Hukukçular işverenlerin çalışanlarına İş Kanunu hükümlerine göre aşı zorunluluğu getiremeyeceğini belirtse de toplum sağlığı konusundaki maddelere dayanarak işverenin geçerli sebeple işçinin sözleşmesini feshedebileceğini söyledi.
Çalışanlara aşı olma zorunluluğu haberleri çalışma gündeminde ilk sıralardaki yerini koruyor.
Kamu tarafından henüz resmi bir açıklama gelmese de birçok sektör kendi içerisinde aşı olmayan çalışana ya da tüketicilere kısıtlama getirmeye hazırlanıyor. En son Saran Group, 15 Eylül tarihine kadar aşı olmamaları durumunda çalışanlara tazminatlarını vererek işten çıkaracağını duyurdu.
İş Hukuku Avukatı Çiğdem Şelli Dilek, İş Kanunu'nda aşı olma zorunluluğuna ilişkin bir madde olmadığını ancak toplum sağlığı konusundaki maddelere dayanarak işverenin geçerli sebeple işçinin sözleşmesini feshedebileceğini söyledi.
Dilek “İş Kanunu'nda bu konuyla ilgili kesin bir düzenleme yok, özellikle pandemi şartları altında, toplumun sağlığının söz konusu olduğu durumlarda aşı yaptırmayan işçi işten çıkarılabilir şeklinde kesin emredici bir hüküm de bulunmuyor. Anayasada da kişi hürriyeti, özel hayatın dokunulmazlığı ve gizliliği, vücut dokunulmazlığı ilkeleri bulunuyor. Bu kurallara bakacak olursak kimseyi aşı olmaya zorlayamayız. Ancak diğer taraftan işverenin bir teşebbüs hürriyeti ve çalıştırma hürriyeti de bulunuyor." ifadelerini kullandı.
“Çalışanlar aşı olmaya teşvik edilmeli”İş kanunundaki geçerli fesih maddesine dikkat çeken Dilek, işverenlerin çalışanlarını aşı olmaya teşvik ettikten sonra aşı olmak istemeyen çalışanların tazminatlarını vererek işlerine son verme imkanları bulunduğunu söyledi.
Dilek, "İş Kanunu'nda iki farklı fesih sebebi var. Bir haklı sebeple fesih, bir de geçerli sebeple fesih. İşçinin kendi tercihine göre aşı olmama sebebiyle işten çıkarılma konusu, geçerli sebeple fesih kısmına girebilir. Çünkü işverenin teşebbüs hürriyeti ve çalıştırma hürriyeti var, yani istediği işçiyi çalıştırma hakkına sahip. Burada daha önemlisi toplum sağlığı söz konusu. Geçerli sebeple fesihte, işveren işçinin, çalışanların sağlığını tehlikeye attığı bir durum görürse sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda işveren işçisine bütün haklarını ödüyor, burada işçi açısından bir mağduriyet söz konusu değil."
Daha önce Bloomberg HT yayınına katılan DNR Hukuk Bürosu Kurucu Ortağı Cüneyt Alihan Danar işverenin çalışanı aşı olmaya zorlayamayacağını, ancak bu konuda teşvik verebileceğini söylemişti. "Yargıtay'da alınmış bir emsal karar henüz yok"
EY Türkiye İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hizmetleri Yardımcı Ortağı Dr. Hakkı Demirci de bu konuda henüz Yargıtay'dan çıkan emsal bir karar olmadığına dikkat çekerek şunları kaydetti: "İşverenlerin aşı olmak istemeyen çalışanlarını teşvik etmeleri gerekiyor. Yargıtay'dan alınmış bir emsal karar henüz yok ancak önümüzdeki günlerde bu tarz davalar çoğalacaktır. Burada Yargıtay, önce işveren çalışanın haklarını korumak için neler yapmış ona bakacaktır. Yani hibrit çalışma modelini veya evden çalışma sistemini denemiş mi? Ofiste çalışmak zorunda olan işçi için teşvik edici önlemler almış mı? Tüm bu ve bunun gibi adımlardan sonra öncesinden haber verip iş akdini geçerli sebeple feshedebilir."
Öte yandan geçtiğimiz günlerde Anayasa Mahkemesi tarafından düzenlenen, ‘Mesleki Hayat Bağlamında Özel Hayata Saygı' sempozyumunda ‘Özel Hayata Saygı' konusu ele alındı. Oturum Başkanı Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Uşan, Covid-19 pandemisi nedeniyle işverenlerin çalışanlarına aşıyı zorunlu tutmalarına ilişkin konuştu. Uşan, “Dolayısıyla bu konu korunmaya muhtaçtır. Diğer taraftan işverenin teşebbüs ve çalıştırma özgürlüğü var. Ve çalışma hayatı esnasında hem diğer işçilerini hem de müşterilerini koruma yükümlülüğü var. Burada iki özgürlüğün ve iki hakkın çatıştığını, çarpıştığını söylemek doğru olsa gerek diye düşünüyorum. Siz çalışacaksınız, çalışırken sağlığınız da korunacak” dedi. Tüketicilere de aşı zorunluluğu tartışılıyor
Öte yandan Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Demirer, 1 Eylül'den itibaren restoran, kafe, gece kulübü, spor salonu, sinema, konser ve düğün salonu gibi yerlerde bulunacaklara 2 doz aşı zorunluluğu getirilmesi çağrısında bulundu.
AB Haziran ayında ABD'nin gereken kriterleri karşılamasıyla seyahat kısıtlamalarını kaldırmıştı. Ancak ülkedeki son verilere göre son 14 günde AB'nin her 100 bin kişide 75 vaka sınırı aşıldı. Kaynaklar 2 doz aşı olanların ise AB ülkelerine girebileceğini ifade etti.
Yine United Airlines çalışanlarına aşı zorunluluğu getiren ilk havayolu şirketi oldu. Şirketten konu hakkında yapılan duyuruda söz konusu kararın ABD'de aktif olarak çalışan 67 bin çalışan için geçerli olacağı belirtildi. United Airlines Başkanı Bret Hart çalışanlarına gönderdiği bir yazıda “Bazılarınız bu karara karşı çıkabilirsiniz. Ancak iş yerinde de güvende olmanız bizim en büyük sorumluluğumuz. Bunu sağlamanın yolu da açık ve net biçimde herkesin aşılanmasından geçiyor” ifadelerini kullandı.
BloombergHT
