ADEM EYÜPOĞLU / İSTANBUL
Türkiye'de otomotiv sektörü, 24 Temmuz 2025 tarihinde yürürlüğe giren yeni ÖTV düzenlemesinin ardından önemli fiyat değişiklikleriyle karşılaştı. Değişen vergi oranlarının hem sıfır hem de ikinci el otomobil fiyatlarına etkisini, Avrupa'daki vergilendirme modelleriyle karşılaştırmalı olarak analiz ettik. LenaCars tarafından yapılan analiz, yeni ÖTV düzenlemesinin ekonomik sınıfta araç fiyatlarında %5–10 civarında bir ucuzlama sağladığını, ancak D segmenti ve üzerindeki lüks, elektrikli ve şarj edilebilir hibrit modellerde %10–20 arasında fiyat artışlarına yol açacağını ortaya koydu. Ticari araçlarda ise şu an için bir değişiklik olmamakla birlikte, bu segmentin binek otomobillere kıyasla fiyat avantajını koruyacağı öngörülüyor.
TÜRKİYE İLE AVRUPA BİRBİRİNDEN AYRIŞTI
Avrupa ülkelerinde otomobil üzerindeki vergi yükü, büyük ölçüde hem ülke politikalarına hem de çevre regülasyonlarına göre şekilleniyor:
- Almanya: Kayıt vergisi yok, sadece %19 KDV uygulanıyor. Ayrıca yıllık CO₂ emisyonuna göre MTV var. Elektrikli araçlar 10 yıl MTV'den muaf.
- Fransa: %20 KDV, CO₂ emisyonuna göre 0–50.000 € arası değişen yüksek kayıt vergisi uygulanıyor. Düşük emisyonlu araçlara teşvik var.
- Hollanda: %21 KDV, CO₂ bazlı kayıt vergisi (0–15.000 €+). Düşük CO₂'li araçlar kayıt vergisinden muaf.
- Türkiye: %20 KDV + motor hacmi ve matrah bazlı %45–%220 arası değişen ÖTV. Elektrikli araçlarda teşvik amaçlı düşük ÖTV vardı, yeni düzenlemeyle bunlar da yükseltildi.
Bu vergi yapılarına bakıldığında, Avrupa'da çevreci araçlara güçlü teşvikler, Türkiye'de ise genel bir yüksek vergi politikası hakim.
TÜRKİYE İLE ALMANYA'DA SIFIR OTOMOBİL FİYATLARI: ORANLAR VE FARKLAR
Türkiye ve Almanya'da aynı model otomobillerin fiyatları arasındaki uçurum yeni ÖTV sonrası da devam ediyor:
- Audi Q4 E-tron:
Almanya: 46.150 €
Türkiye (revize): 80.042 € (%73 daha pahalı)
- Audi A6 Avant:
Almanya: 65.450 €
Türkiye: 142.426 € (%117 daha pahalı)
- Mercedes EQB:
Almanya: 46.627 €
Türkiye: 78.988 € (%69 daha pahalı)
Elektrikli modellerde dahi Türkiye fiyatları, Almanya'ya göre %69-73 oranında daha yüksek.
İKİNCİ EL PAZARINDA DA FİYAT UÇURUMU ARTTI
İkinci el otomobil fiyatlarında da benzer bir tablo mevcut:
- Opel Mokka 1.2T Edition:
Almanya: 17.900 €
Türkiye: 32.200 € (%80 daha pahalı)
- BMW 3.20i:
Almanya: 39.100 €
Türkiye: 71.110 € (%82 daha pahalı)
- Renault Fluence 1.5 Dci:
o Almanya: 5.990 €
o Türkiye: 15.555 € (%159 daha pahalı)
- Golf 1.6 TDI Highline:
Almanya: 12.500 €
Türkiye: 30.900 € (%147 daha pahalı)
Fiyat farkı hem mutlak hem de oransal olarak Türkiye aleyhine dikkat çekici boyutlarda.
ARAÇ AYNI FİYATLAR FARKLI
Farklı Avrupa ülkelerinde aynı model aracın vergisiz ve vergili fiyatları arasında çok ciddi farklar oluşabiliyor.
Örnekler:
- Fransa - Peugeot 208 1.2 PureTech:
Vergisiz fiyat: 18.000 €
CO₂ vergisi: 150 €
KDV: 3.600 €
Toplam fiyat: 21.750 €
- Fransa - BMW X5 40i:
Vergisiz fiyat: 70.000 €
CO₂ vergisi: 50.000 €
KDV: 14.000 €
Toplam fiyat: 134.000 €
- Hollanda - Volkswagen Golf 1.5 TSI:
Vergisiz: 25.000 € → Toplam: 30.650 €
- Hollanda - Audi Q7 55 TFSI:
Vergisiz: 85.000 € → Toplam: 114.850 €
Bu örnekler, yüksek emisyonlu veya lüks segmentte araçların Avrupa'da da vergi yükünün dramatik biçimde arttığını gösteriyor.
