Tatlı mı tatlı bir balkan şehri Üsküp, gerek tarihiyle, gerek eğlence hayatıyla size muazzam bir gezi vadediyor. Osmanlı'nın Osmanlı olduğu zamandan kalma yapılar mı dersiniz, 20 Yüzyıl'ın siyasi karışıklarla geçen Balkan tarihinden izler mi dersiniz, ne ararsanız bu şehirde mevcut. E hal böyle olunca bana da Üsküp nasıl gezilir onu anlattığım bir rehber yazmak düştü. Merak edene etmeyene, karşınızda dillere destan şehir Üsküp!
Genel Bilgiler
Konum
Üsküp, Makedonya'nın başkenti ve hem de ülkenin en büyük şehridir. Makedonya, Yunanistan'ın kuzey batısında, Üsküp de Makedonya'nın kuzey batısında, Kosova sınırına yakın bir yerde yer almaktadır. Vardar Nehri'nin oluşturmuş olduğu vadinin arasında yer alır ve etrafında birçok dağ bulunmaktadır. Doğal çeşitlilik ve güzellik açısından bir hayli tatmin edicidir.
Nüfus
Üsküp, Makedonya nüfusunun çeyreğini bünyesinde barındırıyor. Bu da yaklaşık 700 000 kişiye tekabül etmektedir. Hemen kıyaslamak için belirteyim: Üsküp, İstanbul'un 3'te 1'i büyüklüktedir.
Para Birimi
Üsküp para birimi, şehir Makedonya'ya bağlı olduğu için Makedonya Dinar'dır. 1 Türk Lirası'na karşılık son dönemlerde paramızın değerinin düşmesiyle yaklaşık olarak 6.64 Makedonya Dinarı edinebilirsiniz. Bu rakam 2018 yılında 15 Makedonya Dinarına denk geliyordu. Buna rağmen başkentte fiyatlar pek de ucuz sayılmaz ama diğer Avrupa şehirlerine göre daha hesaplıdır.
İklim
Üsküp nemli bir iklime sahiptir ve yıl içerisinde epey yağış alır. Yazın sıcaklar 35 – 40 derece arasında değişirken, kışın en fazla düştüğü nokta 5 – 6 derecedir. İlkbahar ve sonbaharda ise 15 – 25 dereceleri görmektedir. Kış aylarında ziyarete giderseniz kar yağışlarına denk gelebilirsiniz.
Üsküp'e Nasıl Gidilir?
Türkiye'den Üsküp'e direkt uçan havayolları mevcuttur. Havalimanıysa şehrin 25 km dışındadır. Ben dört teker isterim, diyenler için otobüs alternatifleri de mevcut. İstanbul'dan Üsküp'e direk olarak giden araçlar var. Kara yolculuğu yaklaşık olarak 14 – 15 saat sürebiliyor. Aradaki mesafe neredeyse İstanbul – Antalya arasındaki mesafe kadardır.
Üsküp'te Toplu Taşıma
Hemen belirteyim, Makedonya Meydanı gibi merkezi bir yerde konaklıyorsanız, toplu taşımaya ihtiyacınız kalmaz. Hele ki yürümeyi seviyorsanız, her yere rahatça yürüyerek gidebilirsiniz.
Kentte toplu taşıma ise daha çok Londra'dan aşina olduğumuz kırmızı çift katlı otobüslerle temin edilmektedir. Otobüs için biletleri gişelerden temin edebileceğiniz gibi, şoföre para verip de binebilirsiniz. Ancak gişeden bilet almak daha ucuza gelecektir.
Bunlar dışında ulaşım için bisiklet ve taksi de kullanabilirsiniz. Taksi ücretleri düşük olduğu için, yakın mesafe için bir hayli ideal. Ayrıca kentin birçok bölgesinde, bisiklet kiralamak için operatörler bulunur. Hava koşulları uygunsa eğer pek tatlı zamanlar geçirebilirsiniz.
Üsküp'te Konaklama
Konaklamaya karar vermeden önce Üsküp gezi rotası çizdiğinizden emin olunuz. Kendinizi yanlışlıkla gezmek arzu ettiğiniz yerlerden uzakta bulabilirsiniz. Ama merak etmeyin, Üsküp'te konaklama fiyatları bir hayli uygun. Fiyat – performans açısından en iyi konum ise Makedonya Meydanı. Bu sayede ulaşım masraflarınızı kısabileceğinizi unutmayın.
Üsküp'te Yeme İçme
Gelelim en sevdiğimiz meseleye: Üsküp'te ne yenir? Balkan ülkesi olduğundan dolayı tabii ki pek güzel ve bizlere yakın lezzetleri var. Osmanlı mutfağının etkileri hala görülüyor. Ayrıca tarım açısından bir hayli zengin olduğu için de yemek çeşitleri artıyor. Bu yüzden sebze yemekleri sizi asla hayal kırıklığına uğratmayacaktır.
