Tıp biliminin belli bir terminolojisi var. Bugün adını dahi duymadığımız hastalıklarla karşı karşıya kalabiliriz.
Halk arasında değişik telaffuzlarla tabir edilen o kadar çok hastalık var ki . Günlük hayatta başımıza gelmeden bilemeyiz.
Bu hastalıkların ne olduğunu anlamaya çalışırken belki de o hastalıkları yaşadığımız gerçeğiyle yüzleşeceğiz
İşte birbirinden ilginç ve bize "yabancı" gelen hastalıklardan bazıları:
Addison
Adrenal yetmezlik olarak da adlandırılan Addison hastalığı, vücudun belirli hormonları yeteri miktarda üretemediği durumda ortaya çıkan ve nadir görülen bir hastalıktır. Addison hastalığı, böbreklerin hemen üzerinde bulunan adrenal bezlerinin kortizolu yeteri kadar salgılayamamasına bağlı olarak ortaya çıkar. Addison hastalığı cinsiyete bağlı bir hastalık değildir ve tüm yaş gruplarında ortaya çıkabilir.
Buerger
Hastalık el ve ayaklardaki küçük ve orta boy damarları tutar. Zaman zaman diğer başka bölgelerdeki atardamarlarda da görülebilir. Bu hastalığın meydana gelmesi, tütün ve tütün mamulleri kullanımı ile doğrudan ilişkilidir. Hastalarda akut ve kronik enflamasyon ile tromboz (kan pıhtısı) görülür. Buerger hastası olan kişilerde dolaşım bozukluğu meydana gelir, eller ve ayaklarda soğuğa karşı hassasiyet gelişir.
Crohn
Sindirim sisteminde oluşan ciddi rahatsızlıklardan biri de Crohn hastalığıdır. Ağızdan anüse kadar sindirim sisteminin her bölümünde ortaya çıkabilen bu rahatsızlığın nedeni tam olarak bilinmese de çevresel ve genetik faktörlerin hastalık oluşumunda önemli olduğu düşünülür. Crohn hastalığının nedeni bilinmediği gibi kesin bir tedavisi de yoktur. İlaç tedavisi, dengeli beslenme ve cerrahi müdahaleler hastalıklı bölgeyi tedavi etmek amaçlı olsa da çoğu zaman tam bir iyileşme görülmez.
Distoni
Distoni; beynin belli bölgelerinde görülen hasarların vücudun bir bölümüne ya da her yerine etki etmesi sonucu oluşan istemsiz kasılmalar ve kas spazmlarıdır. Kasılma bozuklukları olarak da bilinen ve genellikle vücudun bir bölümüne etki eden distoninin farklı tipleri bulunmaktadır.
Guillain-Barre Sendromu
Guillain-Barré sendromu, dünya çapında her yıl 100.000 kişide görülen, akut felç sebeplerinde üst sıralarda yer alan nöropatik bir hastalıktır. GBS görülen kişilerde; bağışıklık sistemi hücreleri periferal sinir sistemindeki sağlıklı sinir hücrelerine saldırarak miyelin kılıfını deformasyona uğratır.Bu saldırı zayıflık, uyuşma veya karıncalanmaya yol açar ve sonunda felce neden olabilir.
Haşimato
Tiroid bezi, boynun ön tarafında yer alan kelebek biçimli bir salgı bezidir ve endokrin sistemin bir parçasıdır. Tiroid bezi, tiroid hormonunu salgılamakla görevlidir. Bu nedenle, organların işleyişi de tiroid hormonu dengesiyle yakından ilişkilidir. Tiroid hormonunun dengesinin bozulduğu durumlarda, kalp dahil bütün organlar bu durumdan olumsuz etkilenir ve buna bağlı olarak çeşitli hastalıklar ortaya çıkabilir.
