Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ve Kazakh Invest ev sahipliğinde düzenlenen Türkiye-Kazakistan İş Forumu'nda yaptığı konuşmada, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü ebediyete intikalinin 81'inci yılı dolayısıyla saygı ve minnetle andığını söyledi.
Türkiye-Kazakistan Karma Ekonomik Komisyonu Toplantısı vesilesiyle gerçekleştirilen bu forumda bulunmaktan mutluluk duyduğunu belirten Oktay, Kazakistan iş dünyası ile Türk iş hayatının mensuplarını bir araya getiren bu toplantının ilişkilerde de yeni bir dönemin miladı olacağına inandığını ifade etti.
Oktay, kardeşlik ve akrabalık temelinde inşa edilen yakın iş birliğinin her alanda gelişmesinden büyük bir memnuniyet duyduklarını dile getirerek, "Orta Asya'nın Hazar Denizi üzerinden uluslararası pazarlara bağlanması açısından Kazakistan stratejik bir konuma sahiptir. Kazakistan ile çok iyi seviyede seyreden siyasi ilişkilerimiz ve ezeli bağlarımız ekonomik iş birliğimiz için güçlü bir zemin sağlamaktadır. İlişkilerimizin güçlendirilmesi için kardeş iki ülkenin iş dünyasını buluşturan bu iş forumu programı gibi mekanizmaları yoğun şekilde çalıştırıyoruz." diye konuştu.
Kazakistan ile ilişkilerin, 2012 yılında stratejik ortaklık seviyesine çıkarılarak, Cumhurbaşkanlarının eş başkanlıklarında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi ihdas edildiğini hatırlatan Oktay, konseyin bir sonraki toplantısını 2020'nin ilk yarısında düzenlenmeyi arzu ettiklerini söyledi.
Oktay, bugün gerçekleştirecekleri 11. Karma Ekonomik Komisyon toplantısının gelecek yıl gerçekleşecek Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı için de zemin teşkil edeceğini dile getirerek, "Ülkelerimiz arasındaki dostluk ve kardeşlik bağlarının ekonomik temellerle güçlenerek daha üst seviyelere taşınacağına inancım tamdır." ifadesini kullandı.
Türkiye'nin dünyanın 17'nci, Avrupa'nın da 6'ncı büyük ekonomisi olduğuna işaret eden Oktay, şöyle devam etti:
"Türkiye ekonomisi, ticaret savaşları, yaptırımlar ve küresel ekonomideki belirsizliklere rağmen, uluslararası iş birliklerini, ihracatını artırmaya ve ticari ilişkilerini güçlendirmeye devam etmektedir. Eylül ayında ihracatımız, artış eğilimini sürdürerek 14 milyar 436 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Geçtiğimiz günlerde açıklanan Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksi'ne göre 190 ülke içinde 33. ülke konumuna yükseldik. İş insanlarımız ile yerli ve yabancı yatırımcılar için her türlü kolaylığı sağlayarak, ekonomik hareketliliği artıracak gerekli adımları atıyoruz. Bunların sonucunda Türkiye, bölgedeki belirsizliklere ve manipülasyon tehditlerine rağmen yatırımcılar için bir cazibe merkezi olmaya devam etmektedir. "
"Kazakistan, Avrasya bölgesinin en güçlü ülkelerinden biri haline gelmiştir"
Oktay, kardeş ülke Kazakistan'ın da kısa sürede gösterdiği yapılanma, sağladığı istikrar ve kazanımlarla takdir topladığını belirterek, "Kurucu Cumhurbaşkanı Sayın Nazarbayev'in öncülüğünde gerçekleşen bu 'gelecek yürüyüşü' sayesinde Kazakistan, Avrasya bölgesinin en güçlü ülkelerinden biri haline gelmiştir." ifadelerini kullandı.
Kazakistan'ın 2050 stratejisinin ve ilgili ekonomi politikalarının başarıya ulaşacağına yürekten inandığını dile getiren Oktay, kardeş Kazakistan'ın her zaman yanında olduklarını vurguladı.