Et severler de Üsküp'te aradığını bulacaktır. Zira Üsküp yeme içme denilince, hele bir de Osmanlı mutfağının bahsi geçince, özellikle kuzu etinden bahsetmeden olmaz. Kuzu etinin çeşitlemelerini görmek mümkün: Kuzu kebabı ve kuzu etli güveci başı çekiyor. Pek çok sebze yemeğinin de kuzu etiyle beraber sunulduğunu görebilirsiniz.
Tatlı severler boş durur mu? Durmazlar. Yurtdışına çıkıp da, abi en çok baklavayı özledim, diye ağlayanlar üzülmesinler. Burada bolca baklava, revani, tulumba ve helva var. E bunlar Türkiye'de de var, demeyin; yerel kültürle birleşince, alıştığımız lezzetlerin farklı hallerini tatmak bir hayli enteresan olabiliyor.
Üsküp Gezilecek Yerler
Taşköprü
Oldukça eski bir tarihi olan Taşköprü Üsküp kentinin en önemli simgelerinden bir tanesi. Diğer adı da Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'dür. 15. Yüzyıl'ın ortasında Fatih'in himayesinde yapılmıştır. Tarih boyunca bir çok nedenle hasar görse de onarılmıştır. Mimarisi açısından da dönemin bir hayli ilgi çekici köprülerinden bir tanesidir. Toplam uzunluğu 220 metredir.
Milenyum Haçı
Oldukça tartışma yaratmış ve 2002 senesinde Vodno Dağı'na inşa edilmiş devasa bir haçtır. Heykelin uzunluğu 66 metreyi bulmaktadır ve hem büyüklüğü hem de inşa edildiği alan nedeniyle şehirden rahatça görülebilmektedir. Zaten bu gayeyle inşa edilmiştir ve tartışmalar da burada başlar. Bölgenin Müslüman nüfusunun geçmişi 800 yıl kadar önceye dayanmaktadır ve bu heykelin, kentteki Müslümanları kışkırtmak için yapıldığı söylenerek eleştirilmektedir.
Makedonya Müzesi
Makedonya'nın en eski müzelerinden bir tanesidir.1924'te inşa edilmiştir ve arkeoloji, etnoloji ve tarih müzelerinin birleşiminden oluşur. Türk Çarşısı arasında yer alır. Ülkenin en önemli ve eski eserlerine, belgelerine ev sahipliği yapmaktadır. Burayı ziyaret ederek Makedonya tarihine şöyle bir göz atabilirsiniz, ki o tarihin içinde bizlere bir hayli tanıdık gelen unsurlar da vardır. Öyle ki, 16. Yüzyıl'ın ortalarında inşa edilmiş Kurşunlu Han, ki zamanı itibariyle bir Osmanlı yapısıdır, müzenin taş heykel koleksiyonuna ev sahipliği yapmaktadır. Birkaç yıl evvel, buranın restorasyonunun TC Kültür Bakanlığı tarafından yaptırılması için iki ülke arasında protokol imzalanmıştır.
Türk Çarşısı
Osmanlı zamanının bir hayli popüler çarşılarından bir tanesidir. Eski popülerliğini şimdi kaybetmese, sokakları arasında dolaşmak, Beyazıt sokaklarında dolaşmaya benzer. Mimari nerdeyse aynıdır. Bir anda kendinizi Türkiye'de hissedebilirsiniz. Taşköprü'nün kuzeyinde bulunur. Şöyle bir sokaklarını gezmenizi, o tarihi ciğerlerinize doğru çekmenizi öneri ederim.
Makedonya Meydanı
Zaten yolunuz ister istemez Makedonya Meydanı'na düşecektir. Ama ben diğer bir gözle de burayı gezmenizi muhakkak öneriyorum. Vardar nehrinin yanı başında bulunan bu meydan bir hayli geniş bir meydandır ve bir çok önemli liderin heykelini burada görebilirsiniz.
Bedesten
Bedesten, Üsküp Çarşısı'nın merkezinde bulunmaktadır. Tarihi 15. Yüzyıl'a kadar uzanır. Gazi İshak Bey tarafından yaptırılmıştır. Merkezi bir konumda bulunduğu için, kısa bir süre içinde bir hayli işlek bir hale gelmiştir ve önemli ticaret merkezlerinden birisi olmuştur. Ancak inşasından, yaklaşık olarak 200 yıl sonra, bir hayli çok büyük bir yangın dolayısı ile büyük bir kısmı tahrip olmuştur ve ancak 1900 senesinde yeniden inşa edilmiştir. Burada daha çok Türk esnafları bulabilirsiniz. Onlarla pazarlık yapabilir misiniz bilemeyiz ancak buradan kumaş ve mücevher gibi kıymetli eşyalar alabilirsiniz.
