Yeniden Refah Partisi Genel Başkan Vekili ve AR-GE Başkanı Prof. Dr. Doğan Aydal, Azerbaycan ile Ermenistan'ın ABD arabuluculuğunda imzaladığı anlaşma sonrasında gündeme gelen Zengezur Koridoru projesine dair değerlendirmelerde bulundu.
Aydal, “Zengezur olarak adlandırılan koridorun, görünürdeki amacı ticareti artırmak gibi gösterilse de gerçek niyetin farklı olduğu açıktır. ABD'nin karanlık odalarında, muhtemelen İsrail'in katkılarıyla hazırlanmış ve dönemin ABD Başkanı Trump gözetiminde Ermenistan ile Azerbaycan arasında imzalanmış bu anlaşma, Türkiye, İran, Türkistan coğrafyası, Rusya ve Çin aleyhine birçok sonucu beraberinde getirecektir. Türkiye'nin bu kritik anlaşmada masada olmaması tam anlamıyla bir garabettir. Bu anlaşma ile Türkiye ile Türkistan coğrafyasının ticaret anahtarının ABD eline geçeceğini hükümet yetkililerimizin görmüyor olması da anlaşılabilir bir konu değildir. Etrafımız onlarca ABD üssü tarafından çevriliyken bir de Doğu Anadolu'ya çok yakın bir konumda, yüzyıl boyunca resmen ABD toprağı hükmünde olacak bir bölge-üs bulunması Türkiye'yi sıkıntıya sokacak unsurlardan biridir” diye konuştu.
Prof. Dr. Aydal, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Türkiye'nin Zengezur Anlaşmasını çok önceden bilmediğini söylemek de saflık olur. Türkiye bu anlaşmanın kilit bağlantısı olan görüşmelere Azerbaycan ile Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Projesi ile ilgili olarak başlamış ve iyi niyet mektubunu 25 Eylül 2023'te imzalamıştır. Birçok projemize para yardımı yapmayan Avrupa finansörleri bu yatırım için çalışmaları iki yıldan önce tamamlamış ve 22 Temmuz 2025 tarihinde, yani Zengezur anlaşmasından yaklaşık bir ay önce 2,4 milyar Euro finans sağlamayı onaylamıştır. Bunu da Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Sayın Abdulkadir Uraloğlu, çok önemli bir başarı olarak taktim etmiştir. Bu anlaşma ile Ermenistan büyük ölçüde ekonomik olarak rahatlayacak, Dilucu üzerinden Avrupa ithalat-ihracat kapısı açılmış olacaktır. Yakında Ermenistan ile aramızdaki Kars-Akyaka kapısının da bu projeye eklemlenmesi an meselesidir. Hatta bu hattın Karadeniz'deki bir limanımıza, muhtemelen Trabzon Limanına bağlanma hesaplarını da yakında duyabiliriz. Zira Gemi taşımacılığı Kara ve Demiryolu taşımacılığına oranla çok daha ucuzdur. Ermenistan'ın Batı ve özellikle ABD tarafından aşırı kollanmasının, şımartılmasının yeni bir Ermenistan-Türkiye çatışmasına yol açmayacağını kimse söyleyemez. Ermenistan Türkiye ile sınırlarını belirleyen 1920 Gümrü Anlaşması, 1921 Kars Antlaşmasının geçersiz saymaktadır. Bayrağında hala Ağrı Dağı'nın bulunduğu da gözden kaçırılmamalıdır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev çok farkında olmasa da şımartılmış bir Ermenistan'ın Azerbaycan ile yeniden savaşa girmeyeceğini de kimse iddia edemez.
Aydal, şu ifadeleri kullandı:
"Bu proje ile ABD, Kafkasya'da fiilen bir toprak kazanmıştır. Gerekirse bu noktadan Tahran'ı orta menzilli füzelerle vurabilecek kapasiteye ulaşabilir. Ayrıca İran-Rusya ticaret hattını tıkayarak Rusya-Hindistan ve Rusya-Pakistan ticaretini de olumsuz etkileyecektir. Yakın gelecekte ABD'nin bölgede yaşayan Azeri kökenli İran vatandaşlarını, Kürtleri ve Talişleri kışkırtma olasılığı da göz ardı edilemez. Çin'in ‘Bir Kuşak Bir Yol' projesi de Zengezur Koridoru nedeniyle ciddi zarar görebilir. Bilindiği gibi Çin trilyon dolarlar harcayacağı Bir Kuşak-Bir Yol (One belt-One Road) adı altında projeler hazırlamıştır. Çin'in bir kuşak projesi şu anda konuştuğumuz Zengezur projesinin hemen alt kısmından-güneyinden geçip Türkiye üzerinden devam etmektedir. ABD kontrolündeki Zengezur Koridoru bitirildiğinde Çin'in zarar görmemesi mümkün müdür? Bu proje imzalanmıştır ancak bu bitirilecektir anlamına gelmemektedir. İran, Çin ve Rusya başta olmak üzere birçok ülke bu projeye itiraz edecektir. Ümidimiz Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin de olaylara daha dikkatli bakarak uzun vadede Türkiye Aleyhine olacak bu anlaşmayla ilgili kararlarını gözden geçirmesidir.”
Zengezur Koridoru Nedir?
Zengezur Koridoru, Azerbaycan'ın batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ni doğrudan bağlaması planlanan, Ermenistan topraklarından geçecek stratejik bir ulaşım hattı projesidir. Proje hayata geçirildiğinde kara ve demir yolu bağlantısı üzerinden Türkiye ile Orta Asya ülkeleri arasında kesintisiz bir ticaret yolu açılması hedefleniyor. Ancak güzergâhın kontrolü ve bölgesel dengelere etkisi nedeniyle, koridor sadece ekonomik değil jeopolitik açıdan da büyük önem taşıyor. ABD, Rusya, İran, Çin ve Türkiye gibi bölgedeki başlıca aktörler, koridorun inşa sürecini yakından takip ediyor.
Zengezur Koridoru: Fırsat mı, Tuzak mı?
Türkiye için Zengezur Koridoru, hem büyük bir ticaret kapısı hem de stratejik bir risk taşıyor. Nahçıvan üzerinden Azerbaycan ve Orta Asya'ya kesintisiz ulaşım imkanı cazip görünse de, kontrolün kimde olacağı kritik. Eğer koridorun anahtarı ABD'nin elinde olursa, Türkiye hem ekonomik hem de siyasi açıdan dışa bağımlı hale gelebilir. Ayrıca güzergâh üzerinde kurulabilecek yabancı üsler, Doğu Anadolu'nun dibinde uzun süreli askeri varlık anlamına geliyor. Koridorun Ermenistan'a sağlayacağı ekonomik güç ise, bu ülkenin Türkiye'ye karşı daha iddialı adımlar atmasına zemin hazırlayabilir. Kısacası, bu hat kimin elindeyse, bölgenin kaderini de o belirleyecek.
Kaynak: DHA
Yorum Yap