Yurtdışına seyahat etmek isteyen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından Umuma Mahsus (Bordo), Hususi, Hizmet ve Diplomatik Pasaport hamilleri gitmek istedikleri ülkenin vize politikası gereğince vizeye tabi tutulur veyahut vizeden muaf sayılırlar. Vize onayı gerektiren ülkeler için kişinin ‘vize başvuru' sürecini eksiksiz tamamlaması gerekmektedir. Vize başvuru için yapılması gereken işlemler ülkelere ve Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarına uygulanan vize rejimi prosedürlerine göre değişkenlik gösterir.
Ülke tercihleri önemli
Vize işlemleri başvuru yapılacak ülkeden ülkeye bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Örneğin Schengen vize başvuru işlemlerinde biyometrik veri kaydı zorunludur. Bu nedenle başvuru sahibinin parmak izinin alınacağı merkezde şahsen hazır bulunması gerekmektedir. İstisnai ülkeler ve kişiye özel durumlar haricinde Orta Doğu ve Afrika ülkeleri vize başvurularında şahsen bulunma zorunluluğu yoktur. Amerika vize başvurularında mülakat prosedürü zorunludur. Ülkeden ülkeye bağlı olarak vize ücretleri de farklılaşmaktadır.
Pasaport olmalı
İlk yapılması gereken işlem vize onayının işlenmesi için seyahat dönüş tarihinden itibarenen az 6 aylık geçerliliği olan bir pasaporta sahip olmak. Bu bilgi temel ve basit bir adım gibi görünse de vize alma sürecine tamamen yabancı olan biri için önemli bir bilgidir. Uygun koşullara sahip bir pasaporta sahip olduktan sonra yapılması gereken diğer işlem başvuru sahibinin meslek grubuna ve gidiş amacına bağlı olarak gerekli dokümanları hazırlamasıdır. Evrak hazırlama süreci kişiden kişiye değişmekle beraber maksimum 2 iş gününüzü alacak bir zaman dilimidir. Kişinin çalışma durumu, öğrenim durumu, emekliliğe ayrılması ya da ev hanımı olması hazırlaması gereken evraklara yön verecektir. Evrak hazırlama aşaması vize başvuru dosyasının temel taşlarındandır. Tüm işlemlerinizi tamamlamış olsanız dahi eksik ya da yanlış sunulan evrak tüm vize alma sürecinizi etkileyebilir. Bu sebeple vize alma işlemini ciddiye almanız ve bu doğrultuda sizden talep edilen evrakları disiplinli bir şekilde temin etmeniz gerekir.
Başvuru işlemleri
Başvuru sahibinin hazırlamış olduğu şahsi evraklardan sonra bazı ülkler için randevu alınması gerekir. Randevu zorunluluğu bulunan ülkeler için randevusuz işlem yaptırmak çok acil ve önemli durumlar (sağlık, eğitim vb.) hariç söz konusu dahi olamaz. Bu sebeple konu ile ilgili yeterli araştırma yapılmalıdır. Randevu alınırken dikkat edilmesi gereken husuların başında pasaport bilgilerinizi doğru kodlamak ve seyahat tarihinizi baz alacak şekilde randevu planması yapmaktır. Tavsiye edilen randevu zamanlaması seyahatinizden 1 ay öncesi olarak belirlenebilir. Bazı ülkelerin vize başvuru sonuçlanma süresi kısa olmasına rağmen, randevu yoğunluğu nedeni ile randevu sırası geç tarihe verilebilir. Yanlış kodlanan pasaport bilgileri ( pasaport numarası, ad soyad, doğum tarihi vb.) elçilik/konsolosluk çalışanın inisiyatifinde olmakla beraber randevunuzun kabul edilmemesine sebebiyet verebilir. Bu yüzden kişiye; bilgilerini kontrol ederek randevuya gelmesi tavsiye edilir.
Randevu süreci
Randevu gününe kadar kişi şahsi evrakları ile vize başvuru dosyasını da eksiksiz bir şekilde hazırlamalıdır. Gidilecek ülkeye göre doğru başvuru formu, elçiliğin/konsolosluğun talep ettiği formatta yazılmış dilekçeler, ilgili konaklama ve uçuş kanıt belgesi gibi dokümanlar vize başvuru dosyasında tam ve doğru bir şekilde bulunmalıdır. Kişi hazırlamış olduğu bu vize takip dosyası ile birlikte başvuru merkezi veya elçilik/konsolosluk önünde tam saatinde bulunmalıdır. Randevu sırası geldiğinde şahsi evrakları ile mülakata katılır.
Parmak izi
Başarılı geçen mülakat işlemi sonrası kişi eğer ilk kez vize alıyorsa parmak izi taramasına girer. Schengen Ülkeleri ( Almanya, Hollanda, Fransa, İtalya vb. ) için 26 Eylül 2014'ten sonra çıkan yasa gereğince kişi bu tarihten itibaren vize işlemleri için parmak izi verirse bu bilgi 5 yıl boyunca sistemde kayıtlı olarak kalır ve bazı durumlar hariç kişinin yeniden parmak izi vermesi zorunlu tutulmaz. Ancak Amerika, İngiltere gibi ülkeler için başvuru sahibinin her defasında mülakata katılması beklenir.
Vize başvuru ücreti
Parmak izi işlemlerinin tamamlanmasının ardından vize başvuru ücreti ödenir. Başvuru ücretinin ödenme şekli tamamen ülkeden ülkeye göre değişmektedir. Randevu alarak başvuru yapılan ülkelerin bazıları randevu ücreti isterken, bazıları istememektedir. Bazı ülkelerin vize ücreti, başvurudan önce ilgili ülke konsolosluğunun belirlediği banka hesabına TL veya döviz olarak yatırılır. Bazı ülkeler ise vize ücretini başvuru sırasında TL ve döviz olarak almaktadır.
Vize başvuru süreci takibi
Ödeme işleminin tamamlanması bir bakıma vize başvuru sürecinin sona erdiğini gösterir. Ancak vize başvurusunu tamamlamak işleminizin bittiği anlamına gelmez. Vize sonucunuz tarafınza bildirilene dek elçilik veya konsolosluğun başvuru sahibinden ek evrak isteme hakkı vardır. Bu sebeple başvuru işleminiz tamamlandıktan sonra size verilen ‘başvuru takip fişi' ile başvuru durumunuzu telefon ile veya online olarak takip etmelisiniz. Vize sonucunuz ülkelere göre posta yolu ile adresinize gönderilir, başvuru merkezi veya ilgili elçilik/konsolosuktan bizzat almanız beklenir ya da sizin adınıza başvuru işlemlerinizi takip eden kişi ve vize danışmanlık hizmeti veren kurumlar aracılığı ile alınabilir.
Tüm bu işlemlerin tamamlanmasının ardından kişinin vize başvuru sonucu olumlu ise vize onayı pasaportuna işlenir. Verilen vize onayında ‘vize süresi, tekli veya çoklu giriş' gibi bilgiler yer alır. Eğer kişinin vize başvuru sonucu olumsuzsa yani red cevabı verilmiş ise bu red beyanı kişiye pasaportu ile birlikte teslim edilir. Red belgesinde Schengen Ülkeleri için 9 maddelik herkes için aynı açıklamalar yer alır. Ancak İngiltere, Kanada gibi ülkelerde kişiye özel sebepler ile spesifik vize ret belgesi düzenlenir. Ret alma nedenine göre kişinin yeniden vize başvurusu yapma hakkı süre kısıtlaması olmaksızın her zaman vardır.
