Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan ve “asrın felaketi” olarak nitelendirilen 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin üzerinden 26 yıl geçti. Deprem, Türkiye'nin yakın tarihindeki en yıkıcı doğal afetlerden biri olarak kayıtlara geçti.
Saat 03.02'de meydana gelen ve 45 saniye süren 7,4 büyüklüğündeki deprem, Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce başta olmak üzere Marmara Bölgesi'ni derinden etkiledi. TBMM Deprem Riskinin Araştırılması Komisyonu'nun Temmuz 2010 tarihli raporuna göre, yaklaşık 200 bin kişi evsiz kalırken 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yeri tamamen yıkıldı. Depremden 16 milyona yakın kişi farklı düzeylerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi.
İstanbul'da deprem nedeniyle 454 kişi yaşamını yitirdi. Yalova, Düzce ve Gölcük'ten kente getirilen yaralılardan ölenlerle birlikte ölü sayısı 981'e yükseldi. Kentte 1.880 kişi yaralanırken, yaklaşık 41 bin konut ve iş yerinde hasar oluştu. Bu yapıların 18 bin 162'si orta ve ağır hasarlı olduğundan oturulamaz hale geldi.
Kamu binaları ve okullarda da ciddi zararlar meydana geldi. İstanbul genelindeki 3 bin 171 okuldan 820'si hasar gördü; bunların 118'i orta, 13'ü ağır hasarlıydı. Yaklaşık 10 bin kamu binasının ise 1.137'si az, 387'si orta, 37'si ağır hasarlı olarak kaydedildi.
Avcılar ilçesi, depremden en çok etkilenen yerlerden biri oldu. İlçede 270 kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi yaralandı. 1.823 konut ve 326 iş yeri yıkıldı veya ağır hasar aldı; 5.106 konut ve 872 iş yerinde orta, 3.685 konut ve 461 iş yerinde hafif hasar tespit edildi.
Depremin ardından bakanlıklar, TOKİ ve yerel yönetimlerin iş birliğiyle başlatılan kentsel dönüşüm çalışmalarıyla yıkılan kentlerin yaraları büyük ölçüde sarıldı. Yıkılan alanlarda deprem yönetmeliğine uygun yeni konutlar inşa edildi, okullar ve hastaneler güçlendirildi. Hafif hasarlı binalar ise yenilenerek deprem riskine karşı güvenli hale getirildi.
Gerçek ölü rakamı hâlâ meçhul
Resmi verilere göre, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nde 18.373 kişi hayatını kaybetti, 48.901 kişi yaralandı ve 5.840 kişi kayboldu. TBMM Meclis Araştırma Komisyonu'nun 2010 raporunda bu rakamlar güncellenmişti. Ancak bağımsız kaynaklar ve sivil toplum kuruluşları, gerçek can kaybının çok daha yüksek olduğunu öne sürüyor. Jeoloji Mühendisleri Odası, resmi olmayan verilere dayanarak ölü sayısını 50.000 civarında olarak veriyor, bazı araştırmalar ise 45.000'e kadar çıktığını belirtiyor.
Bu farklılıklar, kaybolan kişilerin ilk günlerde kayıtlara geçmemesi, kimliklerinin belirlenememesi ve afet sonrası arama-kurtarma ile raporlama süreçlerindeki eksikliklerden kaynaklanıyor. Sonuç olarak, resmi verilere göre 18.373 can kaybı bildirilmiş olsa da, bağımsız kaynaklar gerçek ölü sayısının 45.000–50.000 arasında olduğunu öne sürüyor.