ksaray'ın sınırları içerisinde yer alan kuş cenneti Tuz Gölü ve çevresi; barınma, kışlama ve kuluçka imkanıyla yüzlerce kuş türüne ev sahipliği yaparken, endemik bitkileriyle de dikkat çekmektedir. Tuz Gölü, çevresindeki küçük göl ve bataklıklarda yaşayan kuş varlığı ile birlikte Türkiye'nin en zengin havzalarından birisidir. Bu bölge yaban kuşlarının göç güzergahı üzerinde yer alırken, bozkırın ortasında Tuz Gölü ve çevresi dışında önemli bir sulak alan olmaması, göçmen kuşları Tuz Gölü'ne yönlendirmektedir. Tuz oranının yüksek olması nedeniyle kış mevsiminde donmayan göl, göçmen kuşlar için aynı zamanda iyi bir barınaktır.
Kuşlar için yaşam alanı
Kuşlar için dinlenme, beslenme ve kışlama alanı olan Tuz Gölü ve çevresini ayrıcalıklı kılan bir başka özellikse önemli bir kuluçka sahası olmasıdır. Gölde flamingo, turna, yaban kazı, kılıçgaga, angut ve benzeri kuşların yanı sıra yağmurcunlar ve yaban ördekleri gruplar halinde yaşamaktadır. Göl çevresindeki küçük göller, su birikintileri ve bataklıklarda ise bataklık kırlangıcı, suna, angut ve martı türleri hayatını sürdürmektedir. Kuraklığa Dayanıklı Bitkilerin Gen Bankası Tuz Gölü biyolojik çeşitlilik bakımından çok özel ve önemli bir habitata sahip bulunmaktadır. Dünyanın hiçbir yerinde görülmeyen tuzcul ve kuraklığa dayanıklı birçok endemik bitki türü göl çevresinde bulunurken, birçok hayvan türü de bölgede barınır. Tuz Gölü kapalı havzasında oluşan tuzlu tavaya uyum sağlamış bitki topluluğu da burada bulunmakta. Bu tip alanlarda yaşamaya adapte olmuş halofit (tuzcul) bitkiler Eskil ve Eşmekaya tuzlalarında oldukça zengindir.
Gen bankası konumunda
Tuz Gölü özellikle tuza ve kuraklığa dayanıklı türlerin bir gen bankası niteliğindedir. Bir başka ifadeyle Tuz Gölü, genetik rezerv alanı konumundadır. Tuza ve kuraklığa dayanıklı ırklar içeren bu türler, hızla kuraklaşan ve çoraklaşan dünyamızda paha biçilmez bir genetik kaynaktır. Gelecekte küresel ısınma nedeniyle bitki yetiştirmekte sorun yaşanması halinde, Tuz Gölü Havzası'nda yetişen endemik bitkilerin genleri sebze ve meyvelere aktarılarak, açık kapatılabilecektir.
40'a yakın endemik tür
Tuz Gölü, hem faunistik bakımdan hem de floristik bakımdan son derece zengin bir alandır. Tuzlu alanlar genelde endemik tür içermezken, Tuz Gölü'nün endemik tür zengini olması dikkat çekicidir. Tuz Gölü çevresinde 38' endemik tür bulunurken, bunlardan yaklaşık 20'ye yakını da sadece Tuz Gölü ve çevresindeki Eskil ve Eşmekaya'da yer almaktadır. Tuz Gölü endemik bitki türleri, yüzlerce kuş türü ve Tuz Gölü'ndeki gün batımında oluşan kızıllıkla birlikte önemli bir foto safari potansiyeline sahiptir. Eskil'den başlanacak foto safaride, endemik bitkilerle birlikte bataklık, küçük göletler ve Tuz Gölü içindeki kuş türleri fotoğraflanabilir.
