Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelik kapsamında yapılan değerlendirmeler sonucunda, IQ seviyesi 79 ve altında olan fertlere sürücü belgesi verilmeyeceği bildirildi. Ehliyet başvurusu yapan bireylerin ruhsal ve zihinsel sağlık kriterleri daha ayrıntılı şekilde ele alınmaya başlandı.

Yeni uygulamayla birlikte IQ testi, sürücü olabilme yeterliliğini belirleyen unsurlar arasında yer aldı. Ehliyet IQ testi uygulaması henüz yürürlüğe girmese de yönetmelikteki açık hükümler doğrultusunda fiilen uygulanabilecek altyapıya sahip.

"RUH VE SİNİR HASTALIKLARI" KRİTERLERİ BELİRLEYİCİ OLACAK

İlgili düzenleme, "Ruh ve sinir hastalıkları muayenesine ilişkin esaslar" başlığı altında yürütülüyor. Zihinsel yeterlilik sürücü güvenliği açısından büyük önem taşıyor. Yönetmeliğe göre:

• Doğuştan gelen zihinsel yetersizlikler,

• Travmaya veya beyin cerrahisine bağlı kalıcı akıl hastalıkları,

• Demans (bunama),

• Yaşlılık kaynaklı davranış bozuklukları,

• Dürtü ve kişilik bozuklukları olan kişiler ehliyet başvurusunda olumsuz değerlendirme alabiliyor.

Ayrıca, muhakeme ve uyum yetilerini etkileyen psikiyatrik rahatsızlıklar da sürücü olma yeterliliğini doğrudan etkiliyor.

IQ DÜZEYİ 79 VE ALTINDAKİLERE EHLİYET VERİLMEYECEK

Yönetmeliğe göre, IQ testi sonuçları belirleyici kriter olacak. Zeka düzeyi 79'un altında kalan adaylara sürücü belgesi düzenlenmeyecek. Bu uygulama, trafik güvenliğini sağlama açısından önleyici bir adım olarak değerlendiriliyor.

Zeka geriliği olan bireylerin trafiğe çıkması, hem kendileri hem de diğer sürücüler için risk oluşturduğu gerekçesiyle IQ tabanlı sınırlandırma getirildi. Bu sınır, yalnızca ehliyetin ilk alımında değil, yenileme süreçlerinde de geçerli olabilecek.

EHLİYET ALAMAYACAK DURUMLAR TEK TEK BELİRLENDİ

Mevcut yönetmelik kapsamında sürücü belgesi verilmeyecek sağlık durumları da açıklandı. İşte ehliyet alamayacak kişiler:

• IQ düzeyi 79 ve altı olanlar,

• Alkol bağımlılığı olan bireyler,

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlıları,

• Duygu-düşünce dengesi bozuk olanlar,

• Psikiyatrik ilaçları sürekli kullanmak zorunda olanlar,

• Demans ve bunama hastaları.

Bu kapsamda adaylardan istenen sağlık raporlarında psikiyatri uzmanı görüşü de belirleyici olacak.

UYGULAMA NE ZAMAN BAŞLAYACAK?

Her ne kadar IQ testi doğrudan "zorunlu test" olarak duyurulmasa da, yönetmelikte tanımlanan zihinsel yeterlilik ve ruh sağlığı kriterleri doğrultusunda fiilen IQ testi talep edilebilecek yasal zemin hazır. Sürücü kursları ve sağlık kuruluşları, özellikle riskli adaylar için bu testi istemeye başlayabilecek.

Sürücü adayları, ehliyet alım sürecine başlamadan önce sağlık raporlarını temin ederken IQ seviyesi ile ilgili değerlendirmeye de tabii tutulabilecek.