1509 İstanbul Depremi (Küçük Kıyamet)

Tarihin en yıkıcı doğa olaylarından biri olarak kabul edilen 1509 İstanbul Depremi, Osmanlı başkentini derinden sarsmış ve halk arasında "Küçük Kıyamet" olarak hafızalara kazınmıştı. Peki ama İstanbul'da daha önce hangi yıllarda deprem oldu ve kaç şiddetinde oldu? İşte detaylar...

1509 İstanbul Depremi, 10 Eylül 1509 tarihinde meydana gelmiş ve tarihe "Küçük Kıyamet" (Arabî: Kıyâmet-i Suğrâ) adıyla geçmiştir. Bu adlandırma, depremin şiddeti ve yol açtığı büyük yıkım nedeniyle yapılmıştır. O dönem İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkentiydi ve şehir henüz II. Bayezid dönemindeki büyük imar hareketleri içindeydi.

1509 depremi kaç şiddetinde oldu?

10 Eylül 1509 (Hicri 915 yılı) yılında gerçekleşen deprem modern ölçekte yaklaşık 7,2 - 7,4 büyüklüğünde olduğu tahmin edilmektedir. O dönemin teknolojileriyle sarsıntının birkaç dakika sürdüğü kaydedilmiştir. Marmara Denizi'nin kuzeydoğusu, İstanbul'a oldukça yakın bir deniz bölgesi olduğu düşünülmektedir.

İstanbul depreminin verdiği hasaar

İstanbul'daki hemen her mahallede ciddi hasar oluştu. Depremde 4.500'den fazla yapı yıkıldı, bunların içinde camiler, saraylar, medreseler ve su kemerleri vardı. Sur içindeki yapıların yüzde 30'undan fazlası zarar gördü. Özellikle Topkapı Sarayı, Ayasofya ve şehrin önemli su yolları ağır hasar aldı.

Kaydedilen verilere göre yaklaşık 10.000 kişi hayatını kaybettiği tahmin ediliyor. Bazı kaynaklarda, denizin taştığı, küçük tsunami benzeri dalgaların kıyılarda etkili olduğunu yazmaktadır.

Deprem sonrası İstanbul'da yapılan değişim ve gelişmeler

Deprem, halk arasında büyük korkuya neden oldu. Günlerce insanlar evlerine girmedi, açık alanlarda konakladı. Dönemin padişahı II. Bayezid, şehrin yeniden imarı için büyük bir seferberlik başlattı. "Nakkaşlar", "ustalar", "duvarcılar" Anadolu ve Rumeli'den İstanbul'a getirtti.

Deprem sonrası yeniden inşa faaliyetleri için hem halktan hem de devlet bütçesinden kaynak ayrıldı. Bir anlamda bu deprem, Osmanlı'da şehircilik ve yapı tekniği anlayışının değişmesine de sebep oldu. Ahşap yapılara daha çok ağırlık verilerek, depreme dayanıklı mimari çözümler aranmaya başlandı.