Einstein ABD Başkanı'na, Naziler'in elinde böylesi bir bombanın etkilerinin hayal bile edilemez olduğunu söyledi. Einstein, “Bir kayıkla taşınabilen ve bir limanda patlatılabilen bu türde tek bir bomba, tüm limanla beraber çevresindeki toprakların bir kısmını da havaya uçurabilir.” diye yazdı.
II. Dünya Savaşı arifesinde Avrupa'dan gelen haberler kötüleştikçe, New Jersey, Princeton'da kaldığı yeşillikler içindeki evinde Einstein, giderek umutsuzluğa kapılıyordu.
Einstein'ın mektubu, Roosevelt'e bir uyarı anlamı taşıyordu, ama niyet etmediği bir sonuca yol açtı. Roosevelt, eğer Nazi Almanyası böylesi ürkütücü bir silah geliştirebilecekse, Amerika Birleşik Devletleri'nin önce davranıp kendisi için geliştirmesinin iyi olacağına karar verdi.
Amerika Birleşik Devletleri'nin 1941'de savaşa girmesinden bile önce, Amerikan hükümeti uranyumun askerî potansiyelini öğrenmek için bir program başlatmıştı.
Pearl Harbor'dan sonra bu program, "Manhattan Projesi" olarak geliştirildi. New Mexico'da insanlardan uzak bir alanda yıllarca süren çalışmalardan sonra Müttefik bilim adamlarından bir ekip, sonunda 1945'te bir atom silahını mükemmelleştirdi.
Savaş sırasında en yoğun bir zamanda Manhattan Projesi, dünyanın en üst düzey bilim adamlarının yüzlercesini bir araya getirdi. Büyük bilimsel kafaların böylesi buluşmasının daha önce eşi görülmemişti.
Einstein gibi çoğu bilim adamının kendileri de Nazi işgali altındaki Avrupa'dan kaçmıştı. Amerika Birleşik Devletleri hükümeti, bomba için yaklaşık 20 milyar dolar para harcadı.
Bombanın 1945'te Hiroşima ve Nagazaki adlı Japon şehirlerine karşı kullanımı, Japonya'nın savaş mücadelesinde merkezî önem taşıyan iki büyük sanayi merkezini yok etti ve 120.000 sivili de öldürdü. Bomba, Japonları boyun eğmeye zorlamaya niyetliydi ve öyle oldu da.
Nagazaki'nin bombalanmasından birkaç gün sonra Japonya teslim olmayı seçti. 1945'te bombanın kullanılması, halen tartışılmaktadır. O zamanlar Dwight D. Eisenhower'ın da içinde olduğu Amerikalı generaller, bombanın kullanılmasının gereksiz olduğunu ve Amerika'nın şöhretini lekeleyeceğini düşündüler.
Diğerleri ise, bombanın savaşın sonunu çabuklaştıracağını düşündüler. Bombayı yapılabilir kılan adam olan Einstein'ın kendisi dehşete düşmüştü. Einstein savaştan sonra, atomun korkunç gücünden dolayı FDR'yi (Franklin D. Roosvelt) bilgilendirdiği için pişman olduğunu söyledi.
EK BİLGİLER:
1. İlk başarılı zincirleme nükleer tepkimesi 1942'de Chicago şehir merkezinde, Chicago Üniversitesi'ndeki futbol stadyumunun açık tribünleri altındaki bir squash salonunda gerçekleştirildi.
2. New Mexico'daki Manhattan Projesi'nde çalışan İngiliz bilim adamlarından biri olan Klaus Fuchs, sonraları Sovyetler Birliği'ne bilgi sızdırdığını kabul etti. Kısmen Fuchs tarafından ve diğer ajanlar tarafından aktarılan detaylarla desteklenen Sovyetler, ilk atom bombasını 1949'da test ettiler.
Kaynak: Entelektüelin kutsal kitabı