YENİ ÖTV ORANLARI: HANGİ ARAÇLAR NASIL ETKİLENDİ?
24 Temmuz 2025'te devreye giren yeni ÖTV matrah ve oranları, motor hacmi ve matrah dilimlerine göre farklılık gösteriyor.
- ≤1.400 cc motor hacmine sahip araçlarda:
Matrahı 650.000 TL'nin altında olanlarda ÖTV oranı %80'den %70'e çekildi (10 puan indirim).
650.001–900.000 TL arası olanlarda ÖTV %75'e (önceki %80),
900.001–1.100.000 TL arası araçlarda oran değişmedi (%80).
1.100.000 TL üzerindeki araçlarda ise ÖTV %80'den %90'a çıkarıldı (artış).
- Daha yüksek hacimli araçlarda ise benzer şekilde, alt dilimlerde indirim, üst dilimlerde ise artış ya da sabit oranlar uygulanıyor.
Bu yeni düzenleme, özellikle ekonomik segmentteki bazı modellerde fiyat düşüşlerine neden olurken, lüks segmentte ise ek vergi yükü getirdi.
HANGİ MODELLERDE FİYAT DÜŞÜŞÜ YAŞANDI?
Yeni ÖTV oranları, başta Fiat Egea ailesi olmak üzere, çok satılan bazı modellerde önemli fiyat indirimlerine yol açtı:
- Fiat Egea 1.4 Easy:
Eski fiyatı 1.104.900 TL iken, yeni fiyatı 1.043.515 TL'ye geriledi (–61.385 TL).
- Fiat Egea 1.4 Urban:
Fiyatı 1.224.900 TL'den 1.156.849 TL'ye indi (–68.051 TL).
- Fiat Egea Cross 1.4 Street:
1.259.900 TL'den 1.189.904 TL'ye (–69.996 TL).
- Fiat Egea Cross 1.4 Urban:
- 1.324.900 TL'den 1.251.292 TL'ye (–73.608 TL).
Bu örneklerde görüldüğü gibi, özellikle giriş seviyesi araçlarda yeni ÖTV matrahları ile anlamlı fiyat avantajı oluştu. Ancak bu avantaj, daha yüksek segmentteki modellerde sınırlı kalmakta; üst segmentlerde indirim ya hiç olmadı ya da düşük oranlı gerçekleşti.
AVRUPA FİYATLAR TABLOSU: CO₂ VERGİSİNİN ROLÜ
Özellikle Fransa ve Hollanda gibi ülkelerde, CO₂ emisyonu arttıkça uygulanan vergiler araç fiyatını katlıyor:
- Fransa - BMW X5 40i:
Vergisiz: 80.000 €
CO₂ vergisi: 46.000 €
KDV: 25.200 €
Toplam: 151.200 €
- Hollanda - Audi Q7 55 TFSI:
Vergisiz: 85.000 €
CO₂ vergisi: 38.500 €
KDV: 25.935 €
Toplam: 149.435 €
Yani Türkiye'deki gibi bir "motor hacmi" yerine, Avrupa'da araçların çevreci olup olmaması doğrudan fiyatı belirliyor.
VERGİ AVANTAJI HIZLA ERİDİ
Ancak, vergi düzenlemesinin yine matrah esaslı olması ve bu matrahların enflasyonist ortamda araç fiyatlarıyla birlikte yukarı çekilmesi, kısa vadede sağlanan vergi avantajlarının hızla erimesine neden olabilir. Örneğin, bugün %70 ÖTV ile satılan bir model, ilerleyen dönemde fiyat artışlarıyla birlikte daha yüksek vergi dilimine geçerek %90–100 ÖTV'ye tabi olabilir. Bu, tüketiciler açısından önemli bir risk olarak öne çıkıyor. Sektörün sağlıklı ve öngörülebilir bir yapıya kavuşması için, ÖTV uygulamasının standart ve kalıcı hale gelmesi, sık sık değişmemesi büyük önem taşıyor. Avrupa ile kıyaslandığında Türkiye'de araç fiyatlarının hâlâ yüksek olduğu görülüyor. Vergi yükünün azaltılması, hem araç sahiplik oranının AB ortalamasına yaklaşmasını, hem de Türkiye'nin dış yatırımcılar açısından daha cazip bir pazar haline gelmesini sağlayacaktır.