Dolar

32,5317

Euro

34,8540

Altın

2.441,03

Bist

9.915,62

Dünyayı şekillendiren devrimler

Kimi zaman siyasi otoritelerin tahakkümü kimi zaman ise sosyal ve kültürel gelişmelerin paralelinde yaşanan olaylar devrime kapı aralamıştır

3 Yıl Önce Güncellendi

2021-06-13 20:28:26

Dünyayı şekillendiren devrimler

Tarihi süreç içerisinde bağımsızlık savaşı veren çoğu ülke devrim aşamasından da geçmiştir. Kimi zaman bir halk ayaklanması , kimi zaman siyasi otoritelerin tahakkümü kimi zaman ise sosyal ve kültürel gelişmelerin paralelinde yaşanan olaylar devrime kapı aralamıştır. Devletlerin kuruluş felsefesini de şekillendiren bu devrimler nhe yazık ki kanlı şekilde de sonuçlanmışlardır.

Bir nevi var olup olmamak olarak tanımlanan bu devrimler ülkelerin siyasi tarihinde kimi zaman ulusal trajedi kimi zaman ise kahramanlık sayfası olarak yer aldılar.
İşte dünya tarihine ulusal ve uluslararası alanda tesir eden devrimler:

Çin Devrimi

Çin Devrimi, Çin'in kurulması yolunda, 1934'te imparatorluk içinde başlayan ve Çin-Japon Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nı da içine alarak sonuca ulaşan Maocu bir halk devrimidir.1 Ekim 1949'da Mao Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu resmen ilan etti ve aynı gün SSCB tarafından tanındı. Batılı devletlerden ilk tanıyan İngiltere oldu ve İngiltere Çin Halk Cumhuriyeti'nin 1950 Ocak ayında tanıdı.

İran Devrimi

İran Devrimi, İranlıların ABD destekli Pehlevi hanedanına karşı çok sayıda gösteri düzenledikleri ve lideri Muhammed Reza Şah Pehlevi'nin devrilmesiyle sona eren ve Büyük Ayetullah Ruhul Humeyni liderliğindeki bir İslam devleti dayatarak sona eren dönem. 1 Şubat 1979'da Paris'te yaşayan Ayetullah Humeyni sürgünden Tahran'a döndü. Onu kimi kaynaklara göre en az 2 milyon kişi karşıladı. Yüz binlerce kişi arasında öğrenciler, memurlar, entelektüeller, tüccarlar, işçiler, esnaflar ve din adamları gibi farklı kesimlerden İranlılar vardı.11 Şubat 1979'da da, devrimcilerin başkent Tahran'da yönetimi ele geçirmelerinin ardından, Mehdi Bezirgan geçici başbakan olarak göreve başladı.

Xinhai Devrimi

Xinhai Devrimi, 1911'de Çin'de meydana gelen devrim. Bu devrim ülkedeki son imparatorluk hanedanının çökmesine yol açtı. Devrim, ülkenin modern sosyal ve ekonomik politikalarını şekillendirmede önemli bir rol oynasa da Çin tarihinin en şiddetli anlarından biriydi ve yüz binlerce can aldı. Devrim birçok ayaklanma ve çatışmadan oluşmaktaydı. Devrimin dönüm noktası ise Demiryolları Koruma Hareketi'nin kötü yönetimi sonucunda 10 Ekim 1911'de çıkan Wuchang Ayaklanması oldu. Devrimin sonucunda sekiz yaşındaki Son İmparator Puyi'nin 12 Şubat 1912'de tahttan indirilmesiyle Çin'de 2000 yıllık imparatorluk dönemi sona erdi ve cumhuriyetin ilanı ile Modern Çin tarihi başlamıştır.

Fransız Devrimi

Fransız Devrimi, birçok sosyal ve siyasi reformun gerçekleştiği 10 yıllık bir dönemdi. Fransız Devrimi 1789'da başladı ve 1799'da sona erdi. Genel olarak Fransa ve Avrupa'nın modern tarihini değiştirdi. Tarihçiler devrimin kesin sebebinden emin değilken, birkaç faktör anahtar tetikleyiciler olarak gösterilebilir ve en önemlisi artan sosyal ve ekonomik eşitsizlikti.Fransa'da halkın, kralın baskısına karşı aydınların öncülüğünde isyan etmesi olarak tanımlanan bu hareket sonucunda halk Fransa'da "ancien regime" adı verilen eski yönetime son vermiş ve Avrupa ve dünya tarihinde yeni bir dönem başlamıştır.

Amerikan Devrimi

Amerikan Bağımsızlık Savaşı, 1775 – 1783 yılları arasında Büyük Britanya ve Kuzey Amerika'daki 13 koloni arasında geçen bağımsızlık mücadelesidir. Koloniler Amerikan Bağımsızlık Bildirgesini yayınlamışlar ve Paris Antalaşmasıyla da bağımsızlıklarını resmen tanıtarak bağımsızlıklarını kazanmışlardır.Bu mücadelenin sonucunda Amerika Birleşik Devletleri kurulmuştur ve devletin ilk başkanı George Washinghton olmuştur.
Amerikan Kongresi, 2 Temmuz 1776'da Amerika'nın bağımsızlığını onayladı ve 4 Temmuz 1776'da da Bağımsızlık Bildirgesi'ni kabul ettiğini açıkladı.

