İzmir İli, Selçuk İlçesi sınırları içindeki antik Efes kentinin ilk kuruluşu M.Ö. 6000 yıllarına, kadar inmekte.Anadolu'nun eski anatanrıça (Kybele) geleneğine dayalı Artemis kültünün en büyük tapınağı da Efes'te yer almaktadır. Bu tarihi yapılardan birisi de Celsus Kütüphanesi...
Milattan Sonra 92 yılında Roma'da Konsül (Roma'nın en yüksek memurluklarından biri) olan Tiberius Julius Celsus Polemaeanus MS 105-107 yılları arasında başkenti Efes olan Asia Eyaletinin prokonsülü (vali) idi.
Efes Antik Kenti'nin en önemli yapılarından biri olan Celsus Kütüphanesi, 110 - 135 yılları arasında Celsus onuruna oğlu Gaius Julius Aquila tarafından yaptırılmıştır.
Kendi parasıyla yaptırdı
Celsus Kütüphanesi ile ilgili bilgilerin çoğu kütüphane yapısının çeşitli kısımlarında yazıtların sunduğu bilgilere dayanmaktadır.Kütüphanenin masrafını kendi kişisel servetinden ödediği belirtilmektedir. Oğlu Julius Aquila Polemaeanus tarafından gerçekleştirilen inşaatı için büyük miktarda para miras bırakmıştır.
25 bin altın harcanmış
Kütüphane ile ilgili çok farklı bilgelir mevcut. Yalnızca kitapların satın alımı için 25.000 altın para bağışlandığı da bu bilgeler arasında. Celsus Kütüphanesi, Roma İmparatorluk Devrinde Asia (Anadolu) eyaletinde kurulan bir kamu kütüphanesi. Celsus Kütüphanesi, tıpkı bugünkü halk kütüphaneleri gibi Efes halkına hizmet veren bir kütüphane olmuştur. Kütüphanenin kurucusu olan Celsus'un lahdi de kütüphane içerisindedir.Çok zengin mimari süslemeli bir ön yüze sahip olan Celsus Kütüphanesi 21 metre genişliğinde ve 17 metre yüksekliğindedir.Kütüphane dokuz basamaklı bir merdivenle çıkılan ve tonozlu bir altyapının oluşturduğu bir platform üzerinde yükselmektedir.
Akıl-karakter-kader ve bilim
Kütüphane dış yüzünün alt katında Sophia (bilgelik, akıl), Arete (erdem, karakter), Ennoia (kader, muhakeme) ve Episteme (ilim, bilim) temsil eden 4 kadın heykeli bulunur. Bu heykellerin orijinali günümüzde Viyana Müzesi'ndedir.Celsus Kütüphanesi İzmir-Aydın karayolu takip edildiğinde Selçuk ilçesi ve Aydın-Kuşadası yolları arasında kalan geniş bir alana yayılmış olan Efes Antik Kenti içerisinde bulunmaktadır.
Mirasın kanıtı yazıt
Yapının doğu cephesinde, ortadaki giriş kapısının sağ tarafındaki üç blok üzerinde bir kısmı kırık olan yazıtta şu ifade yar alıyor: "Asia proconsul 'ü Tiberius Iulius Celsus Polemaeanus için oğlu, consul Tiberius Iulius Celsus Polemaenus'un kendi serveti ile Celsus kütüphane binasını, bütün dekorasyonu ve sanat eserleri ve kitapları ile kurdu. Kütüphanenin korunması ve kitap alınması için 25.000 denarion 'u onun için (yani kütüphane) bir başlangıç olmak üzere miras bıraktı. Aquila 'nın mirasçıları onu tamamladılar ve vasiyete uygun olarak, bu yapı üç kez Asiarkhos olan Tiberius Claudius Ariston tarafından adandı"