Mustafa Paşa Camii
Üsküp'ün bir hayli eski Osmanlı yapılarından bir tanesi. Vezir-i asam Mustafa Paşa tarafından 1492'de yaptırılmıştır ve zaten adı da buradan gelmektedir. Yapıldıktan sonra uzun seneler restorasyona ihtiyaç duymamıştır ancak 1963 senesindeki büyük depremde hasar görmüştür ve beş senede onarımı tamamlanmıştır. Halen faal durumdadır ve ibadete açıktır.
Aziz Ohrid Kliment Katedrali
Bu katedral, 1972 senesinde kilise ihtiyacı dolayısı ile inşa edilse de mimarisi ve ihtişamıyla ilgiyi ve zamanı hak ediyor. Şehrin önemli simgelerinden bir tanesi yalnızca kubbe ve kemerden oluşmaktadır. 3,5 metre yüksekliğinde heybetli bir başpiskopos taktıyla beraber imparator ve eşi için 2 metrelik sandalyeler de hazırlanmıştır. Ana girişte, bahçenin sol tarafında 45 metre yüksekliğinde üç adet çan yer almaktadır.
Makedonya Çağdaş Sanat Müzesi
Burası Üsküp gezilecek yerler arasında en ilginci olabilir. Çağdaş sanatla kurduğunuz ilişkiyi bilemem ama burayı görmeniz de fayda var. Müzenin hem ulusal, hem de global bölümü bulunmakta. Böylece yerli çağdaş sanatçıların eserlerini tanıma fırsatı elde edebiliyorsunuz. Çağdaş eserler, Makedonya gibi bol kültürlü ve çalkantılı memleketler de mevcut sorunlara bir hayli değişik yaklaşımlar geliştirerek, kendilerine has bir dil oluşturabiliyorlar. Bu anlamda Makedonya çağdaş sanatının Türkiye ile benzerlik taşıdığını düşünerekten, sizi burayı gezmeye davet ediyorum.
Sulu Han
Yine 15. Yüzyıl ve yine Osmanlı zamanından kalma bir eser. Nam-ı diğer Suli An. İsmini, hanın yakınlarında bulunan doğal su kaynağı olan Serava Irmağı'ndan aldığı düşünülmektedir. ‘63 depreminde hasar görmüş olsa da sonradan restore edilmiştir. Şu anda Üsküp Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'ni de içinde barındırarak hayatına devam etmekte. Han içerisinde bir de müze bulunmakta. Hanı gezeceğiniz zaman, müzeyi de gezmeyi ihmal etmeyiniz.
Matka Kanyonu
Bu doğa harikası kanyon, Üsküp'ün biraz dışında yer alsa da gidip görülmeyi hak ediyor. Muazzam bir güzelliği var. İçerisinde çeşit çeşit değişik mağara bulunduğu gibi, vakti zamanında inananların inzivaya çekildiği manastırlara da rastlamak mümkün. Eğer vaktiniz ve imkanınız var ise, burada 1 veya 2 gece konaklamanızı öneri ederim. Özellikle gece vakti doğanın sesleriyle beraber ayrı bir ruh halinin içerisine girebiliyorsunuz.
Üsküp Kalesi
Kalesiz şehir olur mu? Tabii ki olmaz. Tarihi de bir hayli eskilere 6. Yüzyıl'a dayanmaktadır. Roma döneminde inşa edildiğine ve yapımından görece kısa süre sonra depremde yıkıldığına inanılmaktadır. Daha sonra yine aynı yüzyılda yeniden yapılmış ve stratejik önemini devam ettirmiştir. Bulgar İmparatorluğu ile Doğu Roma İmparatorluğu arasındaki savaşlarda epey bir hasar görmüştür. Ayrıca meşhur mu meşhur Türk seyyahımız Evliya Çelebi de, Üsküp'e olan ziyaretinde kalenin o dönemki halinden söz etmiştir.
Davut Paşa Hamamı
Üsküp'ün ayakta kalmayı başaran iki tarihi hamamından bir tanesi olan Davut Paşa Hamamı, çağımızda sanat galerisi olarak hayatına devam etmektedir. Neredeyse diğer bütün tarihi yapılar gibi, bu yapı da 15. Yüzyıl'da inşa edilmiştir. 15. Yüzyıl'ın inşa ettirme modasını takip eden Sadrazam Davut Paşa tarafından yaptırılmıştır. 2013 senesinde, Üsküp içindeki birkaç yapı gibi burası da Türkiye'nin desteği ile onarılmış, restore edilmiştir.
Şehir Parkı
Üsküp'ün göbeğinde bulunan bu güzel mi güzel park, o kadar gezdikten sonra size kucağını açacak, ihtiyaç duyduğunuz enerjiyi toplamanız için muazzam bir alan sunacaktır. İsterseniz yavaş yavaş gezin, dilerseniz ayakkabılarınızı çıkarıp çimenlerin tadını çıkarın, artık orası size kalmış!
Üsküp hakkında ihtiyaç duyduğunuz bütün bilgilere sahipsiniz! Üsküp'ün büyülü dünyasına bir yolculuğa ne dersiniz? ;)
Hazırlayan : Özlem Akçin (Özlem Keşifte)
