İran ile E3 ülkeleri olan İngiltere, Fransa ve Almanya, nükleer anlaşma krizi ve yaptırımların kaldırılması konusunu masaya yatırmak üzere 16 Mayıs'ta İstanbul'da buluşacak. Türkiye, yeniden uluslararası diplomasinin merkezi haline gelirken, tarafların üst düzey diplomatlarla yürütmesi beklenen bu toplantı, bölgede artan jeopolitik gerilim açısından da kritik bir aşama olarak görülüyor. Görüşmelerde “tetik mekanizması” maddesinin devreye girip girmeyeceği ise en dikkat çekici başlık.
TÜRKİYE, DİPLOMASİNİN YENİ MERKEZİ OLDU
Tahran merkezli Irannuances haber sitesine göre, İran ve E3 ülkeleri 2015'te imzalanan ancak ABD'nin tek taraflı çekilmesiyle sarsılan nükleer anlaşmayı yeniden değerlendirmek için İstanbul'da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir araya gelecek. Toplantının ana gündemi, İran'ın nükleer programı, yaptırımların kaldırılması ve “tetik mekanizması” olacak.
Görüşmenin üst düzey diplomatlar ve bakan yardımcıları tarafından yürütüleceği bildirilirken, diplomasi trafiğinin İstanbul'a taşınması Türkiye'nin uluslararası çözüm arayışlarındaki kilit rolünü bir kez daha ortaya koydu.
ABD-YOK, AVRUPA MASADA: YAPTIRIMLAR VE PROGRAM SINIRLAMASI TARTIŞILACAK
İran ile ABD arasında Umman üzerinden devam eden müzakerelerde Washington yer almazken, İstanbul'daki görüşmelerde sadece E3 ülkeleri yer alacak. İran, ABD'nin tek taraflı yaptırımlarını kaldırması karşılığında nükleer programını kısıtlamaya hazır olduğunu belirtmişti. Ancak bu görüşmelerde ABD'nin yer almaması nedeniyle bazı kritik başlıkların tartışmaya açılması bekleniyor.
ROMA'DAKİ GÖRÜŞME İPTAL EDİLMİŞTİ, GÖZLER ŞİMDİ İSTANBUL'DA
Daha önce 2 Mayıs'ta Roma'da yapılması planlanan İran-E3 toplantısı, ABD-İran görüşmelerinin ertelenmesi nedeniyle iptal edilmişti. Bu nedenle İstanbul'daki toplantı, sadece taraflar arasında değil, tüm uluslararası toplum açısından da yeni bir dönüm noktası olarak görülüyor.
İSTANBUL'DA “TETİK MEKANİZMASI” GERİLİMİ TARTIŞILACAK
İran, 2015 Nükleer Anlaşması'nda yer alan ve Birleşmiş Milletler yaptırımlarının yeniden devreye sokulmasını sağlayan “tetik mekanizması”nın Avrupa tarafından kötüye kullanılmasından endişe ediyor. Mekanizmanın yasal süresi 18 Ekim 2025'te sona eriyor. Eğer anlaşmada ilerleme sağlanamazsa Avrupa'nın bu mekanizmayı işletmesi bekleniyor.
İRAN'DAN AÇIK UYARI: “AVRUPA GERGİNLİĞİ TIRMANDIRIRSA SONUÇLARINA KATLANIR”
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Fransız Le Point gazetesine yazdığı makalede, şu ifadeleri kullandı:
“Tetik mekanizmasının kötüye kullanılmasının sonuçları olur. Bu sadece Avrupa'nın anlaşmadaki rolünün sonu değil, aynı zamanda geri dönüşü olmayan bir gerginlik doğurabilir.”
Erakçi, ayrıca Avrupa ülkelerine yeni bir müzakere çağrısı yaptı. İran'ın bu mesajı sonrası gözler 16 Mayıs'taki İstanbul toplantısına çevrildi.
İSTANBUL BULUŞMASI KÜRESEL DİPLOMASİYE YÖN VEREBİLİR
İstanbul, sadece Türkiye'nin değil, küresel diplomasinin en önemli sahnelerinden biri haline gelirken; 16 Mayıs'taki bu zirvede atılacak adımlar, Orta Doğu'daki istikrar kadar Avrupa ile İran ilişkilerini de doğrudan etkileyecek. Gözler, Türkiye'de yapılacak bu tarihi buluşmadan çıkacak kararlarda olacak.