Huntington
Huntington hastalığı; genetik temeli olan ve sinir sisteminin temel elemanı nöronları hedef alan, ilerleyici bir nörolojik hastalıktır. Kalıtım yoluyla ebeveynlerden çocuklara aktarılır. Ancak, gelişim süreci diğer genetik hastalıklara göre farklılık gösterir. Bu kalıtım bozukluğu sebebiyle, yaş ilerledikçe beyin dokusunda ilerleyici yıkım başlar ve bu durum genç yaşta çeşitli nörolojik belirtilerin ortaya çıkmasıyla sonuçlanır. Mevcut tıbbi koşullarda hastalığı tamamen tedavi eden bir yöntem bulunmamaktadır; tedavide, ortaya çıkan belirtilerin kontrol altına alınmasına yönelik hareket edilir.
İskorbüt
İskorbüt hastalığı; C vitamininin vücutta yeteri miktarda bulunmamasına bağlı olarak çeşitli dokularda bazı bozulmalara neden olan bir hastalıktır. Askorbik asit olarak da bilinen C vitamini; vücutta pek çok görev üstlenen, hayati öneme sahip bir vitamin çeşididir. Beslenme düzeninde C vitamini içeren gıdalara yeterince yer verilmemesi veya C vitaminin vücutta düzgün bir şekilde emilmesini engelleyen durumlara bağlı olarak iskorbüt hastalığı ortaya çıkabilir.
Krup
Krup (laringotrakeobronşit), özellikle 6 ay-3 yaş arası çocuklarda sonbahar sonu, kış ve bahar aylarında görülen, virüslerin yol açtığı bir alt solunum yolu enfeksiyonudur. Bu dönemlerde salgın şeklinde görülmekte, yarattığı solunum sıkıntısı tablosuyla anne babaları korkutmaktadır.
Liken Planus
Liken planus, ağız ve genital bölge başta olmak üzere vücudun farklı bölgelerini etkileyen bir deri hastalığıdır. Nadiren tırnaklar ve kıl köklerine de yerleştiği görülür. Enfeksiyon hastalığı olmadığından bulaşıcı özellik taşımaz. Her yaşta ortaya çıkabilir, ancak vakaların çoğu 30 ile 60 yaşları arasındaki bireylerde görülür.
Mizofoni
Modern toplumlarda görülme sıklığı her geçen gün daha da artan misophonia hastalığı pek çok kişi için hayatı çekilmez bir hale sokabilmektedir. Daha çok kulak hassasiyetine sahip kişilerde rastlanan bu hastalık, kişinin hasta olduğunu kabul etmemesi, bu tür bir rahatsızlığı duyduğunda dahi “Mizofoni nedir” sorusuna yanıt aramasına neden olabilmektedir. Çünkü çoğunlukla bu hastalığa obsesif kompulsif bozukluk ya da depresyon eşlik eder. Dünya genelinde her 100 kişiden 20'sinde görülen misophonia yani mizofoni, sıklıkla kadınlarda ve 9 ila 12 yaş arasındaki ergenlik çağı çocuklarında görülmektedir.
Nistagmus
Nistagmus; bir veya her iki gözün, istemsiz olarak hızlı şekilde belirli yönlere doğru hareket etmesi olarak tanımlanabilir. Bazı durumlarda belirti göstermeden seyreden bir rahatsızlık olsa da genellikle bulanık görme gibi birtakım görme bozuklukları bu duruma eşlik edebilir. Nistagmus; hastanın bu şikayetle hastaneye başvurduğu bir durumdan ziyade, denge bozukluğu gibi şikayetlere yönelik yapılan muayeneler sonucunda tespit edilen bir bulgudur.
Pika
Bir aydan uzun süren, besin olarak kabul edilmeyen maddelerin ( toprak, kağıt, saç, boya, kül, kil vb.) devamlı ve ısrarlı bir şekilde yenilmesi alışkanlığıdır. Halk arasında daha çok toprak yeme alışkanlığı olarak bilinen ve en sık çocuklarda görülen bir rahatsızlıktır. Pika sendromu çocukların hareketlerinden kolayca tespit edilebilecek bir tablodur. Ancak tanı konulabilmesi için çocuğun en az 2 yaşnda olması gerekmektedir.
