1 Kasım erken seçimlerine sayılı günler kala, partiler hangi illerden ne kadar oy alabilecekleri üzerine ince ve detaylı hesaplamalar yapıyor. Zira seçim sonuçlarıdaki milletvekili dağılımlarının D'Hondt metoduyla belirlenmesi sebebiyle bir partinin bir eksik ya da bir fazla milletvekiline sahip olma şansı her seçim bölgesi için farklılık arzediyor. Bu nedenle bazı seçim bölgelerindeki ufak oy değişimleri partilerin çıkaracakları milletvekili sayıları üzerinde ciddi etkiye sahip.
Bianet'in yer verdiği habere göre, Rezearch Institute of Turkey (RIT) Türkiye Araştırmaları Enstitüsü'nden Onur Altındağ ve Bert Azizoğlu, partiler için riskli illeri saptayan bir çalışma ortaya koydu.
EN KRİTİK 1O SEÇİM BÖLGESİ
Hazırlanan grafiklerde partiler için en kritik 10 seçim bölgesi de sıralandı. Bu grafiğe göre, AK Parti ve MHP'nin ucu ucuna kazanma ve kaybetme ihtimali olan seçim bölgelerinin tamamen örtüştüğünü görülüyor
Araştırmada yer alan ifadelere göre, "AK Parti'nin seçim stratejisini özellikle Karadeniz'de yerel milliyetçilik üzerinden kurgulayacağını ve muhafazakar söylemin tonunu artıracağını öngörmek zor değil. Seçmenin buna cevabını tahmin etmekse zor. Bütün kurumsal ve iktisadi göstergelerin olumsuz seyrettiği bir yerde iktidar partisinin oy kaybetmesi beklenir. Fakat siyasi rekabet eksikliği nedeniyle sağ seçmenin hükümet kurma ihtimali bulunan tek partiye yönelme ihtimali, özellikle bu kadar küçük oynamaların büyük etkileri hesaba katıldığında, göz ardı edilmemeli...."
KARADENİZ'DEKİ EN UFAK OY DEĞİŞİMİ BİLE AK PARTİ VE MHP'Yİ ETKİLİYOR
7 Haziran seçim sonuçlarından yola çıkarak hazırlanan seçim simülasyonlarıyla hangi seçim bölgelerinin hangi partiler için kritik öneme sahip olduğunu saptayan RIT, Karadeniz bölgesinde en ufak oy değişimlerinin bile AK Parti ve MHP'nin milletvekili sayılarını önemli bir biçimde etkileyeceğini gösterdiğini ileri sürdü.
İşte o araştırmadan çarpıcı satırlarla 'Hangi parti hangi ilde kaç milletvekili kazanıp kaybedebilir' sorusunun yanıtı:
Öncelikle 7 Haziran seçimlerindeki katılım oranlarının ve toplam oy sayılarının değişmediğini varsayıyoruz. Her seçim bölgesi için, partilerin oy sayılarındaki marjinal artış ya da azalışın hangi seviyeye ulaştığında milletvekili sayısını değiştirdiğini tespit ediyoruz. Katılım oranı sabit olduğu için, simülasyonda her partiye eklenen marjinal oy diğer partilerden geçiş yapmak durumunda.
Oy geçişleriyle ilgili iki basit varsayımda bulunuyoruz:
1. AKP-CHP ve MHP-HDP arasında oy geçişi yok.
2. Diğer partiler arasındaki oy geçişleri ise partilerin o seçim bölgesinde ne kadar güçlü olduğu ile doğru orantılı. Örneğin, Van'da AKP'nin bir milletvekili var. Bir tane daha çıkarabilmesi için en az 3800 oya ihtiyacı var. Van'da HDP çok güçlü olduğu için, 3800 oyun büyük çoğunluğunun HDP'den AKP'ye geçmesi halinde AKP'nin ikinci milletvekilini çıkaracağını öngörüyoruz. Bu senaryonun detaylı sonuçlarını burada bulabilirsiniz.
Oy geçişlerini modellemek yerine partilerin varolan oylarına ekleme yaparken diğer partilerin oy sayılarının değişmediğini varsaydığımız bir senaryoyu da simüle ettik. Milletvekili el değişimleri için rakamlar her parti için artsa da karşılaştırmalar niteliksel olarak çok benzer. Oy geçişlerinin daha makul bir senaryo olduğunu düşündüğümüz için sadece ilk modeli yorumluyoruz.
OY DEĞİŞİMLERİ PARTİLERİ BÖYLE ETKİLİYOR?
Simülasyonlara ait aşağıda derlediğimiz sonuçları incelerken önemli bir olguya dikkat çekmek isteriz: Bir milletvekilliği koltuğunun el değiştirebilmesi için gerekli olan oy sayısını bire bir bu değişimin gerçekleşme ihtimali olarak okumamak gerekli. Bazı illerde çok sayıda oy başka partilere kolaylıkla geçerken bazı illerde az sayıda oyun parti değiştirmesi ihtimaller dahilinde olmayabilir.
RİSK HARİTALARI
Yukarıda özetlediğimiz simülasyonları kullanarak parlamentodaki mevcut dört parti için her seçim bölgesinden çıkarılan milletvekili sayılarının değişmesi için gerekli minimum oy sayısını belirledik, ve bunları da bir risk haritasında görselleştirdik. Kırmızı renkler partilerin milletvekili kaybetmeye, yeşil renkler ise ek bir milletvekili kazanmaya sayıca yakın olduğu illeri gösteriyor. Renkler koyulaştıkça o ilde partiler bir milletvekili kazanmaya ya da kaybetmeye yaklaşıyor.
Risk haritalarında göze çarpan ilk bulgu CHP ve MHP'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun büyük çoğunluğunda diğer diğer iki partiyle herhangi bir rekabet içerisinde olmayışı. Karadeniz'de AK Parti ve MHP arasında kıyasıya bir çekişme söz konusu. Ege Bölge'sinde Aydın ve MHP-AK Parti yarışının olduğu Balıkesir dışında milletvekili dağılımlarında bir farklılık oluşmasını beklemiyoruz. İstanbul 3. bölgede AK Parti'nin milletvekili sayısını artırması muhtemel. Ankara ikinci bölgede ise hem CHP hem de AK Parti'nin MHP karşısında bir milletvekili kaybetme şansı yüksek. İç Anadolu'da ve Akdeniz'de Burdur ve Sivas dışında ciddi bir rekabet görülmüyor. Marmara bölgesinde milletvekili dağılımının değişmesi en muhtemel şehirler İstanbul ile birlikte İzmit ve Kırklareli. Bu bölgede en büyük çekişme yine AK Parti ve MHP arasında.
AK PARTİ VE MHP REKABETİ
7 Haziran seçimleri AK Parti'nin mecliste mutlak çoğunluğu kaybetmesine sebep oldu. Bu birinci derecede HDP'nin 12 Eylül döneminin mirası yüzde 10 barajını aşmasıyla gerçekleşti. AK Parti'nin buna cevabı milliyetçi söylem ve güvenlikçi politikalara yönelmek oldu. Seçim simülasyonları bu politik tercihin MHP ile yaşanan yerel rekabetle yakından ilintili olduğunu gösteriyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da HDP karşısında yaşanan hezimetin kısa süre içerisinde tekrar yapılacak bir seçimde geriye çevrilmesi olası değildi. MHP'ye kaptırılan milletvekillerinin ise stratejik bir seçim kampanyası ile geri kazanılması mümkün görülmüşe benziyor.
