Sağlık Bakanlığınca "Hasta ve Sağlık Personelinin Eğitimi", "Hastaların Diyaliz Merkezine Gelirken Alınması Gereken Tedbirler", "Hastaların Bekleme Alanında ve Diyaliz İşlemi Sırasında Yerleştirilmesi ve Yönetimi", "Olası, Kesin Kovid-19 Diyaliz Hastası", "Kişisel Koruyucu Ekipman", "Ev Diyalizi ve Periton Diyalizi Alan Hastalarda Enfeksiyonları Önleme ve Kontrol Önerileri" başlıklarında yeni bilgi ve önerilere yer verildi.
Buna göre; önleme ve kontrol önerileri kapsamında, hastalar ve sağlık personeli Kovid-19 belirtileri ve korunma yöntemleri hakkında bilgilendirilecek.
Bu bilgileri içeren posterler merkezin görünür yerlerinde bulundurulacak. Sağlık personeline Kovid-19 belirtileri ve korunma yöntemleri hakkında periyodik eğitimler verilecek ve eğitimler kayıt altına alınacak.
Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan ve yayımlanan materyallerle uyumlu olacak eğitimler, sağlık personeli, hasta ve yakınları, diyaliz merkezine girmeden önce solunum yolu enfeksiyonları açısından sorgulanacak ve maske takacak.
Personel ve hastalardan, kendilerinde ve ailelerinde Kovid-19 enfeksiyon belirti ve bulgularını izlemesi, saptandığında ise bunu bildirmeleri istenecek. Hasta ve temaslı sağlık personelinin takibi, Sağlık Bakanlığının Kovid-19 rehberine göre yapılacak.
Sağlık personelinde Kovid-19 pozitifliği saptanması durumunda, diğer personelin yönetimi "Teması Olan Sağlık Çalışanlarının Değerlendirilmesi" algoritmasına göre ilgili bölüm tarafından planlanacak. Kovid-19 pozitif personel ile yakın temaslılar saptanıp, İl Sağlık Müdürlüğünce takip edilecek. Diyaliz merkezi hizmet vermeye devam edecek.
Yemekhanede ve dinlenme alanlarında masalar ve sandalyeler arası mesafe en az 1 metre, tercihen 2 metre olacak şekilde düzenleme yapılacak. Temaslı takibinin kolay yapılabilmesi için yemek saatleri gruplara göre belirlenecek ve mümkün ise aynı kişilerin aynı masada yemek yemeleri sağlanacak.
Diyaliz bildirim süreci
Diyalize gelen tüm hasta ve yakınları maske takacak, diyaliz merkezine geliş ve gidişlerde halka açık toplu taşıma araçlarını kullanmamaları, imkanı olan hastalardan özel araçla merkeze gelmeleri istenecek.
Diyaliz merkezine ait servis araçlarını kullanan hastalar için araçtaki hasta sayısı mümkün olduğunca düşük tutulacak, sosyal mesafeye dikkat edilecek şekilde oturma düzeni sağlanacak. Araçlarda tıbbi maske ve alkollü el antiseptiği bulundurulacak. Servis aracını kullanan personel maske takacak.
Hastalara da serviste maske takması ve taşıma sırasında şüpheli yüzey temaslarından sonra el antiseptiği kullanmaları önerilecek. Servis araçlarının gün sonunda genel kurallar çerçevesinde iç temizlik ve dezenfeksiyonları yapılacak. Ateş ve solunum semptomları olan hastaların diyaliz merkezini arayarak bildirmesi teşvik edilecek.
Semptomları sorgulamak için ayrı giriş yeri veya triyaj alanı oluşturulacak. Bu alanda çalışacak personel, uygun tıbbi maske, gözlük, yüz koruyucu ve önlük giyecek.
Hasta randevularına zaman ayarı
Hastaların bekleme alanında ve diyaliz işlemi sırasında yerleştirilmesi ve yönetimi kapsamında da merkezde semptomatik bir hasta tespit edildiğinde, hasta diyaliz ünitesi olan bir pandemi hastanesine yönlendirilecek.
Diyaliz merkezleri, hasta randevularını işlemden önce en az süre bekletecek şekilde düzenlenecek. Diyaliz ünitesine gelen tüm hasta ve yakınları bekleme alanında, hastanın her yönüne en az 1 metre olacak şekilde yerleştirilecek.
Ulaşılabilir yerlere alkol bazlı el antiseptikleri konulacak. Bekleme alanlarının sık ve düzenli temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri yapılacak. Temizlik ve dezenfeksiyon özellikle elle sık temas edilen yerlere yoğunlaştırılacak.
