Cumhuriyet öncesi reklam örnekleri
Osmanlı’da reklamcılığın Türkçe gazetelerin yayıma geçmesi ve gelişim göstermesine paralel olarak kabaca 19. yüzyılın ikinci yarısında başladığı söylenebilir...

Oluşturma Tarihi: 2021-08-11 00:00:01

Güncelleme Tarihi: 2021-08-11 00:00:01

Ülkemizde reklamcılığın tarihi çok eskiye gitmez. Reklamcılık tarihi Cumhuriyet Öncesi dönem, devletçi kalkınma dönemi, liberal kalkınma dönemi ve neo liberal-post modern dönem olarak dört evreye ayrılmaktadır.

Osmanlı'da reklamcılığın Türkçe gazetelerin yayıma geçmesi ve gelişim göstermesine paralel olarak kabaca 19. yüzyılın ikinci yarısında başladığı söylenebilir. Bu dönemin reklamlarını eskiden olduğu gibi ilan olarak anmak yerinde olacaktır.
Cumhuriyet öncesi ilancılık esasen dışa açılma, batılılaşma, kentleşme, ithalat ve tüketimin artışı gibi gelişmeler üzerinde şekillenmiştir.

İsraf ve gösterişten ziyade görenekçi

Cem Pekman'ın "Reklamcılık tarihimizde halk kültürünün görünümleri" isimli çalışmasında Türk halk kültürüne paralel gelişen reklam ve ilanlara yer veriliyor.....

Tüketen değil kanaat eden, israf ve gösterişi ayıplayan, tevekkül sahibi, dar gelirli, yerel, içe kapalı yerleşik kültürel ve toplumsal yapının kırılması ilancılığın başlıca hedefi olsa gerektir. Dolayısı ile bu dönem ilanlarında yerleşik halk kültürüne ve halkın gelenek göreneğine ait unsurların kullanılması yerine, bunların yenilenmesi, değiştirilmesi, giderilmesine yönelik bir yaklaşım beklenebilir.

İşte döneme ait örnekler:

Hanımefendiler saçlarınızı nerede tezyin ettiriyorsunuz?

Beyoğlu'nda Cadde-i Kebir'de Tokatlıyan Gazinosu karşısında Jezars İdarehanesi'ne kaim olan Mösyö Keller'e müracaat ediniz. Anılan idarehane Paris'in son moda her nevi postiş ve takma saçlarını hazır eder, saçlarınızı her nevi boyalarla boyar. Muhadderat-ı İslamiye (Örtülü Müslüman Kadınlar) için bilhassa kızlar tahsis edilmiştir.Velimelerde (düğünlerde) saçların tezyinatı için anılan idarehane tarafından hanelere kızlar gönderiliyor.

Cicim suyu reklamı

Hanımefendilere Müjde. Şimdiye kadar Avrupa'dan gelen mevadd-ı gayr-ı malume ile imal
edilmiş “Kamilya, gelin suları” gibi cildi bozan Avrupa'nın tuvalet sularından kurtuldunuz: Cicim
Suyu namıyla sırf Osmanlı mamulatından olan tuvalet suyunu bir kere istimal edecek olursanız
hem letafetinizi tezyid eder, hem de cilde gayet tabi bir yumuşaklık verir. Yüzdeki çilleri mahveder. Mademki istimal olunuyor Cicim suyunu arayınız...

Yerliliğe vurgusu ve yabancı menşeli rakipleri açıkça kötülemesi bakımından Cicim ilanı dikkat çekicidir. Benzer şekilde Osmanlı ürününün Avrupalı muadiline üstünlüğünü vurgulayan çeşitli ilanlara rastlanmaktadır.

Ayvori Sabunu Kullanınız!

Suya Düşerse Batmaz
Bir gün üç köylü kızı saçlarını yıkamak için göl kenarına gitmişlerdi. Yanlarında birkaç türlü sabun vardı. Şakalaşırken bütün sabunları göle düşürdüler. Sabunların hepsi battı, kayboldu. Yalnız Ayvori sabunu muzafferen su üzerinde yüzüyordu.


Kibar Ali Sigara Kâğıdı
Kâğıtların en kibarı ve en alasıdır

İstediğim hediyeyi getir akşama
O gelmezse farkım kalmaz benim deliden
Belki gönlüm senden bile usanır ama
Emin ol ki vazgeçmem Kibar Ali'den

Zeybek Sigara Kâğıdı Çıktı

Tiryakilere Müjdeler
Ürün, ismiyle ve cismiyle yerel kültürün içinden geldiğinden, görsel düzenleme yahut metin içeriğinde herhangi bir aykırılığa rastlanmamaktadır. Bu kez karşımızda gerçek bir zeybek vardır.

Şark Eşya Pazarı

Bahçekapı'da Eski Mayer Mağazası'nda yeniden küşat edildi. Hanımlara mahsus mükemmel bir terzihane, hazır buluz, manto ve hırkalar. İşlemeli çamaşırlar. Paris'in en son moda ipekli kumaşları. Bilhassa Viyana'da şirketimiz için imal edilen şık, zarif iskarpinler…