Mağara oluşumu bakımından Türkiye'nin en zengin kentlerinden olan ve 500 mağaraya ev sahipliği yapan Antalya'nın eşsiz yeraltı güzellikleri arasında Akbaş Mahallesi'ndeki Zeytintaşı Mağarası da yer alıyor. Yılda 15 milyon turistin ziyarete geldiği Antalya'nın en özel doğal güzellikleri arasında yer alan mağara, 1997'de taş ocağı çalışması sırasında ortaya çıktı, 2002'de de turizme açıldı.
Zeytintaşı Mağarası'nda oluşumu devam eden sarkıt, dikit, traverten, akmataşı, heliktik şekiller ve sütunlar bulunuyor. Uzunlukları 1 metreyi bulan "makarna" sarkıtlar, ziyaretçilerin dikkatini çekiyor. Yaklaşık 14 metre derinliğinde ve çift katlı olan mağara toplam 233 metre uzunluğunda.
Büyük sütunlar arasında yer alan gölcüklerle de ziyaretçileri kendine hayran bırakan mağara, özel önlemlerle korunuyor.
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından "tabiat anıtı" ilan edilen mağaranın giriş kapısı, hava ile temas eden sarkıtların kararması nedeniyle sürekli kapalı tutuluyor. Mağaraya, aynı anda en fazla 8 kişi alınıyor. Rehber eşliğinde gezdirilen mağarada, sarkıtlara zarar verilmemesi amacıyla ziyaretçilerin fotoğraf ve video çekimine izin verilmiyor. Nem oranı yüzde 90'ın altına düşmüyor
Zeytintaşı Mağarası'nda 2 yıldır sıcaklık, nem ve karbonmonoksit miktarı ölçümleri ile mağara ekosistemi anlık olarak izleniyor. Bu verilere göre mağarada yıllık nem oranı en az yüzde 90, en çok da yüzde 99,6 olarak ölçüldü. Mağarada, yıllık sıcaklık en düşük 15 derece, en yüksek de 30,05 derece olarak kaydedildi.
Antalya Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü İsmail Kaya, mağaraya girildiğince mücevher dükkanına girmiş gibi hissedildiğini, her yerde avize görünümünde makarna çubuklar ve farklı objelerin bulunduğunu belirtti.
Mağarada oluşan iklim değişikliklerini takip ettiklerini aktaran Kaya, "Teknik cihazlar ile ölçümlerimiz devam ediyor. Bu ölçümler sonucunda bilimsel bir çalışma yürüteceğiz." dedi.
Antalya Doğa Koruma ve Milli Parklar Şefi Çevre Yüksek Mühendisi Dilek Erkalaycıoğlu da ziyaretçilerin oluşturabileceği iklimsel bozulmaları takip etmek amacıyla 2 yıl önce yurt dışından getirdikleri cihazları mağaranın çeşitli bölgelerine yerleştirdiklerini belirtti.
Bu çalışmanın Türkiye'de bir ilk olduğunu anlatan Erkalaycıoğlu, şunları kaydetti:
"Genel Müdürlüğümüz Türkiye'deki mağaraları bu şekilde izleme kararı aldı ve pilot mağara olarak Zeytintaşı Mağarası seçildi. Oluşumu aktif olarak devam etmesi ve bölgenin turistik olması dolayısıyla bu mağara seçildi. Mağara oluşumunda karbon değerleri çok önemli. Ziyaretçi sayısı arttığında karbonmonoksit miktarı ne derece değişiyor, bunu takip ediyoruz. Gerekli bilimsel altyapı hazırlandıktan sonra bilimsel çalışmalarla mağarayı daha uzun yıllar diri halde tutup oluşumuna zarar vermeden korumaya çalışacağız."