1848 Devrimleri

1848 Devrimleri, 1848'de Avrupa'da meydana gelen ve Avrupa'da meydana gelen en yaygın devrim dalgası haline gelen bir dizi siyasi harekettir. 1848 Devrimleri, Fransa, Almanya, Avusturya İmparatorluğu, İtalyan Devletleri, Polonya ve Macaristan Krallığı'nı kapsamaktadır. Devrimler kıtada neredeyse aynı anda gerçekleşirken, ilgili ülkeler arasında sıfır koordinasyon vardı. 1848 Devrimleri kalıcı bir miras bıraktı ve birçok ülkede feodal hükümet sisteminin sona ermesine neden oldu ve Avrupa'da demokrasinin gelişmesini sağladı.

Küba Devrimi

Küba'da meydana gelen ve Batista liderliğindeki otoriter hükümetinin devrilmesiyle sonuçlanan ayaklanma. Devrim, 26 Temmuz 1953'ten başlayıp 1 Ocak 1959 tarihine kadar beş yıl sürdü. Devrimin başlıca nedenleri; işsizliğin yüksekliği, enflasyonun yükselmesi ve yetersiz su altyapısıydı. Fidel Castro liderliğindeki asiler, kardeşi Raul Castro ve Che Guevara ile birlikte hükümete karşı saldırılar düzenledi ve 1 Ocak 1959'da ülkenin kontrolünü ele geçirdi. Fidel Castro hemen devrimci bir sosyalist hükümeti uygulamaya koydu ve büyük sanayileri ulusallaştırdı.

Rus Devrimi

1917 Rus Devrimi, Vladimir Lenin tarafından “ekmek, barış, özgürlük” sloganı altında 1905 Rus Devrimi'nin devamı niteliğinde olmuş ve Petrograd (Petersburg) şehrinde ilk kıvılcımlarını yaymaya başlamıştır. 1905 Devrimi tamamıyla halk iradesiyle başlatılmışken, Ekim Devrimi, bir parti düşüncesiyle başlatılmıştır.Rus köylüleri, işçileri ve askerleri, Birinci Dünya Savaşı sebebiyle ortaya çıkan sıkıntılardan bunalmıştı. Bu sebeple günümüzde St. Petersburg olarak bilinen Petrograd kentinde halk sokaklara döküldü ve yaşam koşullarını protesto etti. Bir hafta sonra protesto gösterileri büyüdü ve polis ve hükümet güçlerinin müdahalesi sebebiyle binlerce kişi gösteriler sırasında yaşamını yitirdi.

Haiti Devrimi
Haiti Devrimi, Fransa'nın Saint-Domingue kolonisinde (bugünkü Haiti) gerçekleşen başarılı bir kölelik karşıtı savaş. 12 yıldan uzun süren devrim 21 Ağustos 1791'de başladı ve 1 Ocak 1804'te sona erdi ve yüz binlerce ölüm olmuştur. Haiti asileri köleliğe karşı savaşıyorlardı ve zaferleri küresel köklü tutumu değiştirdi. Amerika kıtasındaki köle ayaklanmalarının tamamı ve Haiti Devriminin başarısından esinlenmiştir.Haiti modern tarihte Afrika kökenli insanlar tarafından yönetilen ilk cumhuriyettir. Fransız kolonisiyken doğrudan kendi kendi yöneten bir cumhuriyet olmuştur. Koloni yönetiminin uyguladığı, eğitimsiz çoğunluğu şiddet ve tehditlerle azınlık diktasının yönetmesi anlayışının etkileri kalıcı olmuştur. Artık beyaz-siyah ayrımı aşılmış, yeni bir yönetici sınıf oluşmuştur.

Sanayi Devrimi

Sanayi Devrimi, 19. yüzyılın başlarında küresel bir hareketti ve o zaman eldeki üretim yöntemlerinin mekanik sistemlere geçişini içeriyordu. Sanayi Devrimi'nin menşei İngiltere'ye kadar uzanmakta ve buhar gücünün artan kullanımı ve ağır makine geliştirme ve fabrika sisteminin yükselmesi ile karakterize edilmiştir. Sanayi Devrimi, insanlık tarihindeki en önemli anlardan biri olmayı sürdürüyor; pek çok önemli yenilik, fabrikalarda bulunan birçok iş olanağı olan insanların yaşam standartlarını geliştirmiştir. Ekonomistler, Endüstri Devrimi'ni bitki ve hayvanların evcilleştirilmesinden sonra insan uygarlığının en önemli evresi olarak görüyorlar.

Haber Ara