1950 - 80 arası döneme damgasını vuran ve sadece perakende sektöründe değil, ülkenin sosyal hafızasında yeri olan pazar fileleri geri dönüyor. Alışveriş sitelerinde günümüz modasına uyarlanmış rengarenk ürünler kapışılırken, ücretli poşet uygulaması sonrasında satışların tavan yapması bekleniyor. Şimdilerde nine ve dede olma yolunda ilerleyen bir neslin eskimeyen hatırasına yer açın bayanlar baylar.
EKONOMİYE YÜK
Yasa çıktı, marketten üçer beşer aldığımız poşetler, artık adedi 25 kuruştan sunulacak. Avrupa ülkelerinde çevrenin korunması adına uzun yıllardır yürürlükte olan uygulama ile Türkiye yeni bir döneme giriyor. Büyük market zincirlerinden mahalle bakkalına kadar müşterisine bedava poşet verenler için ciddi cezalar söz konusu olacak. Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) verilerine göre, günde 50 milyon, yılda 20 milyar poşetin tüketildiği ülkemizde bu aşırı israfın ekonomiye getirdiği yükün azaltılması hedefleniyor.
Birçoğunuz, marketten alınan süt için bile 'Çöp poşeti yaparım' mantığıyla bir düzine torbayı 'iç eden' Ayşe teyzeleri görmüşsünüzdür. Almanların Türk bavulu olarak tanımladığı, çöp kutularının kardeşi, ev gezmesi terliklerinin koruyucusu, 'Sensiz ne yapardım' dediğimiz, naylon poşetler; marketlerde tüketiciye ücretsiz ve sınırsız dağıtılıyor. Yeni yasa ile bu durumun önüne geçilecek ve vatandaş da kendi çözümünü bulacak. Hal böyle olunca bizim yılışık, pis ve geçici naylon poşetin en uygun ve sağlam alternatifi örgü fileler gibi duruyor.
Rengarenk çeşitleri gençler arasında bir süredir zaten moda. Yeni dönemle bu ilginin artması ve satışlara yansıması bekleniyor. Firmalar üretimi arttırma planı yaparken, birçoğu da yeni model ürünleri sunma hazırladığında. Geleneksel fileler, 3 ila 5 liradan satılırken; tasarım olanlarda söz konusu rakam 50 liraya çıkıyor.
DOĞUŞ GRUBU 45 BİN ADET TASARIMI DAĞITACAK
Baskılı, organik ve astarlı derken onlarca çeşidi raflardaki yerini almış durumda. Yüzlerce kadının el işi ürünleri Instagram'da ortalama 30 liradan adeta kapışılıyor. Artan ilgiye göre, siz de bu işe yönebilir, firmalara siparişle çanta örebilirsiniz. Anlayacağınız filenin piyasası hali hazırda kazancıyla duruyor.
Şirketlerin sosyal sorumluluk projeleri ile siparişler daha da artacak gibi görünüyor. Son olarak, Doğuş Grubu sıfır atık projesi kapsamında, pazar yerlerinde bez çanta dağıtacağını açıkladı. Tasarımı ise modacı Tuvana Büyükçınar'a ait.
Tabi bugünden yarına çevreci olmayacağız, muhtemelen ‘El birliği ile yasayı nasıl delerim?' mantığıyla bin bir yol arayacağız. Ancak sektör temsilcileri bu uzun yola çıkılması açısından yasanın önemine vurgu yapıyor.
"Geçmişte naylon poşet yoktu, file, bez torbalar, kese kağıtları vardı. Yavaş yavaş buna geçilecek. Çevre adına atılmış büyük bir adım olacak" diyen Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Mustafa Altunbilek, Türkiye'de bir kişinin yılda harcadığı poşet sayısının 400'ün üzerinde olduğunu söylüyor.
YANIMIZDA TAŞIYACAĞIZ
Poşetin ham maddesinin yurt dışından getirilmesi nedeniyle uygulamanın cari açığa da katkı sağlayacağını paylaşan Altunbilek, "Müşterimize tavsiye edeceğiz. Annelerimizin, dedelerimizin kullandığı kese kağıdına, fileye geçeceğiz. Artık müşteri evinden gelirken fileleri yanında getirecek. Bu kullanım Avrupa'da yerleşti” diyor.
POŞETE ÖNCEDEN DE PARA ÖDÜYORDUK
Tüketiciler Birliği Başkanı Mahmut Şahin ise, yasayı tüketiciler açısından da yararlı buluyor. Vatandaşın önceden satın aldığı ürünün fiyatı içerisinde de poşet parasını verdiğini vurgulayan Şahin, “Artık tüketici buna verdiği parayı gözü görecek. Çevreye zararı malum. Senede belki 1 belki de 2 defa alınacak file ve bez poşetler kullanışlı olacak. Bu da satışları artıracak” bilgisini veriyor.
Bütçemiz için uygun
Ücretli poşet uygulamasını desteklediklerini belirten Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Başkanı Aziz Koçal, ister istemez tüketici alışkanlıklarında değişim yaşanacağını söyledi. Koçal, “Filelerin tüketiciye kolay bir şekilde ulaştırılması gerekiyor. Alınan bir file uzun süre kullanılabiliyor. 25 kuruşluk poşete göre hem dayanıklı, hem de daha uyguna geliyor. Bu sebeple üretimde ve satışlarda artış devam eder” dedi. Koçal, poşeti sadece ücretli yapmanın yeterli olmayacağını, oluşacak haksız kazancın da önüne geçilmesi gerektiği konusunda da uyarıyor.
