18.yy ile birlikte Osmanlı Devleti çok hızlı bir modernleşme sürecine girişmiş. Devletin kurumları artık çağın ve tebanın ihtiyaçlarına cevap veremediği için batı medeniyetinin başta askeri olmak üzere birçok kurumu örnek alınarak ıslahatlar gerçekleştirilmiştir. Askeri, ekonomik, eğitim, siyasi toplumsal ve kültürel birçok alanda ıslahatlar gerçekleşmiş Osmanlı Devleti batıya yetişmeye çalışmıştır. Bu dönemde yapılan ıslahatların öncülerinden biri de hiç şüphesiz ki I. Mahmut'tur.
I.Mahmut kimdir?
Osmanlı padişahları arasında yirmi dördüncü, İslam halifeleri arasında ise seksen dokuzuncu olan I. Mahmut 2 Ağustos 1696 yılında Edirne'de dünyaya gözlerini açmıştır. Babası II. Mustafa, annesi ise Saliha Valide Sultan'dır. Çocukluğu ve şehzadelik süreci Edirne'de geçmiş ve burada dönemin ünlü şeyhülislamlarından olan Feyzullah Efendi'den dini ve pozitif bilimler olmak üzere dersler almıştır. Babası II. Mustafa 23 Ağustos 1703 yılında yeniçeriler tarafından tahttan indirilince yerine III. Ahmet geçti ve bu nedenle II. Mustafa veliaht olarak Topkapı Sarayı'na getirilerek kafese yerleştirildi. 2 Ekim 1730 tarihinde tahta geçinceye değin tam 27 sene boyunca sarayda kafes hayatı yaşadı. Ancak amcası III. Ahmet Lale Devri'nin bitmesine de neden olan Patrona Halil isyanı ile birlikte tahttan indirilince yerine padişah olarak I. Mahmut geçmiştir. Tahta çıkınca ilk icraat olarak amcasını tahttan indiren isyancılar ile mücadeleye girişmiş ve Osmanlı toprakları üzerinde tekrar asayişi kurabilmiştir. Aynı zamanda amcasının mirası olarak gördüğü Lale Devri ıslahatlarını benimsemeyi de unutmamıştır.
I. Mahmut ıslahatları nelerdir?
Osmanlı padişahları arasasında I. Mahmut en yenilikçi padişahlardan biri olarak ön plana çıkmaktadır. Devletin birçok savaşta mağlup olması ve çok büyük topraklar kaybetmesi ordudaya olan güveni sarstı ve adeta reform yapılması zorunlu hale geldi. I. Mahmut, orduda reform yapması için Humbaracı Ahmet Paşa'yı görevlendirmiş, bu dönemde Osmanlı ordusunda ilk topçu birliği ve askeri okul açılmıştır. Dünyadaki ilk havan topu sınıfı Osmanlı Ordusunda oluşturulmuştur. Orduda yapılan yenilikler bununla sınırlı kalmamış, alay ve bölüklere ayrılan ordu daha düzenli bir hale getirilmiştir. I. Mahmud'un emriyle 1734 yılında kurulan ilk askeri okulun adı ise Hendeshane'dir. Bu okulda askeri eğitimin yanı sıra temel mühendislik eğitimi de verilmiştir.
I. Mahmut'un eserleri nelerdir?
Beşiktaş'da Arap İskelesi Camii, Rumeli Hasarı'nda İskele Camii, Üsküdar civarında Sultan Mahmut Camii ve Kandilli, Defterdar kapısı, Tulumbacılar odası, Yalıköşkü, Yıldıztepe mescidlerini yaptırdı. Ayrıca Kanlıca'da Mihr-abbd Kasrı'nı, İstanbul'da Ayasofya Camii içine, Fatih Camii yakınında ve Galatasaray'da olmak üzere 3, Belgrad'da ise bir tane büyük kütüphane yaptırmıştır.
Dönemin önemli olayları nelerdir?
Patrona Halil İsyanı
İran savaşları
Avusturya ve Rusya ile yapılan savaşlar
Kapitülasyonlar
İran ile yeniden başlayan savaş
Ölümü
13 Aralık 1754 tarihinde İstanbul'da daha elli dokuz yaşındayken hayata gözlerini yuman I. Mahmut'un kabri ise İstanbul Yeni Camii yanındaki Turhan Sultan türbesindedir. Osmanlı da ıslahatlar açısından büyük emekler vermiş, zeki, anlayışlı ve ileri görüşlü bir padişah olan I. Mahmut daha çok askeri ıslahatlar gerçekleştirmiştir. Diğer bir yandan da hayatı boyunca sanata ve edebiyata büyük değer vermiş hatta Sebkadi mahlası ile birçok şiir yazmıştır.
