tercih nedeni sıcak bir içecek olması. Kış aylarının vazgeçilmez bir içeceği. Yine kış aylarında hastalık riski daha fazla. Salebin de şifası burada ortaya çıkıyor. Lokman hekim tavsiyesi olarak salep kulaktan kulağa nesilden nesle özellikle öksürük, akciğer, bronşit ile ilgili rahatsızlıkların tedavisinde içecek olarak kullanıyor.
Salep ve boza kültürümüzün en önemli içecekleri. Osmanlı'dan bugüne sokaklarda, el arabalarında, omuzlarda satılarak insanlar bu lezzetlerle buluştu. Kadim hatıra günümüzde de popülaritesini devam ettiriyor."