Temizlik, su ve deterjanla yapıldıktan sonra dezenfeksiyon belirletilen ölçüye göre uygulanacak. Dezenfektan temizlenen yüzeyde en az 1 dakika kalacak. Kovid-19 hastası varlığında, hasta ayrıldıktan hemen sonra temizlik ve dezenfeksiyon yapılacak. Muhtemel veya kesin Kovid-19 diyaliz hastası bu virüs nedeni ile hastaneye yatması gereken vakalar Kovid-19 için ayrılmış servislerde izlenecek.
Hastalara, mümkünse, yatak başı portabl hemodiyaliz makinesi ile işlemin yapılması istenecek. Diyaliz makinesinin dış yüzeyi 1/100 çamaşır suyu veya klor tablet ile temizlenerek ve dezenfekte edilecek. Makinelerin hastaya özel olması gerekli olmayacak. Hortumlar ve diyalizerler tıbbi atık kutularına atılacak.
Yoğun bakım hastalarına yapılan diyaliz ve diğer renal replasman işlemleri sırasında, yoğun bakım ortamında önerilen kişisel korunma ekipmanları ve N95 maske kullanılacak.
Yatak başı diyaliz imkanı olmayan durumlarda, işlem sırasında semptomlu hasta diğer hastalarla aralarında en az her yöne 1 metre mesafe kalması sağlanacak, tercihen kapısı kapalı ayrı bir odada diyalize girmeleri önerilecek. Ayrı bir oda yoksa, hasta ana trafik akışından uzakta bir köşede veya en son sıradaki istasyonda tedavi edilecek. Mümkün olduğunca günün son seansında, yoğunluğun en az olduğu seansta diyaliz hizmeti verilecek.
HbsAg (Hepatit B) için ayrılan izolasyon odaları, sadece solunum belirtileri pozitif hastalar için kullanılacak. Birden fazla muhtemel veya kesin Kovid-19 hastası gruplandırılacak, mümkünse aynı sağlık çalışanının aynı seansta hizmet vermesi sağlanacak. Diyaliz sırasında yemek yemekten kaçınılacak. Hipoglisemiyi önlemek için şeker gibi basit yiyecekler getirilebilecek.
Bu hastaların odasına mümkün olduğunca az sayıda personel girecek ve ziyaretçi kesinlikle kabul edilmeyecek.
"Cihaz her hastada kullanılabilecek"
Muhtemel veya kesin Kovid-19 hastasında kullanılan bir cihaz, gerekli standart dezenfeksiyon süreçlerinden geçirildikten sonra her hastada kullanılabilecek. Diyaliz seansı sonrasında, hastanın tedavi edildiği alanda yer alan cihaz, sandalye, yatak, masa gibi tüm malzeme, ekipman ve mefruşat standart ekipman, prosedürler ve enfeksiyon kontrol talimatları çerçevesinde temizlenecek ve dezenfekte edilecek.
Ayrıca, oda temizliği ve yer yüzey dezenfeksiyonu yapılacak ve oda havalandırılacak. Temizlik ve dezenfeksiyon özellikle elle sık temas edilen yerlere yoğunlaştırılacak. Temizlik su ve deterjan ile yapıldıktan sonra dezenfeksiyon yapılacak.
Muhtemel veya kesin Kovid-19 hastasının istasyonu temizlerken, görevli kişisel koruyucu ekipman kullanacak, işlem öncesinde ve sonrasında el hijyeni uygulanacak. Hastaya bakım veren sağlık çalışanı standart, temas ve damlacık izolasyon önlemlerini alacak.
Kişisel koruyucu ekipman olarak, eldiven, önlük, tıbbi maske, aerosol oluşturan işlemler ve santral venöz kateter takma işlemi sırasında N95/FFP2 maske kullanılacak. Gözlük, yüz koruyucu takılacak. Kişisel koruyucu ekipmanlar giyilirken ve çıkarılırken kurallara uygun şekilde sırayla giymeye ve çıkarmaya dikkat edilecek.
Özellikle maskenin istasyondan çıkınca, en son çıkarılması ve sonrasında el hijyeni uygulanması ihmal edilmeyecek. Kullanılan eldiven, önlük, tıbbi maske ve tek kullanımlık yüz koruyucu tıbbi atık kutusuna atılacak. Tek kullanımlık olmayan gözlük ve yüz koruyucu malzemeleri yüzde 70'lik alkol ile dezenfekte edilerek tekrar kullanılabilecek. Çok kullanımlık tekstil önlükler yıkanıp tekrar kullanılabilecek.
