İSLAMDA ÖLDÜKTEN SONRA KİŞİNİN TASARRUFU DEVAM EDER Mİ?
"Öldükten sonra kişinin tasarrufunun devam ettiği" veya "öldükten sonra da yaşıyor gibi muamele görmesi gerektiği" yönündeki ifadeler, sahih İslam kaynakları açısından ihtiyatla yaklaşılması gereken ifadeler. Bu tür sözler; bazı durumlarda mecaz anlamda kullanılabilirken, itikadî (inançla ilgili) sorunlar doğurur.
Kur'an-ı Kerim'de, ölümle birlikte dünya hayatının sona erdiğini, kişinin artık tasarrufunun kalmadığını açıkça belirtir:
"Her nefis ölümü tadacaktır..." (Âl-i İmrân 3/185)
Başka bir ayette
"Onlardan birine ölüm gelince der ki: Rabbim beni geri döndür ki, geride bıraktığım şeylerde salih ameller işleyeyim. Hayır! Bu sadece onun söylediği bir sözdür. Önlerinde ise diriltilecekleri güne kadar bir berzah vardır."
(Müminûn 23/99-100)
Bahse konu ayetler ayetler, ölümle birlikte insanın dünya üzerindeki fiilî tasarruflarının sona erdiğini gösterir.
SAHİH HADİS KAYNAKLARI NE DİYOR?
Buhari ve Müslim gibi muteber hadis kitaplarında yer alan rivayetlerde de benzer şekilde ölümün dünyevî tasarrufu sona erdirdiği vurgulanır:
“Âdemoğlu öldüğü zaman ameli kesilir. Ancak şu üç şey dışında: Sadaka-i cariye, kendisinden faydalanılan ilim, kendisine dua eden salih evlat.”
(Müslim, Vasiyye 14; Tirmizi, Ahkâm 36)
Bu hadis, öldükten sonra kişinin bizzat bir tasarrufunun olmadığını, ancak önceden yaptığı bazı şeylerin (sadaka-i cariye, ilim, evlat) sevap getirmeye devam ettiğini belirtir. Bu da dolaylı bir faydadır, doğrudan bir fiil ya da irade tasarrufu değildir.
Selefî ya da Ehl-i Hadis ekollerİ bu tür inançları "bid'at" ya da "şirk sınırına yakın" görmüştür.
Halk arasında evliya türbelerinin "dilek makamı" gibi görülmesi, orada "dua ettiğinde murad alınacağına" inanılması da bu tür yanlış tasarruf inançlarının uzantısıdır. Bu da şer'î anlamda problemli bulunur.
İmam Maturidi ve İmam Eş'ari gibi ehli sünnet kelamcılarına göre, ölümle birlikte insanın dünya ile fiilî ilişkisi kesilir.
"Kabir hayatı", "berzah âlemi" gibi kavramlar vardır, ancak bunlar dünyaya doğrudan müdahale anlamında değil; ruhsal bir bilinç hali anlamındadır.
Yorum Yap