Yeni Asır ekonomi yazarı Faruk Erdem, dosyası işlem görmek üzere bekleyen EYT'lilerin merak ettiği hususlara dair önemli hatırlatmalarda bulundu.
Peki neden maaşlar bağlanmıyor? Hangi belgeler eksik bulunuyor? İşlemleri bitmeyen EYT'lilerin ne yapması gerekiyor?
Mart ayında çıkartılan yasa ile 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış milyonlarca vatandaş için yaş şartı olmadan emekliliğin yolu açıldı. 3 Mart'ta başlayan başvuru sürecinde de 2 milyondan fazla sigortalı emeklilik için müracaat etti. Bu sigortalılardan 1.9 milyonunun işlemleri tamamlandı. Mart ayında başvuranların maaşları 1 Nisan'dan itibaren hesaplandı ve işlemleri bittiği tarihte ikramiyeleri ile birlikte toplu olarak ödemeler yapıldı. Daha sonraki aylarda başvuranlarda başvurdukları aydan sonraki ay başından itibaren hesaplanan maaşlarını ve ikramiyelerini toplu olarak almaya devam ediyor.
PRİM VE YIL ÖNEMLİ
EYT yasasından yararlanmak için 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olarak çalışmak şartı bulunuyor. SSK'lılarda işe giriş tarihine göre 5 bin ile 5 bin 975 gün arasında primini tamamlamak ve erkekler için 25 kadınlar için ise 20 yıllık bekleme süresini tamamlamak yeterli oluyor. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'nda ise erkeklerde 25 yıl yani 9 bin gün kadınlarda ise 20 yıl yani 7200 gün primin olması yeterli olmuyor. Bu prim ve yıl şartını tamamlayanlar yaş şartı olmadan emekli oluyor.
KAZANILMIŞ HAK OLACAK
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanların yaş şartı olmadan emekli olmaları artık bir kazanılmış hak olarak kullanılacak. yukarıda belirttiğimiz şartları ne zaman tamamlarlarsa o tarihte yine yaş şartı olmadan emekli olabilecekler. Bu şekilde şartları tamamlamayı bekleyenlerle birlikte toplamda 4.5 milyon EYT'linin emeklilik hakkına kavuşması bekleniyor.
İŞLEMİ BİTMEYENLER NE YAPACAK?
Bakıldığı zaman işlemleri hala devam eden ve maaşı bağlanmayan EYT'lilerin hemen hemen hepsinin farklı kurumlarda hizmetleri olduğu ya da Bağ-Kur'lu ise kuruma borcu bilindiği görülüyor. Bu yüzden de işlemler tamamlanamıyor ve uzuyor. Farklı kurumlarda hizmetleri olanların çoğunluğunun dosyaları da farklı şehirlerde ya da farklı SGK müdürlüklerinde bulunuyor. Bu yüzden emeklilik işlemlerinin başlayabilmesi için kurumlar arasında yazışma yapılıyor ve dosyalar bulunarak hak sahibi olup olmadıkları inceleniyor. Ardından hizmetler birleştiriliyor ve bu yazışma tamamlanınca işlemler kaldığı yerden devam ediyor. Yazışma ve inceleme süreci devam edenlerin emeklilik işlemleri de gecikiyor.
BORÇ ÖDENİNCE BAŞLIYOR
Bunun dışında KURUMA BORCU OLAN Bağ-Kur'luların bu paraları ödemeleri gerekiyor.
Borç durduğu sürece emeklilik işlemleri yapılamıyor.
Hatta başvuru sırasında borç bulunuyorsa başvuru iptal ediliyor ve borcun ödendiği tarihte yeni başvuru yapılması gerekiyor. Bu yüzden Mart ayında başvurmasına rağmen borcu olduğu için işlemleri bitmeyen Bağ-Kur'lu EYT'liler bu süreçte maaş da kaçırmış oluyor. Genel Sağlık Sigortası borcu SSK ve Emekli Sandığı için engel teşkil etmezken Bağ- Kur'da ödenmesi gerekiyor.
O yüzden 1 lira bile borcu olanların işlemleri tamamlanamıyor.
EKSİKLERE DİKKAT
Bütün bunların dışında başvurmasına rağmen henüz yılı ve primi dolmamış olanlar da bulunuyor. Bu sigortalıların da başvuruları reddediliyor. Dolayısıyla öncelikle hak sahibi olup olmadığınızı kontrol etmeniz gerekiyor. Bunun için e-devlet ya da çağrı merkezi ALO 170 aracılığı ile durumunuza bakabilirsiniz. Hem eksiğinizin olup olmadığını hem de Bağ-Kur tesciliyle ilgili sorun olup olmadığını buradan görebilirsiniz. Ayrıca kuruma borcunuzun olup olmadığını da kontrol edebilirsiniz.
18 YAŞA BAKIN
Bu arada yıl şartı SSK'lılar için önemli. Kadınlar için 20 yıl olan bekleme süresi dolmuş durumda. Ancak erkekler için 25 yıllık süreyi dolduramayanlar var. Örneğin 1999 girişli olan erkek sigortalılar 2024 yılını bekleyecek. Bunun yanında 18 yaş da önemli. Birçok sigortalı 16-17 yaşlarında uzun vadeli sigorta kollarına girmiş durumda. Bu sigortalılar için 20 ve 25 yıllık bekleme süreleri 18 yaşından sonra başlıyor. Örneğin 1981 doğumlu bir EYT'li 17 yaşında sigortalı olmuş ise bu EYT'li için 25 yıl 1998 yılında değil 18 yaşını doldurduğu 1999 yılında başlayacak. Böylece emeklilik tarihi 2023 değil 2024 olacak.
HER ŞEY TAMAM İSE
Bütün bu eksikliklerin hiçbirisinin olmadığı bir sigortalının hala maaşı bağlanamamışsa bunun farklı sebepleri olabilir. Eğer başvurduğunuz SGK müdürlüğünde yoğunluk bulunuyorsa bu gecikmeye sebep olabilir. Ya da dosyanızla veya başvurunuzla ilgili bir sorun olabilir. Bunun için ilgili SGK müdürlüğüne giderek bilgi alabilirsiniz.
