Türküler sözlü geleneğimizin en önemli ögesidir. Türküler bazen bir sevgiliye, bir güzele, dağa,çiçeğe yazılır. Bir acı, bir sevinç, bir hüzün ve bir hasret içerir türküler kimi zaman. Öyle birbirinden ilginç ve duygu yüklü türküler vardır ki sizi çok farklı duygulara sürükler. Kimi zaman da size komik hatta anlamsız gelen türkülere rastlayabilirsiniz.
İşin aslına baktığınızda onlarda da derin manaları yakalayabilirsiniz....
Türkülerde çoğunlukla adı geçen hayvanlara baktığımızda sıkça şunları görürüz:
Türkülerde ismi anılan hayvanlar alfabetik olarak şöyledir: Akbaba, arı, aslan, at, aygır,
balaban, balık, baykuş, bülbül, camız, ceylan (maral, ahu, geyik, ceran), çekirge, dana, davar, dev, deve, domuz, dudu, Düldül, guguk, güvercin, hindi, horoz, hüma, inek, kaplan, karga, karınca, kartal, kaz, kedi, keklik, kırlangıç, koç, koyun, köpek(it), kuğu, kumru, kurbağa, kurt, kuş, kuzgun, kuzu, küheylan, leylek, martı, maya, merkep (eşek), ördek, örümcek, pire, samur, sansar, serçe, sinek, suna, şahbaz, şahin, tavuk, tavus, tay, tazı, tilki, turna, üveyik ve yılan.
At yiğittir, kahramanlıktır
At, yiğidin hayat arkadaşıdır, sırdaşıdır ve çoğu zaman da cesaret kaynağıdır. Kahramanın düşmana meydan okumasında, atına olan güveni de önemli bir yere sahiptir.Türkülerde de, en fazla anılan iki hayvandan biri, attır. Türkülerde adı geçen at türleri şunlardır: Kırat, Arap at, kula at, al at, doru at (dor at) ve yağız at.
Bülbül ve aşık ayrılamaz
Kuşlardan biri olan bülbül, türkülerde adı en sık anılan hayvandır. Hatırlanacağı gibi, divanşiirinde hemen her yerde gülle birlikte geçer. Gül, sevgili; bülbül ise âşıktır.r. Gülle birlikte geçtiği yerlerde de gül, çoğu zaman sevgili ya da sevgiliyle ilgili bir unsur değildir. Bülbül, divan şiirinde –neredeyse- tamamen âşık olduğu halde, türkülerde büyük ölçüde sevgilidir.
Turnalar hasrettir
Turna, İslamiyetten önceki Türk kültürünün kutsal varlıklarından biridir. İslamî dönemde
ise, bazı velîlerin donuna girdiği ve Hz. Alî'nin sesini kendisine verdiği kuş olarak kutsal olmaözelliğini devam ettirmiştir. Türkülerde ve halk hikâyelerinde de haberleşme aracıdır. Gurbet eldeki âşığın sılasından haber aldığı, sılasına haber ve selam yolladığı… kuştur. . Sevilenlerle selamlaşmanın ve haberleşmenin
resmî boyutu yoktur, o tamamen özeldir ve büyük ölçüde duyguların ifadesidir.
Güvercinin misyonu
Güvercin de türkülerin esin kaynağı olmuştur. Yani, güvercinin taşıdığı şey, resmî bilgi; turnanın taşıdığı şey ise, duygudur. Duyguları getirip götürme görevinin turnaya verilmesi, onun daha yakın görülmesinin sonucudur. Daha önce de söylediğimiz gibi, yakınlığı ile kutsallığı arasında güçlü bir ilişki vardır.
