Türkiye'yi vuran yıkıcı ve ölümcül büyük depremden sonra enkaz altında kalanları kurtarma çalışmaları hız kesmeden sürerken, en çok sorulan soruların başında da ise, "Bir insan enkaz altında ne kadar yaşayabilir ve nasıl davranmalı?.." geliyor.
Zamana karşı, insanları enkaz altından kurtarma yarışı, aşırı soğuk hava koşullarıyla birlikte daha da zorlaşıyor. Uzmanlar, kurtarma operasyonlarının büyük sonuçları, felaketten sonraki ilk 24 saat içinde gerçekleştiğini belirtiyor. Uzmanlar, bundan sonra, hayatta kalma şansının her geçen gün azalmaya devam edeceğini söylüyor.
Hayatta kalanlar enkazlar altında
ne kadar süre hayatta kalabilir?
Enkaz altında kalan kişinin hayatta kalması, büyük ölçüde su, sıcaklık ve solunacak hava gibi fayda sağlayan bir dizi faktöre bağlı.
'phys.org'a açıklama yapan uzmanlar; insanların yemek yemeden bir haftadan fazla yaşayabileceklerini, ancak su olmadan yalnızca birkaç gün hayatta kalabileceklerini, çünkü gıdanın bir sorun olmadığını belirtiyor.
Enkazların altında yaralı olanlar için durumu daha da zor, bu da onları hareket ettiremez hale getiriyor.
Kapalı bir alanda kalmak, vücut sıcaklığın yükselmesine yol açtığı gibi, sıcaklığın çok artması durumunda ise boğulmaya yol açabilen karbonin yükselmesine neden olur.
Potansiyel hayatta kalanlar yaralanmamışsa, hava kaynağı varsa ve uygun bir alanda bulunuyorsa, hayatta kalmak için diğer önemli faktör ise suya erişimdir.
Bir kişinin su içmeden ne kadar süre dayanabileceğini söylemek zor, ancak bazı tahminler bunun ortalama olarak üç ila yedi gün arasında olabileceğini öne sürüyor.
Bu, kişinin kapatıldığı, terleme yoluyla kaybolan sıvının içindeki vücudun bölge sıcaklığına, sağlığa ve yaşlanmaya bağlı olabilir.
Hayatta kalma hikayeleri
Pek çok yıkıcı deprem, birçok kişinin umudunu yitirmesinden günler sonra kurtarılan insanların "mucize" hikayelerini barındırdı.
2011 yılında, bir Japon genç ve 80 yaşındaki büyükannesi, Fukuşima'yı yıkan deprem ve tsunaminin ardından evlerinin enkazı arasında dokuz gün mahsur kaldıktan sonra canlı bulundu.
Bir yıl önce de Port-au-Prince'de meydana gelen depremin yol açtığı yıkımların altında 15 gün mahsur kalan 16 yaşındaki Haitili bir kız çocuğu canlı olarak kurtarılmıştı.16 ya da 17 yaşında olduğuna inanılan Darlene Etienne, susuz kaldığı ve sol bacağı kırılmıştı, ancak kurtarıcılar tarafından enkazdan çıkarıldığında bilinci yerindeydi. Bir kurtarma görevlisi olan JP Malaganne, onu mutlu, şok olmuş ve ağlayan olarak tanımlamıştı. "Nasıl bu kadar uzun süre direndiğini bilmiyorum. Bu bir mucize" dedi
2013 Bangladeş'te bir fabrikanın çöküşünden 17 gün sonra enkazdan bir kadın canlı olarak çıkarıldı.
Hayatta kalanlar felaketten 10 gün sonra kaydedildiğinde, duygusal genişleme bir "mucize" olarak kabul ediliyor ve uzmanlara göre "fizyolojik genişleme bu mümkün, ancak kuraldan çok istisna".
Deprem anında ne ne yapmalısınız?
Uzmanlar, deprem anında takip edilmesi hayatı kurtarıcı olabilecek bir dizi ipucu sunuyor:
- Çevrenizi kontrol edin? Yaralılar olduğunda sağlık durumlarını kontrol edin ve onlar ilk yardım sağlamaya çalışın. Acil servislerle iletişim kurun.
-Her an elektrik kesintileri olabileceğinden asansör kullanmayın.
- Evde ve bir yerde gaz kaçağı olduğundan emin olunuz ve ateş kullanmaktan kaçınınız.
- Hareket ederken raf, dolap gibi düşme ihtimaline karşı olanlara dikkat edin.
-Dış pencere ve kapılardan uzak durun.
-Dışarıdaysanız, elektrik şapkalarından veya düşebilecek herhangi bir şeyden ve binalardan uzak durun.
- Çatının parçalarının düşme olasılığına karşı her zaman “kafanızı korumaya ve tetikte kalmaya” çalışın.
- Pencerelerden, cam kapılardan, aynalardan ve dolaplardan uzak durun.
-Deprem sırasında elektrik kesildiğinde alev, mum veya kibrit kullanmayın.
- Gaz sobasını kapattığınızdan ve sonunun elektriğini kestiğinizden emin olun.
- Çevrenizdekilere güven vermeye çalışın ve onları tehlikelerden korumak için nasıl davranmaları gerektiği konusunda onlara rehberlik edin.
Ev dışındaysanız deprem ne zaman yaparsınız?
- Araç kullananlar hemen karayolu üzerinde durmalı. Köprülerin, elektrik hatları ve direktlerin veya ağaçların üzerine park etmekten kaçınılmalı.
- Arabanın içinde kalmaya çalışın ve bir tehlike hissetmedikçe arabadan çıkmayın.
- Bina yıkıntıları boyunca koşmayın. Tehlikenin çoğu düşen nesnelerden kaynaklanıyor.
