1927 yılının Haziran ayının sonunda, 19 Mayıs 1919'dan beri 8 yıldır gitmediği İstanbul'a giderek, 30 Eylül'e kadar Nutuk üzerine çalışan Mustafa Kemal, 15 Ekim 1927 Cumartesi günü TBMM salonunda toplanan Cumhuriyet Halk Partisi Kongresinde Nutuk'u okumaya başladı.
Meclis salonunda 63 ilden gelen ikişer delege ve milletvekillerinin yanı sıra yabancı ülke temsilcileri de hazır bulundu.
"Kongreyi açıyorum"
“Cumhuriyet Halk Partisi'nin büyük kongresini açıyorum” diyerek konuşmasına başlayan Mustafa Kemal, Partinin dokuz yıl önce doğduğunu belirtmiş ve tüm Anadolu'yu ve Rumeli'yi kapsamak üzere ilk genel kongresini Sivas'ta gerçekleştirdiğini vurguladı. Dolayısıyla açılışını yaptığı büyük kongrenin Sivas Kongresi'nden sonra ikinci kongre olduğuna işaret etmiş ve açılış konuşmalarının ardından tekrar kürsüye gelerek Nutuk'u okumaya başlamıştır.
Nutuk, çağdaş Türkiye Cumhuriyeti'nin; nereden başlanıp, hangi olumsuz koşullar altında, hangi engel ve aşamalardan geçilerek nasıl kurulduğunu, belgelerle anlatan anıtsal bir kitaptır.
Hangi konular değerlendiriliyor?
Atatürk'ün Nutuk'u üç ciltten meydana gelmiştir. Birinci cilt, 1919 – 1920 yılları arasını ele alır ve genel olarak;
Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a çıkışı,
Osmanlı Devletinin genel durumu,
Milli Mücadele çalışmaları,
Milli Mücadele'yi içeriden ve dışarıdan engelleme çabaları,
Kongreler,
Mustafa Kemal'in şahsına ve Heyet-i Temsiliye'ye karşı ortaya çıkan tepkiler ve
TBMM'yi açma çalışmalarından bahseder.
İkinci ciltte ise 1920 – 27 yılları arasındaki dönem ele alınmıştır. Bu ciltte genel olarak;
TBMM'nin açılışı,
Kurtuluş Savaşı,
İtilaf Devletleriyle yapılan siyasi görüşmeler,
Cumhuriyet'in ilanı,
Çok partili hayata geçiş ve
Yapılan devrimler anlatılmıştır.
Ayıca bu cilt, Nutuk'un Mustafa Kemal'in bir anlamda vasiyeti olduğunu doğrular biçimde Mustafa Kemal Atatürk'ün gençliğe hitabesiyle son bulmuştur.
Üçüncü cilt ise 1919 – 20 yılları arasındaki yazışmaları ihtiva eden tarihi belgelerden oluşmaktadır.