Fuat Oktay, Hazar ve Karadeniz kıyısında birbirini tamamlayan ülkeler olarak iş birliğini artırma ve ortak çabaları devam ettirme hususunda tam bir görüş birliği içinde olduklarına dikkati çekerek, Kazakistan ile ikili ticaretlerinin 2018 yılında yüzde 18 artış göstererek 2,8 milyar dolar seviyesini geçtiğini söyledi.
Bu yılın ilk dokuz ayında, Kazakistan'a ihracatın yüzde 13,3 artış göstererek 605 milyon dolar olduğunu aktaran Oktay, şöyle konuştu:
"Aynı dönemde ithalatımız ise yüzde 46,8 artış göstererek 2,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Kazakistan'dan ithalatımızdaki artışın temel sebebi petrol ihtiyacımızı Kazakistan'dan karşılamaya yönelmemizdir. Ticaret hacmimizdeki bu artış, Sayın Cumhurbaşkanlarımızca konulan 10 milyar dolarlık hedefi yakalama yolunda bizleri motive etmiştir. İkili ticaretimizde dengeli ve sürdürülebilir bir artış sağlamak ve 2018 yılında 1,4 milyar dolara ulaşan dış ticaret açığımızı azaltmak için ihracat kalemlerimizi çeşitlendirmek durumundayız. "
"Önemli olan imkanları en iyi şekilde değerlendirebilmek"
Oktay, inşaat aksamı, demir-çelik ve elektrikli iletkenler gibi ürünlerde Kazakistan'ın dünyadan önemli miktarda ithalatı olduğuna işaret ederek, Türkiye'nin ise bu ürünlerde dünyaya kaliteli ve uygun fiyatlı ürün arz ettiğini söyledi.
Bu alanda Kazakistan'a ihracatın, potansiyelin oldukça gerisinde olduğunu belirten Oktay, "Ülkelerimizin ekonomik yapıları ve ticaret sahaları, yeni iş birliği alanları belirlemeye oldukça uygundur. Tarımdan ileri teknolojiye, ulaştırmadan enerji sektörüne kadar birçok alanda iş birliği imkanlarına sahibiz. Önemli olan bu imkanları kazan kazan temelinde en iyi şekilde değerlendirebilmektir. Türkiye Kazakistan iş birliğiyle hayata geçirilecek her bir proje, bölge çapında refah ve istikrara katkıda bulunacaktır." diye konuştu.
Türkiye'nin Kazakistan'daki yatırımlarının 870 milyon dolar, Kazakistan'ın Türkiye'deki yatırımlarının ise 725 milyon dolar seviyesinde olduğuna işaret eden Oktay, şunları kaydetti:
"Üçüncü ülkeler üzerinden yapılan yatırımları hesaba kattığımızda Türkiye'nin Kazakistan'daki yatırımlarının değerinin 3,2 milyar dolara ulaştığını görmekteyiz. Yatırımlar konusunda müteahhitlik hizmetleri önemli bir paya sahiptir. Müteahhitlerimiz Kazakistan'da bugüne kadar 25,5 milyar dolar değerinde 493 projeye imza atmışlardır. 750 milyon dolarlık Hazar Denizinde suni ada inşaatı, 650 milyon dolarlık Expo 2017 pavilyonları inşaatı, 633 milyon dolarlık Aktogay bakır işletme tesisleri gibi prestijli projelerde müteahhitlerimizin imzası bulunmaktadır. Astana, Almatı, Atirau ve Aktau Havalimanı inşaatları da yine Türk firmalarınca gerçekleştirilmiştir. Kazakistan'da istihdama, yapılanmaya ve kalkınmaya önemli katkılar sağlayan iş insanlarımıza yenilerinin eklenmesini hedefliyoruz."
Oktay, altyapı yatırımlarının yanı sıra, savunma sanayi, ulaştırma ve enerji alanındaki ortak projelerin ilişkilerin stratejik boyutunu güçlendirdiğini anlatarak, Türkiye'nin 2019 yılında, Kazakistan'dan ham petrol ithalatını yaklaşık dört kat artırdığını söyledi.
