Şanlıurfa'da, Kültür ve Turizm Bakanlığının Taş Tepeler Projesi kapsamında yürütülen kazılarda, Göbeklitepe ve Karahantepe'den daha eski olabileceği değerlendirilen Mendik Tepe'de Neolitik döneme ait izler gün yüzüne çıkarılıyor. Eyyübiye ilçesi kırsalındaki Payamlı Mahallesi'nde bulunan Mendik Tepe, Çakmak Tepe Kazı Başkanı Fatma Şahin tarafından keşfedildi.
Liverpool Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Douglas Baird başkanlığında yürütülen kazılar, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi işbirliği ve İngiliz Arkeoloji Enstitüsü desteğiyle 2024 yılında başlatıldı ve 2025 yılında da devam ediyor. Baird, alanda farklı boyutlarda yapılar ortaya çıkarıldığını, bu yapıların işlevlerini anlamaya çalıştıklarını belirtti.
Prof. Dr. Baird, kazılarda ortaya çıkan binaların bazılarının büyük, bazılarının küçük olduğunu ifade ederek, küçük yapıların depolama veya yemek hazırlama gibi özel işler için kullanılıp kullanılmadığını araştırdıklarını söyledi. Dört-beş metrelik yapılar konut olabileceği gibi, daha büyük yapıların ritüellerin düzenlendiği özel yapılar olma ihtimalini değerlendirdiklerini aktardı. Baird, özellikle bir açmadaki büyük binanın sağlam ve özenli taş işçiliğinin, yapının ritüel amaçlı olma olasılığını güçlendirdiğini belirtti.
Mendik Tepe'nin Neolitik Dönemin en başlarına tarihlendiğini düşündüklerini aktaran Baird, burasının Göbeklitepe ve Karahantepe gibi diğer Taş Tepeler Projesi alanlarıyla ilişkili olduğunu fakat onlardan biraz daha eski olabileceğini ifade etti. Bu kazı çalışmalarının, Taş Tepeler Projesi'nin gelişimini ve Neolitik dönemin başlangıcı ile gelişimini anlamaya katkı sağladığını belirtti.
Baird, Mendik Tepe'ye yaklaşık 5 kilometre uzaklıkta bulunan Çakmak Tepe'de de benzer tarihlerde kalıntılara rastlandığını ve her iki alanın diğer taş tepe yerleşimlerinden daha eski olabileceğini söyledi. Göbeklitepe ve Karahantepe'deki büyük "T" biçimli dikili taşlar yerine, Mendik Tepe'de "T" biçimli olmayan ancak dikili taşlara rastlandığını, bunun yerleşime özgü farklı bir özellik sunduğunu aktardı. Kazılar, insanlığın yerleşik yaşama geçiş süreci hakkında önemli veriler sunuyor.