Hayat Yayınları'nın “Deşifre X Kitaplar” serisinin üçüncü eseri olarak çıkan “Misyoner İstihbaratçılar” adlı inceleme ve araştırma kitabında Dr. Ongun, Osmanlı coğrafyasında din kisvesi altında yürütülen İngiliz istihbarat faaliyetlerini ve rahip William Jowett'in gizli rolünü açığa çıkarıyor.
Editörlüğünü gazeteci Kamuran Akkuş'un yaptığı ve “Silahsız Haçlı Seferi”nin arka planını gün yüzüne çıkaran eserde, İngiltere'nin Kilise Misyoner Cemiyeti (KMC) öncülüğünde yürütülen faaliyetler ve bu süreçte öne çıkan rahip William Jowett'in hikâyesi merkeze alınıyor.
İNGİLİZ ARŞİVLERİNDEN BİRÇOK BELGE KİTAPTA YER ALIYOR
İngiliz arşivlerinde birçok belgenin yer aldığı eserde, misyonerliğin yalnızca dinî bir tebliğ değil, siyasî, ekonomik ve kültürel hegemonya kurmanın aracı olarak Osmanlı'yı içerden çözme stratejisinin temel unsurlarından biri olduğu vurgulanıyor. Ongun'un aktardığı belgelerle, Charles Dickens'ın “Her yeri bulduklarından daha kötü şekilde terk eden mükemmel baş belaları” sözünün neden söylendiği anlam kazanıyor.
ONGUN, İNGİLİZ MİSYONERLERİNİN FAALİYETLERİNİ BELGELİYOR
Dr. Ongun, “Misyoner İstihbaratçılar” adlı kitabında, Jowett'in 1815-1820 yılları arasında Malta merkezli olarak yürüttüğü çalışmaların, İngiltere'nin “Şark Meselesi” çerçevesinde Osmanlı'yı siyasî ve dinî bir kuşatma altına alma politikasına nasıl hizmet ettiğini belgeliyor. Kitaba göre Jowett, yalnızca İncil dağıtmakla kalmayıp hazırladığı ayrıntılı raporlarla Osmanlı'nın etnik ve kültürel yapısını çözümleyerek İngiliz dış politikasına yön verdiği ortaya çıkıyor.
ESER, İNGİLTERE'NİN AYRILIKÇI HAREKETLERİ NASIL KÖRÜKLEDİĞİNİ BELGELERLE ORTAYA KOYUYOR
Eser, Jowett'in Christian Researches in the Mediterranean adlı raporları ilk kez tam metin hâlinde Türkçeye kazandırılıyor. Ongun, bu raporlar aracılığıyla İngiltere'nin Osmanlı toplumundaki ayrılıkçı hareketleri nasıl desteklediğini, Ermeni, Süryani, Nestûri, Keldani, Bulgar ve Arap toplulukları arasındaki gerilimleri nasıl körüklediğini belgelerle ortaya koyuyor.
KİTAP, MODERN TÜRKİYE'NİN TARİHSEL HAFIZASINA DA IŞIK TUTUYOR
Misyoner İstihbaratçılar, misyonerliği dinî bir uğraşın ötesinde istihbarî ve siyasî bir silah olarak kullanıyor. Jowett örneği üzerinden yürüyen anlatı, Osmanlı'nın çöküş sürecinde misyoner faaliyetlerinin belirleyici rolünü gözler önüne sererken, modern Türkiye'nin tarihsel hafızasına da ışık tutuyor. Eser, “silahsız Haçlı Seferi”nin nasıl yürütüldüğünü anlamak isteyenler için belgeli kaynak niteliği taşıyor.
Kaynak:Timeturk
Yorum Yap