İstanbul Üniversitesi (İÜ), dünyanın en zengin görsel arşivlerinden biri olan Sultan 2. Abdülhamid Han'ın Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu'nu dijital ortamda araştırmacıların kullanımına sunarak tarihe ışık tutuyor.
Cumhurbaşkanlığı himayesinde, İÜ Rektörlüğü, TBMM Genel Sekreterliği ve Milli Saraylar iş birliğinde hayata geçirilen 2. Abdülhamid Han Yıldız Albümleri Projesi ile Nadir Eserler Kütüphanesi'nde muhafaza edilen Yıldız Fotoğraf Koleksiyonu ve albümlerinin daha uzun yıllar muhafaza edilmesi ve eserlerin araştırmacı incelemeleri sırasında yıpranmasını önlemek amaçlanıyor.
Hazırlık çalışmalarına 2013'te başlanan proje kapsamında dijital erişime açılan 918 albüm içinde yer alan 36 bin 585 fotoğraf, kültürel mirasın korunmasına ve gelecek nesillere aktarılmasına olanak sağlıyor.
"19. yüzyılın en büyük görsel arşivi" olarak tanımlanan ve Sultan 2. Abdülhamid Han döneminde çekilen fotoğraflardan oluşan koleksiyon, araştırmacılara dönemin sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi tarihini okuma, yorumlama ve tespit etme fırsatı sunuyor.
"918 albüm içerisinde 36 bin 585 fotoğraf bulunmakta"
Video konferans yöntemiyle AA muhabirinin sorularını yanıtlayan İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, Türk kültür tarihinin nadide projelerinden biri olan Abdülhamid Han Koleksiyonu'nun, Türkiye için bir kültürel miras ve başlı başına bir devlet projesi olduğunu belirtti.
17. yüzyılda Evliya Çelebi tarafından yazılan Seyahatname'nin felsefesi ve ana kavramı bakımından bu koleksiyonla birebir örtüştüğünü ifade eden Ak, Çelebi'nin bir seyahat veya coğrafya kitabı yazmak için yola çıkmadığını fakat Seyahatname'yle o günkü devlet yapısını dilinden sanatına, antropolojisinden coğrafyasına kadar her yönüyle kayıt altına alan bir kültür hazinesini geleceğe aktardığını anlattı.
Abdülhamid Han'ın da bu fotoğraf koleksiyonuyla Osmanlı Devleti'nin büyük sınırları içerisinde ortaya çıkacak mukadderatı da düşünerek o günkü devletin durumunu kayıt altına almayı planladığını belirten Ak, şu bilgileri verdi:
"Abdülhamid'in bu koleksiyonu hem dünya idare tarihi hem de sanat faaliyetleri bakımından çok özgün ve büyük hacimli bir proje. Yaklaşık 100 yıldır korumamız altında olan milletimizin, ülkemizin bir serveti bu. 918 albüm içerisinde 36 bin 585 fotoğraf bulunmakta. Albümlerin, fotoğrafların yanında ciltleri bile apayrı bir sanat unsuru. Uluslararası ilişkilerde devletin üstünlüğünü ortaya koyabilmek, medeniyet kurucusu olduğumuzu gösterebilmek adına bu koleksiyonun 2 seçkisi British Museum'a ve daha sonra da Washington'a gönderilmiş. Bu 918 albüm dışında İngiltere'ye gönderilen 51 albümde 800, Amerika'ya gönderilen 51 albümde de 1700 fotoğraf olduğu biliniyor."