Tarihi İpekyolunu canlandıran Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Petrol Boru Hattı ile Kazak petrolünün dünya pazarlarına ulaşmasının memnuniyet verici olduğunu aktaran Oktay, "Yenilenebilir enerji, elektrik, doğal gaz ve petrokimya alanları hem kamu hem de özel sektörün desteği ile ülkemiz ve Kazakistan arasında iş birliğinin derinleşmesine katkı sunabilecek alanlardır. Kazakistan ile enerji ve doğal kaynaklar alanında iş birliği fırsatlarının yeniden gözden geçirilerek daha iyi seviyelere çıkabileceğine inanıyorum." ifadelerini kullandı.
"İlişkileri en üst düzeye çıkarmak misyonu iş insanlarımıza aittir"
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, yüzde 67'si kara yolu ile gerçekleşen ikili ticaretlerinde lojistik konusunda yaşanılan sorunların bilincinde olduklarına vurgu yaparak, ulaştırma kotalarına ilişkin sorunun çözülmesi için gerekli çalışmalar yürütüldüğünü anlattı.
Her iki ülke ulaştırma bakanlıklarının söz konusu sorun hakkında istişarelerde bulunmak üzere Kara Ulaştırma Karma Komisyonu Toplantısı'nın gerçekleştirilmesinde mutabakat sağladığını dile getiren Oktay, KEK Toplantıları kapsamında ulaştırma bakanlıkların mutabakat sağladığı hususların en kısa sürede hayata geçirileceğine inandığını söyledi.
Oktay, iş insanlarını yatırım yapmaya teşvik edecek en önemli adımın, yatırımın gerçekleştirileceği ülkedeki yasal altyapının günümüz koşullarına göre revize edilmesi olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
"Bu çerçevede, 1992 yılında imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması'nın güncelleme çalışmaları devam etmektedir. İnanıyorum ki, teknik çalışmalar neticesinde üzerinde mutabakat sağlanan hususlarla güncellenecek yasal altyapı ile yatırımcılarımız için daha güvenli bir çalışma ortamı oluşturulacaktır. Bu noktada yatırımcı firmalarımıza en üst seviyede güven sağlayacak uluslararası tahkime doğrudan başvurma imkanı tanıyan güncellemelerin de yapılmasının
önem arz ettiğini düşünüyorum."
Karşılıklı yatırımların önündeki engelleri ve zorlukları omuz omuza verip ortadan kaldırarak, kardeşlik temelinde gelişen ekonomik ve ticari ilişkileri, bölgenin de ötesine güçlü bir şekilde taşımaları gerektiğini vurgulayan Oktay, şunları kaydetti:
"Kazakistan'a dış ticaret açığımızın azaltılması ve Cumhurbaşkanlarımızın belirlediği 10 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmamız için iş insanlarımızın gayretleri oldukça önemlidir. Ticaret hacmimizi 10 milyar dolara çıkarma hedefimiz, bu konudaki kararlılığımız nettir. Bu güçlü siyasi iradenin tamamlayıcısı olarak Türkiye Kazakistan ekonomik ilişkilerini en üst düzeye çıkarmak misyonu da iş insanlarımıza aittir. Türk iş insanlarımızı buradan bir kez daha Kazakistan'daki yatırım fırsatlarını değerlendirmeye ve Kazak kardeşlerimizle yeni ortaklıklar kurmaya davet ediyorum. Kazak dostlarımızı da, Türkiye'deki fırsatlara, projelere daha yakından ilgi göstermeye ve iş birliği alanlarını genişletmeye çağırıyorum. Yeni ortaklıklar kuracak, karşılıklı iş birliğini geliştirecek ve fırsatları hızla somut projelere dönüştürecek siz kıymetli iş insanlarımızın azmine inancımız tamdır. Bu doğrultuda, iş forumu vesilesiyle imzalayacağımız anlaşmaların, iş insanlarımız arasında kurulacak iş birliklerinin hayırlı olmasını diliyorum."
Oktay, konuşmasında, forumun bereketli geçmesini dileyerek, toplantının organizasyonunda emeği geçenlere teşekkür etti.
Forumda, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir de yer aldı.
Forum kapsamında, Oktay ve Kazakistan Başbakanı Askar Mamin, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari iş birliklerinin artması amacıyla mali değeri yaklaşık bir buçuk milyar dolar olan 18 ayrı başlık altında özel sektör alanına dair anlaşmaların imza törenine de eşlik etti.
