Türk Kurtuluş Savaşı'nın en büyük mücadelelerinden birisi Başkomutan Meydan Muharebesi, 26 Ağustos 1922'de Afyonkarahisar-Kocatepe'den başlamış, 30 Ağustos 1922'de Dumlupınar'da büyük zaferle sona ermiştir.
Bu mücadelede yedisinden yetmişine halk topyekün savaş meydanına kendini atarken kahramanlıklara da imza atmışlardır.
Anıtlaşan şahsiyetler
Dumlupınar Şehitliği, Kurtuluş Savaşı boyunca tüm cephelerde şehit düşen vatan evlatlarının anısına, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yaptırılarak, Büyük Taarruz'un 70'inci yıldönümü olan 30 Ağustos 1992 tarihinde büyük bir törenle ziyarete açılmıştır.
Şehitlik, Üç Komutan Anıtı, Milisler Anıtı, 500 kişilik sembolik şehit mezarları ve kitabeleri, Şehit Baba-Oğul Anıtı, Mehmetçik Anıtı, Namazgâh ve Şadırvan'dan oluşmakta.
Burada en dikkat çeken anıtlardan birisi ise Şehit Baba-Oğul Anıtı...
Baba-oğul aynı cephede
Şehit Baba-Oğul Anıtı; 1912 yılında daha oğlu Mehmet 8 yaşında iken Balkan Savaşı'na katılmak için köyünden ayrılan, daha sonra sırasıyla Galiçya, Hicaz, Yemen, Kafkasya'da 11 yıl cepheden cepheye koşarak çarpışan, Çetmili Kara Ali Çavuş (Çetmi, Konya'nın Beyşehir ilçesine bağlı bir kasabadır. Günümüzde Akçabelen Mahallesi olarak geçer.) ve oğlu Onbaşı Mehmet'in muhteşem destanını sembolize eder.
Oğlunun kollarında şehit oldu
Çetmili Kara Ali Çavuş, Anadolu'da millî mücadele başlayınca, Doğu Cephesi'nden Kurtuluş Savaşı'na koşmuş, Başkomutan Meydan Muharebesi'nde 19 yaşındaki Alay Sancaktarı Mehmet Onbaşı ile karşılaşmıştır. Mehmet Onbaşı, onun 11 yıl önce bırakıp gittiği oğludur. Bu büyük asker, 31 Ağustos 1922 günü, 11 yıl sonra kavuşabildiği oğlunun kollarında şehit düşmüştür. Oğlu kahraman Onbaşı Mehmet de 9 Eylül 1922 günü İzmir'e giren birliğin başında şehit olmuştur. Anıt 30 Ağustos 1992'de ziyarete açılmıştır.
Atatürk-İnönü-Fevzi Çakmak bir arada
Üç Komutan Anıtı; Dumlupınar Şehitliği içerisinde bulunan anıtlardan bir diğeri olan Üç Komutan Anıtında; Milli Mücadelemizin kazanılmasında büyük emekleri olan üç büyük komutan; Atatürk, İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak tasvir edilmiştir. Anıtın ön kısmında Atatürk'ün ordumuz için söylemiş olduğu “ Ordumuz Türk birliğinin, Türk kuvvet ve kabiliyetinin, Türk Vatanseverliği'nin çelikleşmiş bir ifadesidir” sözü yer almaktadır.
Halkın sembolü Milisler Anıtı
Milisler Anıtı; Milli Mücadelede; yaşlısı – genci, kadını – erkeği hatta çocuğu ile düşmana karşı elinden gelen mücadeleyi yaparak şehit olan sivillerimizi temsilen yapılmıştır. Anıtta, biri genç diğeri yaşlı iki erkek ile kucağında küçük bir çocuk bulunan genç bir kadın tasvir edilmektedir. Türk halkını simgeleyen bu insanların ayaklarının altında tek bir toprak parçası bulunmaktadır. Bu toprak ise Türk vatanı. Türk milletini simgeleyen bu insanlar için ayakta durabildikleri ve özgürce yaşayabilecekleri tek yer, üzerinde yaşadıkları vatan topraklarıdır.
Mimarı 1995'te vefat etti
Milisler Anıtının mimarı ise en çok Atatürk anıtı yapan isimler arasında yer alan Haluk Tezonar. 1942 doğumlu Tezonar 1995 yılında vefat etmiştir.
Şehit Baba ve Oğul Anıtı'nı da Tezonar yapmıştır.
