Ankara Şehir Hastanesi Acil Tıp Kliniği Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Hakan Oğuztürk, nefes borusunun yabancı bir cisimle tıkandığı durumlarda Heimlich manevrası tekniğiyle kişilerin hayatının kurtarılabildiğine işaret ederek, okul ve restoran gibi yerlere bilgilendirici afişler asılması önerisinde bulundu.
Oğuztürk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, nefes borusunun yiyecek veya yabancı bir cismin kaçmasıyla tıkandığı vakaların her yaşta olabildiğini ama çoğunlukla bebek ve çocuklarda görüldüğünü söyledi.
Nefes borusu tıkanmalarının, bebeklerde çoğunlukla küçük cisimleri ağza götürme eğilimi, yetişkinlerde ise hızlı yemek yeme veya yerken konuşma nedeniyle meydana geldiğini belirten Oğuztürk, bunun da hayati risk taşıdığına dikkati çekti.
Oğuztürk, solunum yolundaki tıkanmaların "kısmi" ve "tam" olarak ikiye ayrılabileceğini dile getirerek, "Kişi rahat konuşamıyor ama sıkıntısını kelimelerle ifade etmeye ve öksürmeye çalışıyorsa kişide kısmi tıkanıklık vardır. Eğer kişi konuşamıyor ve nefes alamıyorsa, kişinin rengi morarmaya yüz tutan bir sürece girmişse ve kişinin boynunu elleriyle tuttuğu sıkıntılı bir süreç varsa kişide tam tıkanıklık durumu söz konusudur." bilgisini paylaştı.
Kısmi tıkanıklığı olan kişilerin hızla öksürmeye teşvik edilmesi gerektiğini anlatan Oğuztürk, şu ifadeleri kullandı:
"Kişi öksürükle yabancı cismi atmayı başarabilir ama bu cismi atamıyorsa kişide tam tıkanıklık oluşabilir. O yüzden kişiye hızlıca müdahale edilmesi gerekir. Öncelikle kişinin sırtına, iki kürek kemiğinin ortasına beş kez elimizin ayasıyla hızlı şekilde yukarı doğru süpürme hareketiyle vurarak yabancı cismin çıkmasını sağlamamız gerekiyor. Eğer bununla yabancı cismi çıkarmayı başaramazsak Heimlich manevrasını yapmamız gerekir."
Heimlich manevrası nasıl yapılmalı?
Oğuztürk, yaklaşık 50 yıldır tüm dünyada uygulanan Heimlich manevrası sayesinde bugüne kadar yüz binlerce insanın hayatının kurtulduğuna dikkati çekerek, uygulamayı şöyle anlattı:
"Heimlich manevrasını uygulamak için öncelikle kişinin arkasına geçiyoruz. Bir elimizi yumruk haline getiriyoruz ve bu elimizi kişinin göbek çukuru ile iman tahtası arasındaki bölgenin orta noktasına yerleştiriyoruz. Öbür elimizle de yumruk yaptığımız elimizi kavrayıp yukarıya ve içeriye doğru baskı uygulayacak şekilde manevra yapıyoruz. Bu işlemi de 5-6 defa tekrar ediyoruz."
"Tek başına olunduğunda da Heimlich manevrası uygulanabilir"
Kişinin nefes borusunun tıkandığı anda yanında ona yardım edecek başka birinin bulunmayabileceğine işaret eden Oğuztürk, "Eğer tek başınaysanız ve soluk borunuza yemek ya da yabancı bir cisim kaçtıysa etrafınızdaki bir sandalyenin arka tarafına geçip, sandalyenin sırtlık kısmını Heimlich manevrasının uygulanması gereken bölgeye bastırarak basınç uygulayabilir ve yabancı cismi atabilirsiniz." diye konuştu.
Oğuztürk, Heimlich manevrasının her yaştaki kişiye uygulanabildiğini dile getirerek, şunları kaydetti:
"Soluk yoluna yabancı cisim kaçan bir bebekse önce bebeği kolumuzun üstüne yatırmalıyız ve ağzının içinde yabancı cismin gözüküp gözükmediğini kontrol etmeliyiz. Eğer gözüküyorsa serçe parmağımızla ağız içinden onu çıkartabiliriz ama gözükmüyorsa bebeği yüzüstü kolumuzun üstüne yatırarak öncelikle sırtına 5 kez hafifçe vuruyoruz. Eğer bu uygulamadan sonuç alamazsak bebeği Heimlich manevrası için kolumuzun üstüne sırtüstü yatırıyoruz. Heimlich uygulaması için göbek çukuru ile iman tahtası arasındaki bölgeye iki parmağımızla içeri ve yukarı doğru basınç uyguluyoruz."
Prof. Dr. Oğuztürk, bu uygulamayla eş zamanlı olarak profesyonel sağlık desteği almak için 112 Acil Çağrı Merkezi'nin de aranması gerektiğini hatırlattı. "Ne yapacağınızı bildiğinizde nefes alamayan kişinin hayatını rahatlıkla kurtarabilirsiniz"
Heimlich manevrasının doğru biçimde öğrenilmesinin ardından herkes tarafından uygulanabileceğini vurgulayan Oğuztürk, şöyle devam etti:
"Nefes borusunun tıkanması günlük yaşamda her an karşımıza çıkabilecek bir sorun. Bu durumda ne yapacağınızı bildiğinizde nefes alamayan kişinin hayatını rahatlıkla kurtarabiliyorsunuz. Bu anlamda Heimlich manevrasının topluma lanse edilmesi gerekiyor. Bu yüzden toplu yiyip içilen restoran gibi yerlerin uygun alanlarına afişler asılarak veya okullarda revir ve sınıfların bir köşesinde Heimlich manevrasının nasıl yapıldığını anlatan görseller konularak kişiler bilinçlendirilebilir. Halkın bu şekilde bilinçlendirilmesi tahmin edemeyeceğimiz kadar faydalı olacaktır."
Prof. Dr. Hakan Oğuztürk, nefes borusu tıkanmalarında acil müdahalenin 3-4 dakika içinde yapılması gerektiğinin altını çizerek, "Tıkanmalarda, 3-4 dakika içinde cisim çıkarılamazsa beyinsel sıkıntı yaşanan bir süreç veya ölüm meydana gelebiliyor." uyarısında bulundu. AA
