Amerikan tripanozomisi olarak da bilinen Chagas hastalığı, protozoon parazit Trypanosoma cruzi'nin neden olduğu potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir hastalık.
Dünya çapında tahminen 6 ila 7 milyon kişiye T.cruzi bulaştı. Chagas hastalığı esas olarak 21 Latin Amerika ülkesinin endemik bölgelerinde bulunur ve çoğunlukla insanlar enfekte kan emici triatomin böceklerinin dışkısı ve/veya idrarıyla temas ettiğinde bulaşmaktadır.
Amerika merkezli çıkmıştı
Chagas hastalığı bir zamanlar tamamen Amerika Bölgesi ile sınırlıydı. Son on yıllarda hastalığın epidemiyolojik paterni, esas olarak nüfus hareketliliği, kentleşme ve göç nedeniyle kırsaldan, çoğunlukla kentsel bir hastalığa dönüştü. Sonuç olarak, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri ile birçok Avrupa ve bazı Afrika, Doğu Akdeniz ve Batı Pasifik ülkelerinde artan sayıda vaka tespit edildi.
75 milyon insanı tehdit ediyor
Teşhis edilmemiş veya tedavi edilmemiş çok sayıda insan nedeniyle, kalan aktif bulaşma alanlarıyla birleştiğinde, tahmini 75 milyon insanı enfeksiyon riskine sokmakta.Triatomin böcekleri tipik olarak kırsal veya banliyö bölgelerinde kötü inşa edilmiş evlerin duvar veya çatı çatlaklarında yaşar, geceleri aktif hale gelir, cildin açıkta kalan bölgelerini ısırır ve ısırıklarına yakın bir yerde dışkılar.
Hangi durumda bulaşıyor?
Parazitler vücuda şu durumlarda giriyor:
Kişi farkında olmadan böceğin atığını ısırığa veya başka bir deri kırığına, gözlere veya ağza bulaştırır ya da
insan gruplarını enfekte eden (salgınlara veya ağızdan bulaşmaya neden olan), daha yüksek şiddetli hastalık sıklığı ve ölüm sayısı ile enfekte triatomin böceklerinin atıklarıyla kontamine olmuş gıdaların tüketilmesiyle.
Her yerde Chagas hastalığı, enfekte donörlerden kan veya kan ürünü transfüzyonu yoluyla da bulaşabilir; hamilelik veya doğum sırasında doğuştan (anneden çocuğa) bulaşma yoluyla; enfekte donörlerden organ nakli ile; ve ayrıca laboratuvar kazaları nedeniyle.
Gözleri etkiliyor
Enfeksiyon bulaştıktan sonra, yaklaşık iki ay süren bir başlangıç, akut faz vardır. Çoğu durumda, semptomlar yoktur veya hafiftir ve spesifik değildir. Bir triatomin böceği tarafından ısırılan kişilerde, deri lezyonu veya bir göz kapaklarının morumsu şişmesi gibi karakteristik ilk görünür enfeksiyon belirtileri, yeni vakaların teşhisine yardımcı olabilir. Herhangi bir bulaşma yolu ile hastalarda ateş, baş ağrısı, lenf bezlerinde büyüme, solgunluk, kas ağrısı, nefes almada zorluk, şişme ve karın veya göğüs ağrısı olabilir.
Kalpte sıkıntı yaratabilir
Akut fazı takip eden kronik faz sırasında, hastaların yüzde 30'a kadarı kalp rahatsızlıklarından muzdarip ve yüzde 10'a kadarı sindirim, nörolojik veya karışık rahatsızlıklar yaşar. Daha sonraki yıllarda enfeksiyon, esas olarak kalp aritmisi veya kalp kası ve sinir sisteminin tahrip edilmesinden kaynaklanan kalp yetmezliği nedeniyle ani ölüme yol açabilir.
Tedavisi var mı?
Chagas hastalığı iki antiparaziter ilaçla tedavi edilebilir: benznidazol ve nifurtimox.
Her iki ilaç da, doğuştan bulaşma vakaları da dahil olmak üzere, enfeksiyondan hemen sonra verilirse, hastalığı iyileştirmede neredeyse yüzde 100 etkilidir. Her ikisinin de etkinliği azalır, ancak bir kişi ne kadar uzun süre enfekte olursa ve olumsuz reaksiyonlar ileri yaşlarda daha sık görülür.
