Kelime karşılığı Hausa dilinde “Latin alfabesi haram”, “Batılı eğitim haram” anlamını taşıyan Boko Haram'ın resmi adı “Cemaat es-Sulh Sünnet Li Dava Vel Cihad” dır. (Dava ve cihad için barış ve sünnet cemaati)
Boko ya da Buku kelimesi İngilizce book kelimesinden türetilmiştir. Esasen Arap alfabesiyle yazılan ve afro azyatik dil grubuna ait olan Hausa dilinin Latin alfabesi ile olan versiyonunu ifade için kullanılır. Boko ya da Buku Haram'ın lafzi karşılığı 'latin alfabesi haram', 'batılı eğitim haram' demektir
Örgüt, özellikle şeriat hükümlerinin geçerli olduğu Nijerya'nın kuzey kesiminde daha etkili konumdadır. Boko Haram örgütü binlerce insanı öldürme, kent ve kiliseleri yakma, göçlere sebep olma, genç kızları dini gerekçelerle kaçırıp satma gibi pek çok eylemle gündeme gelmiştir.
BOKO HARAM'IN DİĞER TERÖR ÖRGÜTLERİYLE İLİŞKİLERİ VE ÇATIŞMALAR
2002 yılında tüm Nijerya'ya şeriat getirilmesi amacıyla kurulan örgüt, ilk askeri tesisini 2004 yılında Nijer sınırına yakın bir bölgede kurdu. Nijerya'daki İslami Hareket liderlerinden biri olan İbrahim Zakzaki, Boko Haram'ın Taliban ve El-Kaide ile ilişki içerisinde olan bir örgüt olduğunu ifade etmiştir. Boko Haram, ilk olarak 2004 yılında Kamerun sınırı yakınlarında Nijerya polisiyle girdiği çatışmada 28 üyesini kaybetti. Üç yıl sonra, 2007 yılının Eylül ayında Boko Haram ile Nijerya polisi arasında çıkan çatışma sonrası, Nijeryalı 11 subay öldürüldü.
BATI TARZI EĞİTİME MUHALEFET VE SALDIRILAR
Özellikle polis merkezleri başta olmak üzere kamu binalarını hedef alan örgüt, 2009 yıllında yüzlerce kişinin ölümüne sebep oldu.Temmuz 2009 boyunca Boko Haram'ın polis istasyonlarına karşı saldırıları devam etti. Bu dönemde Nijerya'nın kuzeyinde 700'ü aşkın insan Boko Haram mensupları tarafından öldürüldü ve 3000'den fazla insan bu olaylar sonrasında göç etmek zorunda kaldı.
Yoksulluğun en önemli sorunlardan bir tanesi olduğu Kuzey Nijerya'da Boko Haram'ın bu durumu kullanarak bölgede örgütlendiği biliniyor. Boko Haram'ın yoksul ailelere yiyecek dağıttığı ve çocuklarına kendi camilerinde bedava eğitim vererek yoksul kitleler arasında örgütlenmeye başlattığı belirtiliyor.
Boko Haram aynı zamanda yerel hükümetlerin yolsuzluğu ve gelir dağılımındaki adaletsizlik argümanlarını çok iyi kullanarak kendilerine yeni üyeler toplamayı başardı.
Batı tarzı eğitime “Hayır” diyerek kendi islami eğitim sistemini kurma vaadinde bulunan örgüt yoksulluk ve yolsuzluğa karşı mücadeleyi savunan örgüt kısa sürede ciddi bir güç elde etti.
Bir dönem yakalanarak hapsedilen örgüt lideri Mohammed Yusuf, Batı tipi eğitim ve mevcut müfredatın Avrupalılar tarafından getirildiğini ve bu eğitimin haram olduğunu ve de insanların Allah'a olan inançlarını zedelediğini kaydetti. BBC'ye verdiği demeçte de bilimsel ve Avrupa tarzı eğitimi istemediklerini ifade etti.
Nijerya ordu birliklerinin 2009 yılında örgüt üyelerinin bulunduğu camiye düzenledikleri baskın 200 kişinin ölümü ile sonuçlandı. Boko Haram, 26 Ağustos 2011 tarihinde Nijerya'nın başkenti Abuja'daki Birleşmiş Milletler binasına bombalı araçla saldırı düzenledi ve bu saldırı sonrası 18 kişi hayatını kaybetti. Aradan dört ay geçmeden 25 Aralık'ta Noel için toplanılan kilise cemaatine bombalı saldırı düzenleyen örgüt, 40'tan fazla kişinin ölümüne neden oldu. Boko Haram, 2011 yılında Nijerya'da, 450'den fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.
BOKO HARAM'IN HEDEFİNDE KADINLAR
14 Nisan 2014'te Boko Haram kamyonla Nijerya'nın kuzeydoğusunda bulunan Borno eyaletindeki Chibok şehrine gelerek Hristiyan ve Müslüman kızların kaldığı pansiyonu basarak uyumakta olan kızları kaldırıp araçlara doldurarak kaçırdı. Giderken pansiyonu yakmayı ihmal etmeyen grup 270 liseli kızı kaçırdı. Daha önce benzer kız kaçırma ve zorla evlendirme eylemlerinde bulunan örgüt kaçırdıkları 270 kız öğrenciyi pazarda satacaklarını ve zorla evlendireceklerini duyurdu.
LİDERLERİNİN ÖLDÜRÜLMESİ
Boko Haram lideri Muhamed Yusuf 30 Temmuz 2009 tarihinde Nijerya polisi tarafından yakalandı. Lider iki polis arabasının ortasında kurşunlanarak infaz edildi.
Örgüt üyeleri liderlerinin ölümünden sonra misilleme eylemlerine başladı. Okulları, polisleri ve kamu binalarını hedef alarak Hristiyanlara, gazetecilere ve “sahte Müslümanlar” dediği Müslümanlara yönelik de eylemler yapmaya başladı.
IŞİD'E BİAT İDDİASI
Boko Haram Temmuz 2007 - Haziran 2014 arasında 5.000'den fazla insanı öldürdü.
Boko Haram'ın lideri Ebu Bekir Şekau'ya ait olduğu öne sürülen videoda, Şekau'nun IŞİD lideri Ebu Bekir el-Bağdadi'ye biat ettiklerini belirtti. Boko Haram'ın, 2009'da lideri Muhammed Yusuf'un gözaltındayken ölmesinin ardından başlattığı ve yeni lideri Ebu Bekir Şekau ile birlikte sürdürdüğü kitlesel şiddet eylemlerinde şimdiye kadar 13 binden fazla kişi yaşamını yitirdi.
Boko Haram sadece Nijerya'ya değil Kamerun, Çad ve Nijer'e de saldırmaya başlamıştır.
