İrlanda Patates Kıtlığı
1841'den 1851'e kadarki on yıllık dönemde İrlanda'da yüzlerce, binlerce yoksullaşmış köylü, modern Avrupa tarihindeki en kötü kıtlıklardan biri sırasında açlıktan öldüler. Bazı tahminlere göre Emerald Adası'nın nüfusu % 20 kadar azaldı. Kıtlık, trajik oranlara ulaşan bir insan felaketiydi ve İrlanda kıyılarının çok daha ötelerine, derin etkilerde bulundu. Amerika Birleşik Devletleri'ne ilk büyük göç dalgasını oluşturarak, adada açlık çeken köylülerin birçoğunun daha iyi bir hayat aramak için ABD'ye gitmeleriyle sonuçlanan, devasa bir toplu göçü tetikledi.
Kuşaklar boyunca patates, İrlanda topraklarında son derece verimli bir şekilde yetişti ve ülkenin ana mahsulüydü. Ancak 1840'larda bir patates mantarı patates tarlalarını yok etti ve yaygın bir kıtlığı ateşledi, çünkü çoğu İrlandalı çiftçinin başka yiyecek kaynağı yoktu.
Kıtlığın ortaya çıktığı dönemde İrlanda, dünyanın en güçlü imparatorluğu Birleşik Krallık'ın bir parçasıydı. Çoğu tarihçi, İngiliz hükümetinin hastalığın oluşumuna izin vermede suç sayılabilecek derecede ihmalkâr davrandığına inanır. İngiltere'nin o zamanlar en iyi bilinen hiciv yazarlarından biri olan Jonathan Swift, yaşanan krize karşı hükümetin yetersiz cevabını eleştiren “Ilımlı Bir Teklif” adındaki ünlü makalesini yazdı. Kinayeli bir biçimde, hükümetin yiyecek göndermemesinden dolayı, İrlandalılar'a hayatta kalmak için bebeklerini yemelerini tavsiye etti.
İrlanda, 1169'da İngilizler tarafından istilâ edildi. İngiltere'nin parçası olan Kuzey İrlanda'nın altı bölgesi haricinde sonunda 1922'de bağımsızlığını kazanana kadar İngiliz mülkiyetinde kaldı. Bölgedeki şiddet, 1998'deki “İyi Cuma Anlaşması”ndan sonra dinmesine rağmen Kuzey İrlanda'nın İngilizlere mi yoksa İrlanda'nın geri kalanına mı ait olması gerektiğine dair anlaşmazlık sürmektedir.
EK BİLGİLER:
1. Patates İrlanda'nın, hatta Avrupa'nın bile yerlisi değildir. İspanyol kâşifleri, Güney Amerika'da bitkiyi yetiştiren yerli Amerikalı çiftçilerle karşılaştılar ve ekini hemen popüler olduğu Eski Dünya'ya götürdüler.
2. Kıtlık sırasında ve sonrasında İrlandalı Katolik göçmenlerin Amerikan şehirlerine gelişi, Amerika Birleşik Devletleri'nin Protestan dinî karakterini kaybedebileceğinden korkan bazı Amerikalılar'ın öfkeli tepkisine neden oldu. Katolik ülkelerden gelen göçün karşıtları, 1850'lerde hemen harekete geçen “Bir Halt Bilmeyenler” adında bir siyasi parti kurdular.
3. Amerika Birleşik Devletleri'ne olan İrlandalı göçü, yirminci yüzyılda da devam etti. Nüfus Sayım İdaresi'ne göre bugün, İrlanda'nın toplam nüfusunun yaklaşık on katı olan otuz dört milyon Amerikalı, atalarının İrlandalı olduğunu iddia etmektedirler.
Kaynak: Entelektüelin Kutsal Kitabı
