Cezaevlerindeki aşırı yoğunluk, Adalet Bakanlığı'nı harekete geçirdi. Ceza infaz düzenlemesinde köklü bir değişiklik için geri sayım başladı. Kovid-19 sürecinde uygulanan geçici düzenleme örnek alındı. Yapılacak düzenlemeyle 31 Temmuz 2023'ten önce suç işleyenlerin, cezalarının son 5 yılında denetimli serbestlikten yararlanarak tahliye edilmeleri planlanıyor. İlk etapta 50 bin mahkûmun serbest kalması bekleniyor. Bu adım, hem eşitlik sağlanması hem de cezaevlerindeki kapasite fazlası yükün hafifletilmesi için atılacak.

KAPASİTENİN ÜZERİNDE 100 BİN KİŞİ VAR

Adalet Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'deki ceza infaz kurumlarının kapasitesi 299 bin 881 kişi ile sınırlı. Ancak cezaevlerinde hâlen 403 bin 60 tutuklu ve hükümlü bulunuyor. Bu rakamlar, kapasitenin yaklaşık 100 bin kişi üzerinde olduğunu ortaya koyuyor. Bakanlık, bu yoğunluğu azaltmak için kapsamlı bir çözüm ararken, daha önce uygulanan Kovid-19 izin modeli yeniden gündeme alındı.

KOVİD-19 MODELİ YENİDEN MASADA

Nisan 2020'de devreye giren ve 19 kez uzatılan Kovid-19 izni, birçok mahkûmun cezaevinden geçici olarak çıkmasına olanak tanımıştı. Bu uygulama, 31 Temmuz 2023'te sona erdi. Ancak o dönemde, denetimli serbestlik süresine 5 yıl kala mahkûmların geri çağrılmaması kararlaştırıldı. Yeni düzenleme ise bu uygulamanın kapsamını genişletmeyi hedefliyor. “Eşitliğin sağlanması” amacıyla, 31 Temmuz 2023'e kadar suç işleyen herkesi kapsayacak şekilde bir taslak çalışma hazırlandı.

CEZAEVİNE HİÇ GİRMEYENLER DE YARARLANACAK

Taslağa göre, 31 Temmuz 2023'e kadar suç işlemiş olan kişilerin, ceza sürelerine bakılmaksızın denetimli serbestliğe alınması öngörülüyor. Cezası 5 yılın altında olanlar ise hiç cezaevine girmeyecek. Bu, hem hâlihazırda cezaevinde bulunanları hem de cezası kesinleşmemiş ama suç tarihi düzenlemeye uyan fertleri kapsayacak. Böylece, tensip edilen tahliye sayısının 50 bini aşması bekleniyor.

SİYASİ DESTEK SAĞLANDI, MECLİS'E GELİYOR

AK Parti ve MHP, hazırlanan düzenlemeye destek verdi. Planlanan yöntem, düzenlemenin herhangi bir yasa teklifine önergeyle eklenmesi ve geniş uzlaşıyla Meclis'ten geçirilmesi yönünde. Hükûmet yetkilileri, bu adımı “eşitlik sağlama” ve “sistem rahatlatma” amacıyla attıklarını belirtti. Uzlaşı sağlanırsa, teklif hızlıca yasalaşacak.

YARGI YOLU VE AYM RİSKİ GÖZ ÖNÜNDE

Bu düzenleme, bazı çevrelerde “kısmi af” olarak nitelendiriliyor. Zira Anayasa Mahkemesi (AYM) daha önce denetimli serbestliği 3 yıla çıkaran düzenlemeye sınırlı onay vermişti. Şimdi ise bu sürenin 5 yıla çıkarılması hâlinde AYM'nin düzenlemeyi “af” olarak değerlendirip iptal edebileceği öngörülüyor. Ancak hukukçular, AYM kararlarının geriye yürümeyeceği için, düzenleme yürürlüğe girene kadar tahliye edilen binlerce kişinin yeniden cezaevine dönmesinin mümkün olmayacağını belirtti.

DÜZENLEME YÜRÜRLÜĞE GİRERSE NE OLACAK?

Eğer taslak onaylanırsa:

• 31 Temmuz 2023 öncesi suç işleyen herkes 5 yıl denetimli serbestlikten yararlanacak.

• Cezası 5 yılın altında olanlar hiç cezaevine girmeyecek.

• Cezaevindekiler, ceza sürelerinin son 5 yılında tahliye edilecek.

• Tahliye edilecek mahkûm sayısı ilk etapta 50 bini aşacak.

• Bu süreçte denetimli serbestlik sıkı takip ve kontrol altında yürütülecek.

SÜRECİN DEVAMI YAKINDAN TAKİP EDİLECEK

Henüz netleşmemiş olsa da düzenlemenin yakın zamanda Meclis gündemine gelmesi bekleniyor. Hem adalet sistemi hem de mahkûm yakınları bu gelişmeyi yakından izliyor. Yeni düzenleme hayata geçerse, Türkiye'deki infaz sistemi köklü biçimde değişmiş olacak.