Ruam
Ruam hastalığı; at, eşek gibi tek tırnaklı hayvanlardan bulaşan, burkholderia mallei adı verilen bakterinin etken olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık etkeninin hayvanlardan insanlara bulaştığı enfeksiyon hastalıklarına zoonoz adı verilir. Bu kapsamda, ruam hastalığı bir zoonoz olduğundan, bulaşı ve önlenmesinde hayvanlarla temas oldukça önemli bir konudur.
Şalazyon
Kirpiklerin köklerinde bulunan meibomian yağ bezlerinin kanal ağzının tıkanması, şişmesi veya iltihaplanması ile göz kapaklarında yuvarlak ve sert bir kitle oluşur. Şalazyon adı verilen bu kist üst ya da alt göz kapağında gelişebilir. Şalazyon sıklıkla arpacık ile karıştırılır. Şalazyon kistleri bakteriyel bir enfeksiyon değildir ve ağrısız olur. Şalazyondan farklı olan arpacık ağrılıdır ve bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklı ortaya çıkar.
Tremor
Hiperkinetik hareket bozukluklarından biri olan tremor; vücudun bir ya da birden fazla bölümünde görülen istem dışı, kontrol edilemeyen hareketlerdir. Ritmik hareketler nedeniyle titreme hastalığı olarak da bilinen tremor çok farklı nedenlerle ortaya çıkmaktadır. Beynin kas hareketlerini kontrol eden bölgelerinde meydana gelen hasarlardan Parkinson gibi hastalıklar ve strese kadar farklı faktörler Tremor hastalığına neden olmaktadır.
Üveit
Üveit, gözün orta tabakası olan uvea tabakasının iltihaplanması rahatsızlığıdır. İltihabın nedeni bazı üveit vakalarında kesin olarak bilinmez. Ancak Behçet hastalığı gibi bağışıklık sistemi rahatsızları bulunan kişilerin birçoğunda üveit rahatsızlığı görülür. Üveite genetik faktörler, virüs ve bakteriler de sebep olabilir. Üveit tedavisi için erken teşhis oldukça önemlidir. Erken tanı sonrası üveit tedavisine ilaçlar ile başlanır.
Vitiligo
Melanin, deride bulunan melanosit hücrelerin ürettiği bir pigmenttir. Derinin açık veya koyu renkte olmasını belirleyen bu pigmentlerin, melanosit hücrelerinin ölmesi ya da zarar görmesi sonucunda yok olmasıyla ciltte beyaz lekeler ortaya çıkar. Halk dilinde “beyazlama hastalığı” ya da “ala hastalığı” olarak bilinen bu hastalığın tıptaki adı “vitiligo”dur. Bulaşıcı bir hastalık olmayan vitiligo, vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabileceği gibi en çok kol, bacak, yüz gibi sıklıkla güneşe maruz kalan bölgelerde ve genital bölgede görülür. Kozmetik bir bozukluk ortaya çıkarabilen vitiligo, kimi zaman kişilerin psikolojisini ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir.
Zona
Suçiçeğine neden olan “varicella zoster” virüsünün sinir sistemine yerleşmesi sonucu zona hastalığı görülebilir. Daha öncesinde suçiçeği geçirmiş bireylerde görülebilen zona hastalığının genellikle 50 yaş üstü kişilerde ortaya çıktığı söylenebilir. Aynı zamanda, suçiçeği geçirmiş çocuk ve ergenlerde varicella zoster virüsü çeşitli sebeplere bağlı olarak bağışıklık sisteminin zayıflaması durumunda ilerleyen dönemlerde tekrar kendini göstererek zona hastalığına sebebiyet verebilir.
